Kopiec Powstania Warszawskiego z nowym parkiem. To miejsce może zaskoczyć!
Autor: Zarząd Zieleni Miejskiej Warszawa
Kopiec Powstania Warszawskiego jest ewenementem w skali Warszawy – zieloną wyspą niepowiązaną z innymi terenami zieleni
Kopiec Powstania Warszawskiego to miejsce symboliczne, sztuczne wzniesienie usypane po wojnie z gruzów stolicy. Kopiec Powstania Warszawskiego i otaczający go park, nazwany Parkiem Akcji „Burza”, zostały zmodernizowane i otwarte ponownie pod koniec lipca 2023. Park pod Kopcem Powstania Warszawskiego nie wygląda jak większość parków, bo takie było założenie. Zobacz, jak wygląda odmieniony Kopiec Powstania Warszawskiego.
Spis treści
- Projekt Kopca Powstania Warszawskiego
- Kopiec Powstania Warszawskiego znów otwarty
- Kładka wśród drzew i plac zabaw dla dzieci
- Czwarta przyroda w parku pod Kopcem Powstania Warszawskiego
Projekt Kopca Powstania Warszawskiego
Prace związane z przygotowaniem do modernizacji Kopca Powstania Warszawskiego i terenu wokół niego rozpoczęto już w 2018 roku. Wtedy to miasto przeprowadziło konsultacje społeczne dotyczące wobec tej przestrzeni. Przedmiotem debat były przede wszystkim formy godnego upamiętnienia Powstania Warszawskiego, kształt zieleni i potrzeby zróżnicowanych grup użytkowników parku. Na podstawie wniosków z konsultacji opracowano wytyczna do konkursu na zmianę tego miejsca. Zadaniem uczestników było opracowanie projektu zagospodarowania ponad 20-hektarowego terenu przy ul. Bartyckiej, ze szczególnym uwzględnieniem wznoszącego się na wysokość 121 metrów Kopca Powstania Warszawskiego.
Najlepszą koncepcją okazał się projekt pracowni topoScape i Archigrest. Jury doceniło „konsekwentną narrację historyczną nawiązującą do tożsamości miejsca z poszanowaniem zasobów przyrodniczych, szczególną dbałość o oprawę placu przy wejściu na Kopiec Powstania Warszawskiego, dbałość o zarządzanie krajobrazem, rozwiązania realizujące potrzeby społeczne w zakresie rekreacji i wypoczynku oraz zastosowanie form architektonicznych budujących nastrój miejsca”.
- Warszawskie Pole Mokotowskie - jak się zmieni?
- Nowe Centrum Warszawy. Jak zmieni się centrum stolicy?
- Skwer Sportów Miejskich powstanie w centrum Warszawy
Park Akcji „Burza” to miejsce symboliczne dla całej Warszawy, dlatego znalazł się wśród 100 projektów, których realizację obiecałem mieszkańcom stolicy. Cieszę się, że możemy udostępnić ten park mieszkańcom właśnie dziś, w przeddzień kolejnej rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego. Jest tu wiele miejsc, które nawiązują do pamiętnych wydarzeń z 1944 r. Ale pojawiły się też nowe udogodnienia: ścieżka przyrodnicza, kładka wśród drzew czy strefa rekreacyjna dla dzieci. Warto odwiedzić to miejsce, nie tylko podczas tegorocznych obchodów – mówił prezydent m.st. Warszawy Rafał Trzaskowski podczas otwarcia parku.
Kopiec Powstania Warszawskiego – sztuczne wzniesienie znajdujące się na Czerniakowie w warszawskiej dzielnicy Mokotów po południowej stronie ulicy Bartyckiej. Oficjalną nazwę nosi od 2004 (po inicjatywie środowiska Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, a następnie uchwale radnych miasta). Kopiec powstał ze zwożonego gruzu, pozostałego z ruin zniszczonej stolicy. Usypywanie rozpoczęto po 1945. Ale jeszcze w latach 60. ubiegłego wieku na kopiec wjeżdżały śmieciarki, zwalając tu gruz i śmieci, stąd miejsce to funkcjonowało m.in. pod nazwą „Zwałka".
Z okazji 60. rocznicy wybuchu powstania warszawskiego uporządkowano szczyt kopca i zbudowano schody umożliwiające wygodne dojście od ul. Bartyckiej. Na wyłożonej kostką płaszczyźnie umieszczony jest kilkumetrowej wysokości symbol Polski Walczącej. Tradycyjnie, 1 sierpnia, w rocznicę wybuchu powstania warszawskiego, na kopcu o godz. 21:00 odbywają się uroczystości, w trakcie których rozpalane jest ognisko ogniem przeniesionym przez „sztafetę pokoleń” z Grobu Nieznanego Żołnierza.
Kopiec Powstania Warszawskiego znów otwarty
Prace związane z modernizacją Parku Akcji „Burza” i Kopcem Powstania Warszawskiego rozpoczęły w 2021. Za przebudowę, której koszt opiewa na ponad 24 mln zł, odpowiada firma REMONDIS sp. z o.o. 31 lipca 2023 Kopiec Powstania Warszawskiego i Park Akcji Burza oficjalnie udostępniono warszawiakom.
Wiele miejsc w zmodernizowanym Parku Akcji „Burza” odnosi się do wydarzeń z przeszłości. Przy wejściu od ulicy Bartyckiej znajduje się ekspozycja historyczna, opowiadająca o odbudowie Warszawy. W gabionach wyeksponowano ruiny Warszawy, wraz z tablicami informacyjnymi. Podobny zabieg w mniejszej skali zastosowano wzdłuż odnowionych schodów alei Godziny „W”. Zwiedzając wystawę, można odnieść wrażenie kluczenia w labiryncie ruin zniszczonego miasta.
Do historii nawiązuje też znajdujący się w parku Kopiec Powstania Warszawskiego. Na jego szczycie znajduje się dwupoziomowa platforma widokowa z odnowionym symbolem Polski Walczącej, zamontowanym na nowym cokole. Przez 63 dni, od 1 sierpnia do 2 października, monument będzie podświetlany w sposób imitujący płomień. W pobliżu pomnika powstało też miejsce na ognisko pamięci.
Na szczyt Kopca prowadzą dwie trasy – schody z miejscami do wypoczynku i podświetlanymi barierkami oraz zbudowane od nowa wąwozy, których ściany są wykonane z gruzobetonu. Do ich uformowania wykorzystano gruz pozyskany podczas budowy. To nawiązanie do historii Kopca, który usypano po wojnie z gruzów stolicy.
Kładka wśród drzew i plac zabaw dla dzieci
Z wąwozów, których ściany z czasem obrosną mchem, można przejść na ścieżkę przyrodniczą. Wzdłuż niej ustawiono ławki i krzesła. Na ścieżce umieszczono tablice, informujące o specyfice przyrody ruderalnej, gatunkach pionierskich roślin, faunie i florze tego miejsca. Trasa ścieżki prowadzi do kładki wśród drzew. Można na nią wejść lub wjechać wózkiem również od strony ul. Grupy AK „Północ”.
W ramach przebudowy na terenie Kopca posadzonych zostało ponad 450 młodych drzew parkowych i około 8500 sadzonek drzew leśnych, a także liczne krzewy i byliny gatunków rodzimych. Zachowano też strefy dzikiej przyrody o ograniczonej dostępności dla człowieka.
Na łące powstał plac zabaw dla dzieci. Są tu tyrolka, ścianki wspinaczkowe, huśtawki i zjeżdżalnie. Dzieci mogą też czołgać się po specjalnie przygotowanych tunelach.
W ramach inwestycji park został dostosowany do potrzeb osób z niepełnosprawnością czy opiekunów z dziećmi. Osoby te mogą dostać się na szczyt Kopca z pominięciem schodów.Dopiero kilka metrów przed samym Kopcem robi się stromo i osoba na wózku może potrzebować pomocy.
W późniejszym terminie w parku powstaną też, zaproponowane w projekcie architektów, wielofunkcyjne pawilony, obiekty sportowe, ścieżka dla rowerzystów.
Czwarta przyroda w parku pod Kopcem Powstania Warszawskiego
Czym jest czwarta przyroda? Pierwsza przyroda to pozostałości w miastach terenów naturalnych lub zbliżonych do naturalnych (np. warszawski Las Bielański). Druga przyroda to tereny pól, pastwisk, plantacji leśnych i sadów. Trzecia przyroda to tereny zieleni urządzonej: ogrody, skwery, trawniki i parki. Czwarta przyroda to tereny zaniechane przez człowieka i podlegające sukcesji – w wielu przypadkach zdegradowane, kolonizowane przez spontaniczną roślinność. Czwartą przyrodę stanowią nieużytki miejskie, zajęte przez rośliny opuszczone tereny przemysłowe czy mieszkaniowe, hałdy i zwałowiska. Czwarta przyroda na Kopcu jest nazywana przyrodą ruderalną, ponieważ powstała na gruzach. One z czasem stały się częścią natury, a nawet schronieniem dla dzikiej fauny i flory.
Gleba na Kopcu jest utworzona z gruzu pochodzącego ze zburzonej po Powstaniu Warszawskim stolicy zmieszanego lokalnym gliniastym podłożem. Jest to nietypowe – antropogeniczne – siedlisko i można spodziewać się, że rozwinie się na nim ekosystem niespotykany w środowisku naturalnym.
Spacerując ścieżką przyrodniczą na kopcu można będzie zobaczyć, jak przyroda sama przystosowała się do zmian, zajmując zdegradowane podłoże, i jak na nim wyewoluowała. Obecnie w drzewostanie na Kopcu dominują obce gatunki pionierskie, które lepiej znoszą trudne warunki miejskie. Takim gatunkiem oprócz klonu jesionolistnego jest np. robinia akacjowa. Cechą gatunków pionierskich jest ich szybki wzrost i krótkowieczność – naturalnie z upływem czasu ustąpią rosnącym pod nimi gatunkom rodzimym: grabom, dębom, klonom pospolitym czy jesionom.
Nietypowym zjawiskiem przyrodniczym jest las łęgowy na południowej i wschodniej stronie Kopca. Łęgi są związane z potokami, rzekami i mokradłami. Są europejskim odpowiednikiem lasów deszczowych i stanowią cenne siedliska pod względem różnorodności biologicznej. W Polsce mamy tylko 1% takich lasów. Łęg wiązowy z fiołkiem wonnym, który wykształcił się samoistnie na Kopcu, jest unikatem. Wyrósł na stromym zboczu jest zasilany wodą deszczową spływającą po powierzchni skarp.
Teren Kopca zasiedla ponad 20 gatunków ptaków, m.in.: kapturka, zięba, kos, gołąb grzywacz, kwiczoł, sikora modraszka, sikora bogatka, rudzik, wrona siwa, sroka, pierwiosnek, łozówka, krogulec, bażant, pełzacz ogrodowy, szczygieł, drozd śpiewak, piegża, sójka, szpak, dzięcioł duży, jerzyk.
Ssaki żyjące na Kopcu to nietoperze (karlik malutki, borowiec wielki, mroczek późny), jeże czy lisy.
