Maszyna do drążenia tunelu kolejowego w centrum Łodzi już pracuje. Jak działa maszyna TBM?

Zobacz galerię 21 zdjęć

Autor: PKP PLK

Ważąca 650 ton, ogromna maszyna do drążenia tunelu (TBM) kolejowego pod centrum Łodzi zmieniła położenie. Wielkie dźwigi przeniosły ją nad torami linii Łódź – Łowicz do komory przy ul. Żniwnej, gdzie właśnie rozpocznęła drążenie trzeciego tunelu, z planowanych czterech. To skomplikowana operacja logistyczna, bo TBM trzeba był najpierw rozkręcić, podzielić na 11 części, przenieść i na koniec znowu zmontować.

Ważąca 650 ton, maszyna TBM do drążenia tunelu kolejowego pod centrum Łodzi zmieniła położenie. Wielkie dźwigi przeniosły ją nad torami linii Łódź – Łowicz do komory przy ul. Żniwnej. TBM Faustyna rozpoczęła właśnie drążenie trzeciego jednotorowego tunelu z komory startowej przy ul. Żniwnej do przystanku Koziny. Aglomeracja łódzka zyska nowe połączenia dalekobieżne, regionalne i aglomeracyjne. Inwestycja to koszt 1,9 mld zł netto. 85 prpc. kwoty dała UE.

Spis treści

1. TBM Faustyna zaczęła drążenie trzeciego tunelu w Łodzi
2. Duża tarcza czeka na wzmocnienie gruntu
3. Maszyna drążąca tunel zmienia miejsce pracy
4. Maszyna TBM jest rozkręcana i w częściach trafia na kolejną budowę
5. Co drąży maszyna TBM w Łodzi?
6. Dwie maszyny do drążenia tuneli TBM w Łodzi
7. Budują tunel w  w Łodzi. Co powstaje w Łodzi?
8. Maszyna TBM jak działa?

TBM Faustyna zaczęła drążenie trzeciego tunelu w Łodzi

TBM Faustyna wystartowała z komory technologicznej przy ul. Żniwnej w kierunku przystanku Łódź Koziny. Na odcinku o długości ok. 750 metrów powstanie trzeci z 4 jednotorowych tuneli o średnicy 8,5 metra, który połączy dwutorowy tunel główny w kierunku Łodzi Fabrycznej ze stacjami Łódź Kaliska i Łódź Żabieniec.

Po wybudowaniu drugiego tunelu maszyna TBM została podzielona na części i przeniesiona nad z torami ul. Skarpowej do komory przy ul. Żniwnej. W kolejnym etapie poszczególne człony o łącznej długości 110 metrów oraz ciężarze ponad 1,3 tys. ton przeszły konserwację i wymianę zużytych elementów m.in. części skrawających. Następnie podłączono niezbędne elementy. Sprawne ukończenie operacji pozwoliło na start maszyny. 

Mniejsza tarcza TBM wybudowała do tej pory dwa tunele jednotorowe: od komory od ul. Długosza pod Al. Włókniarzy do ul. Stolarskiej (o długości 680 m) oraz z komory odgałęźnej przy ul. Stolarskiej przez przystanek Łódź Koziny do ul. Skarpowej (o długości ok. 852 m). Maszyna wybuduje jeszcze jedną nitkę o długości 696 m z przystanku Łódź Koziny do komory przy al. Unii Lubelskiej.

Duża tarcza czeka na wzmocnienie gruntu

Jak informuje PKP PLK, Duża tarcza TBM znajduje się w bloku postojowo-technicznym przy ul. Mielczarskiego. Wznowienie drążenia dużego tunelu zostanie poprzedzone wzmocnieniem gruntu nad trasą tunelu od przystanku Polesie do stacji Łódź Fabryczna. Prace są wykonywane z myślą o bezpieczeństwie i komforcie mieszkańców.

Etapem poprzedzającym wzmocnienie gruntu jest budowa szachtów. Dwa z nich zostały już wybudowane. Obecnie powstaje trzeci szacht. Budowa kolejnych nastąpi po uzgodnieniach terminu z miastem i właścicielami nieruchomości.

Szachty umożliwią specjalistycznej maszynie wypełnić pustki, wzmocnić i ustabilizować podłoże oraz zminimalizować wpływ drążenia na budynki. Środki na wzmocnienia gruntów pod kamienicami zostały zabezpieczone. Wzmocnienie podłoża pozwoli na wznowienie drążenia tunelu przez duży TBM w kierunku przystanku Śródmieście w II kwartale br.

Maszyna drążąca tunel zmienia miejsce pracy

Takiej operacji logistycznej na budowie podziemnego połączenia Łódź Fabryczna – łódź Kaliska Łódź Żabieniec nie sposób było przegapić. Ogromna tarcza maszyny drążącej tunele TBM była przenoszona przez jeszcze większe dźwigi na torami linii Łódź – Łowicz do komory przy ul. Żniwnej. Maszynie już na początku budowy nadano imię Faustyna.

28 stycznia 2024 roku, o godzinie 1.30 rozpoczęło się przenoszenie głównego elementu TBM Faustyny. Ważąca 419 ton głowica maszyny została przeniesiona ponad torami linii kolejowej Łódź Kaliska - Łódź Żabieniec. Operacja zakończyła się o godzinie 3.30. Głowica została ułożona na specjalnej kołysce, skąd zostanie przetransportowana do komory startowej na ul. Żniwnej.

Rozpoczęcie drążenia trzeciego z 4 jednotorowych tuneli w kierunku przystanku Łódź Koziny właśnie się rozpoczęło. W 2024 roku TBM Faustyna wybuduje jeszcze czwarty tunel z Kozin do komory przy al. Unii Lubelskiej.

Maszyna TBM jest rozkręcana i w częściach trafia na kolejną budowę

Faustyna waży 650 ton i by można ja było przenieść w inne miejsce, gdzie znowu zacznie drążyć kolejny, trzeci już tunel, konieczne były specjalistyczne dźwigi i rozkręcenie jej. Podzielono ją na 11 części, które kolejno od kilku dni są umieszczane w nowym miejscu pracy Faustyny. Elementy są najpierw pojedynczo umieszczane na wcześniej przygotowanej platformie przy linii kolejowej. Stąd, części tarczy wraz z pojazdami do wywozu ziemi z tunelu będą przenoszone nad torami linii kolejowej nr 15 do komory startowej na ul. Żniwnej.

Ponieważ elementy Faustyny są bardzo ciężkie, użyte zostały specjalistyczne żurawie o udźwigu 650 ton i 550 ton.

W pierwszej kolejności przeniesiony został tzw. płaszcz tarczy o wadze 55 ton. W kolejnych etapach transportowane były pozostałe części TBM. Po przerzuceniu na drugą stronę torów każda z części przeszła szczegółową inspekcję. W ostatnim etapie elementy zostały umieszczone w komorze startowej na ul. Żniwnej na specjalnie przygotowanej kołysce i ponownie zmontowane.

Czytaj też: Drugi z czterech tuneli pod Łodzią gotowy. To ważna inwestycja warta prawie 2 mld zł

Zobacz galerię 15 zdjęć

Autor: PKP PLK

Pod łódzkimi dworcami pojawił się kolejny tunel. Maszyna TBM wydrążyła drugi z czterech jednotorowych tuneli na podziemnej trasie kolejowej Łódź Fabryczna – Łódź Kaliska/Łódź Żabieniec

Co drąży maszyna TBM w Łodzi?

Maszyna wydrążyła drugi jednotorowy tunel podziemnej trasy średnicowej pod Łodzią (od przystanku Koziny w stronę stacji Żabieniec), po czym zatrzymała się w komorze technologicznej na ul. Skarpowej. Jednotorowe tunele łączą stacje Łódź Kaliska i Łódź Żabieniec z dwutorowym tunelem głównym w kierunku Łodzi Fabrycznej.

Tarcza wykonała tunel na odcinku od przystanku Łódź Koziny do komory wydobywczej przy ul. Skarpowej. Przygotowana nitka połączy główny tunel średnicowy ze stacją Łódź Żabieniec. Maszyna drążąca tunel montowała jednocześnie obudowę. Wykorzystano 451 tubingów tj. elementów, które tworzą pierścienie tunelu. Usunięto ponad 41 500 m3 gruntu.

W drugiej połowie lutego rozpocznie się drążenie trzeciego z 4 jednotorowych tuneli w kierunku przystanku Łódź Koziny.

W 2024 roku TBM Faustyna wybuduje jeszcze czwarty tunel z Kozin do komory przy al. Unii Lubelskiej.

Dwie maszyny do drążenia tuneli TBM w Łodzi

W Łodzi pracuje nie tylko Faustyna. Z fabryki w Schwanau w Niemczech dotarły tu bowiem dwie maszyny TBM do drążenia tuneli. Mniejsza tarcza, jak wspomnieliśmy, wydrąży 4 jednotorowe tunele o średnicy 8,5 m i łącznej długości ok. 4,5 km. Większa, około 1560-tonowa maszyna o ponad 13 m średnicy i 110 m długości wykona tunel, który będzie miał około 3 km długości i średnicę 12,7 m.

Budują tunel w  w Łodzi. Co powstaje w Łodzi?

Co konkretnie powstaje w Łodzi, a do czego potrzebne są wspomniane cztery tunele kolejowe?

To tunel średnicowy, powstający w ramach współfinansowanego przez Unię Europejską projektu pod nazwą „Udrożnienie Łódzkiego Węzła Kolejowego (TEN-T), etap II, odcinek Łódź Fabryczna - Łódź Kaliska/Łódź Żabieniec”. To kontynuacja budowy dworca Łódź Fabryczna, który z dworca końcowego stanie się przelotowym. Przez ścisłe centrum Łodzi będą jeździły pociągi regionalne i dalekobieżne – na osi wschód – zachód (przez stacje Łódź Widzew, Fabryczna i Kaliska) i na osi północ – południe (przez stacje Łódź Widzew, Fabryczna, Żabieniec).

PLK SA złożyła wniosek o fazowanie projektu tj. podział inwestycji na etapy i finansowanie prac realizowanych po 2023 r. ze środków budżetu UE na lata 2021-2027. Termin zakończenia inwestycji zaplanowano na koniec 2025 r.

 Jest to projekt niezwykle skomplikowany, wykonywany pod centrum miasta i w trudnym terenie.

Maszyna TBM jak działa?

Drążenie Tuneli metodą TBM to niewątpliwie jedno z bardziej zaawansowanych osiągnięć techniki inżynieryjnej. Maszyna TBM (ang. Tunnel Boring Machine) zwana także tunelownicą, to urządzenie, które służy nie tylko do wydrążenia samego otworu tunelu. To także maszyna, która jednocześnie zabezpiecza wydrążony szyb betonując go i układając w nim specjalne części obudowy. To jeszcze nie wszystko, bo maszyna jednocześnie odprowadza, usuwa gruz, który powstaje w procesie drążenia. Materiał ten jest przy pomocy specjalnych taśm usuwany i transportowany na koniec urządzenia, skąd wywozi się go np. ciężarówkami.

Buduje się maszyny których tarcze mają od jednego do nawet około 20 metrów średnicy.

• W Polsce maszyna, której użyto przy budowie centralnego odcinka II linii metra warszawskiego, miała tarczę o średnicy 6,27 m, długość 97 m oraz masę całkowitą 615 t.
• Maszyna, która drążyła tunele pod Martwą Wisłą w Gdańsku, posiadała tarczę o średnicy 12,6 m, miała 91 m długości, i ważyła 2200 t.
• Maszyna, która drążyła tunel pod Świną w Świnoujściu, posiadała tarczę o średnicy 13,46 m, miała 101 m długości i ważyła 2740 t.
• Największa jest maszyna, która będzie drążyła tunel na budowie drogi ekspresowej S19 Rzeszów Południe - Babica. Transport 15-metrowej średnicy tarczy urządzenia śledziła w ubiegłym roku cała Polska.

Czytaj też:

• Obejście Węgierskiej Górki z opóźnieniem. Kiedy pojedziemy nową S1?
• Nowy most w Wolinie rośnie w oczach. Ogromna budowla na Zachodnim Pomorzu będzie nasuwana na konstrukcję z lądu przy pomocy barek. Zobacz zdjęcia
• Budowa obwodnicy Oświęcimia to "odcinek specjalny" S1. Powstaje tak, by nie było jej widać...
• Każda budowa tunelu drogowego czy kolejowego podlega od września pod prawo górnicze
• Prof. M. Cała z AGH: Dobrze że metan wykryto zanim zaczęto drążyć tunel na S19

Anna Dziedzic