Kamienica przy ul. Żelaznej 64 w Warszawie coraz piękniejsza. Kiedyś ruina, a będzie perełka – odtworzono nawet detale elewacji
Autor: Szymon Starnawski
Odnowione elewacje kamienicy w narożniku Żelaznej i Kroczhmalnej. Odtworzono gzymsy, sztukaterie i balkony
Warszawska kamienica Anny Koźmińskiej odzyskuje dawny blask. Warszawiacy mogą podziwiać zza rusztowań sztukaterie i ozdobne tralki balkonów. To będzie piękny budynek, a przez lata straszył wyzierającym spod resztek tynku murem. Budynek pojawia się w powieści "Zły" Leopolda Tyrmanda.
Spis treści
- Budynek z ponad stuletnią historią
- Remont z dofinansowaniem Mazowsza
- Kamienica będzie międzywojenną perełką Woli
- Pracownia sztukaterii na poddaszu
To będzie niezwykła metamorfoza budynku, który przetrwał II wojnę światową chyb tylko dlatego, że został wydzielony z terenów getta w 1942 r. Uszkodzony w czasie Powstania Warszawskiego dotrwał do naszych czasów, ale jeszcze niedawno straszył widokiem, a nad ulicą rozpięte były siatki chroniące przed odpadającymi fragmentami elewacji.
Budynek z ponad stuletnią historią
Kamienicę w narożniku ulic Żelaznej i Krochmalnej wybudowała Anna Koźmińska. Budowę sześciokondygnacyjnego budynku z oficyną zaprojektowanego przez cenionego warszawskiego architekta Józefa Napoleona Czerwińskiego ukończono w 1912 r. Kamienica zwraca uwagę swoją wielkością. Tutaj w latach międzywojennych było nawet kino. Po wojnie budynek pojawia się w powieści „Zły” Leopolda Tyrmanda. To tutaj był bar IV kategorii „Słodycz”, należący do Warszawskich Zakładów Gastronomicznych.
Kamienica wraz z zespołem trzech kamienic po przeciwnej stronie ul. Krochmalnej należy do reliktu dawnej zabudowy tej części Woli. W sąsiedztwie w latach 60. XX w. wyrosły dwa najdalej na zachód położone bloki osiedla „Za Żelazną Bramą”. Współcześnie okolica jest wielkim placem budowy, gdzie powstaje nowa zabudowa złożona z biurowców i apartamentowców. Wpisana do rejestru zabytków i odnowiona będzie pięknym ambasadorem historii architektury dawnej Warszawy.
Remont z dofinansowaniem Mazowsza
Remont kamienicy przy Żelaznej 64 prowadzi Zakład Gospodarowania Nieruchomościami Wola pod nadzorem stołecznego konserwatora zabytków. Pierwsze prace rozpoczęły się już w 2022 r. od remontu wnętrza budynku. Pod koniec 2023 r. rozpoczęła się kolejna faza obejmująca renowację i termomodernizację fasad. Zakończenie inwestycji planowane jest jesienią 2025 r. Projekt budowlany tego etapu wykonało studio budowlane ,,Unity" S.C., a wykonawcą robót jest firma Arembud. ZGN Wola otrzymało dofinansowanie 4 mln. od samorządu województwa mazowieckiego. Całość obecnego etapu remontu będzie kosztować 8,3 mln. zł. Wielkomiejska, dekorowana kamienica z boniowaniem, ozdobnymi gzymsami, balustradami balkonów i półokrągłym zwieńczeniem dachu odzyskuje dawny wygląd.
Kamienica będzie międzywojenną perełką Woli
Na początku odnowiono elewację od strony podwórka. Odtworzono boniowanie parteru oraz prosty gzyms wieńczący. W maju 2024 r. roboty przeniosły się na fasady budynku: południową (od strony skweru) z przejazdem bramnym oraz zachodnią – od strony ul. Żelaznej. Pierwszym zadaniem było oczyszczenie elewacji z odspojonych tynków, wtórnych, nieprawidłowych napraw oraz usunięcie pozostałości po wspornikach balkonowych. Później nałożono nowe tynki. Zamontowano gzymsy pomiędzy parterem a pierwszym piętrem i wyżej między pierwszym i drugim. Odtwarzane zostały według oryginalnej metody produkcji i montowane jak dawniej, chociaż dodatkowo są przytwierdzane do muru kotwami. Na nowych wspornikach zamontowano też przepiękne balkony z ozdobnymi trzonami. Będzie też odtworzona stolarka i brama od strony ul. Krochmalnej.
Pracownia sztukaterii na poddaszu
Brakujące ozdobne fragmenty dekoracji fasady są odtwarzane na poddaszu kamienicy. Za wzór służą zachowane, oryginalne elementy i archiwalne fotografie głównie gzymsów i ozdobnych guzów. Detale wykonywane są tradycyjną metodą w tynku na metalowej konstrukcji. Gotowe elementy umieszczane są na elewacji.
źródło: UM Warszawy
Kamienice przy ul. Foksal w Warszawie
Autor: Szymon Starnawski
