Metamorfoza fabryki „Wigencja”. Łódź przekształciła zaniedbaną fabrykę w nowoczesne centrum kultury
Autor: archiwum Urzędu Miasta Łodzi
Renowacja fabryki „Wigencja” w Łodzi
Fabryka „Wigencja” w Łodzi jeszcze u progu pandemii była kompletną ruiną. Dziś to miejsce wprost trudno poznać – dawne budynki poprzemysłowe lśnią odzyskanym blaskiem, a w efektownych wnętrzach działają m.in. teatr Pinokio, studio nagrań oraz pracownie twórcze. Przemianę łódzkiego zabytku prezentujemy w cyklu „Metamorfozy na Plus”.
Spis treści
- Metamorfoza fabryki „Wigencja”. Łódź dała drugie życie zabytkowi
- Fabryka „Wigencja” – historia. XXI w. zastał budynek w złym stanie
- Widowiskowy remont fabryki „Wigencja”. Mury odbudowano od fundamentów
- Teatr Pinokio, neon i Pokój Spokój
- Inne „Metamorfozy na Plus”. Zobacz najbardziej spektakularne przemiany!
Metamorfoza fabryki „Wigencja”. Łódź dała drugie życie zabytkowi
W ramach prowadzonego od kilku lat programu Rewitalizacja Obszarowa Centrum Łodzi dokonano już wielu widowiskowych renowacji dawnych budowli, jednak żadna chyba nie może równać się z metamorfozą, jaką przeszła fabryka „Wigencja”. Imponujące centrum kultury z eleganckim neonem jeszcze w 2020 r. było ruiną. Jednak już w 2021 r. rozpoczęła się renowacja zabytku, która pozwoliła nie tylko podkreślić historyczne piękno kompleksu, ale też nadać mu zupełnie nową funkcję – i dać drugie życie.
Jak udało się tego dokonać i z jakimi wyzwaniami musiał się zmierzyć wykonawca? Jak zmieniła się sama „Wigencja” oraz jej otoczenie? Zapytaliśmy o to przedstawicieli inwestora – Zarządu Inwestycji Miejskich w Łodzi.
– W cyklu „Metamorfozy na Plus” prezentujemy przedsięwzięcia, dzięki którym zapomniane historyczne obiekty i wnętrza otrzymują drugie życie za sprawą pasjonatów, racjonalnych biznesmenów, rzetelnych samorządowców, czy wreszcie – niespokojnych dusz... Wszyscy oni ożywiają dzięki swoim wizjom dorobek umysłów i rąk pokoleń architektów, inwestorów i budowniczych, którzy na placu budowy zostawili przed laty nadzieję, że ich dzieło ucieszy w odległej przyszłości jeszcze niejedno oko…
Fabryka „Wigencja” – historia. XXI w. zastał budynek w złym stanie
Miejsce znane dziś jako „Wigencja” zaczęło swoje istnienie w 1878 r. jako fabryka Ludwika Schmiedera. W 1922 r. działalność rozpoczął tu Zespół Fabryczny Łódzkiej Przędzalni „Wigencja” Maurycego Wohlmana i Adolfa Goldmana. W zatrudniającym 60 robotników i wykorzystującym 1800 wrzecion zakładzie produkowano wyroby wełniane. Po 1945 r. obiekt przy dzisiejszej ul. Sienkiewicza 75/77 upaństwowiono, a w budynkach fabrycznych działały m.in. Państwowe Zakłady Samochodowe oraz Centralna Składnica Harcerska „Czuj-Czyn”.
Po transformacji ustrojowej teren dawnej „Wigencji” służył rozmaitym firmom usługowym i hurtowniom. Długie lata bez remontów w okresie PRL-u sprawiły, że budynki poprzemysłowe popadały w coraz większą ruinę. W końcu ich stan był już tak zły, że ustanowiono zakaz wstępu na teren dawnej fabryki ze względów bezpieczeństwa.
– Po drugiej wojnie światowej budynki zmieniły przeznaczenie, przez wiele lat nie przechodziły remontów, niszczały. Jeszcze w 2020 r. były właściwie kompletną ruiną. Wejście do tej przestrzeni było zabronione. To, że zabytek trzeba uratować zgodni byli wszyscy, urzędnicy i mieszkańcy – opowiada Małgorzata Loeffler z Zarządu Inwestycji Miejskich w Łodzi.
O pomyśle na przekształcenie dawnej „Wigencji” w centrum kultury po raz pierwszy zaczęto głośno mówić w okolicach 2015 r. Kolejnych kilka lat zajęły przygotowania i prace projektowe. Inwestycję udało się ostatecznie zrealizować dzięki wsparciu unijnemu.
– To jedna z największych, a jednocześnie najbardziej efektownych modernizacji zrealizowanych w ramach trwającego od kilku lat programu – Rewitalizacja Obszarowa Centrum Łodzi – podkreśla Loeffler.
Widowiskowy remont fabryki „Wigencja”. Mury odbudowano od fundamentów
Umowę na przeprowadzenie renowacji wpisanej do ewidencji zabytków fabryki „Wigencja” podpisano z wykonawcą 1 czerwca 2021 r. Nadzór na modernizacją fabryki sprawował Zarząd Inwestycji Miejskich – jednostka budżetowa Urzędu Miasta Łodzi, a wykonawcą prac była firma Mostostal. Projekt przebudowy stworzyła Pracownia Projektowa F-11. Z uwagi na rozmiary kompleksu (teren inwestycji obejmował aż 7 828 m2), jego zły stan oraz szeroki zakres prac ostateczny koszt remontu wyniósł ponad 42 mln zł.
– Projekt Pracowni F-11 obejmował m.in. przebudowę i rozbudowę istniejącego budynku dawnej tkalni, remont, przebudowę, rozbudowę i nadbudowę istniejącego budynku dawnej przędzalni mechanicznej oraz budowę łącznika pomiędzy nadbudową istniejącego budynku dawnej przędzalni mechanicznej, a istniejącym budynkiem dawnej tkalni – można przeczytać na stronie pracowni F-11.
Stan obiektu sprawił, że pracy do wykonania było dużo. Mury dawnej fabryki wymagały gruntownej restauracji i ostatecznie odbudowano je od fundamentów. W dawnych halach produkcyjnych utworzono miejsce na scenę przyszłego teatru, który miał działać w tym miejscu. Pojawiły się także nowoczesne udogodnienia – zewnętrzne windy obudowane szkłem. Najważniejszym zadaniem było wyodrębnienie w remontowanych wnętrzach pomieszczeń pod działalność kulturalną.
– Duża kubatura pofabrycznych wnętrz pozwoliła na utworzenie dwóch profesjonalnie wyposażonych scen dla 150 oraz 52 widzów. Poza tym zmieściły się też: pracownie twórcze, studio nagrań, profesjonalne sale warsztatowe, oraz przestrzeń na bibliotekę i restaurację rodzinną – wylicza rzeczniczka Zarządu Inwestycji Miejskich.
Duże zmiany dokonały się także w otoczeniu obiektu. Przede wszystkim został on połączony z popularnym pobliskim miejscem, jaki jest OFF Piotrkowska. Zadbano także o nasadzenia zieleni.
– Posadzono zieleń: dziesięć klonów polnych, pięć klonów zwyczajnych, siedem śliw wiśniowych. Powstało również przebicie do pobliskiego OFF Piotrkowska, pełnego życia, kultowego miejsca spotkań łodzian. Przed ,,Wigencja” powstał bezpieczny plac zbaw dla najmłodszych. Przestrzeń jest ogólnodostępna – mówi Loeffler.
- Zobacz galerię: Metamorfoza fabryki „Wigencja” w Łodzi na zdjęciach
Autor: archiwum Urzędu Miasta Łodzi
Renowacja fabryki „Wigencja” w Łodzi
Teatr Pinokio, neon i Pokój Spokój
W 2022 r. zasadnicze prace renowacyjne zakończyły się, a odnowiona „Wigencja” rozpoczęła działalność w 2023 r. Budynek stał się nową siedzibą Teatru Pinokio, który zagrał swój pierwszy spektakl w „Wigencji” 2 kwietnia 2023 r. W środku działa też Centrum Sztuki dla Dzieci i Młodzieży. Poza wspomnianymi już pracowniami, salami warsztatowymi i studiem nagrań powstało też miejsce nietypowe – Pokój Spokój.
– Nowe wnętrza ,,Wigencji” są pełne pozytywnej i kreatywnej energii, uzdolniona artystycznie młodzież ma tu dostęp do sprzętu i wykwalifikowanych edukatorów – mówi Loeffler. – Z myślą o młodych widzach, którzy potrzebują odpoczynku od nadmiernej liczby bodźców, w teatrze powstał Pokój Spokój – pomieszczenie zaprojektowane przez młodzież ze szczególnymi potrzebami, wyczuloną na barwy, faktury i obiekty. To oni stworzyli dla siebie i kolegów cichą, komfortową i bezpieczną przestrzeń.
Nowe miejsce natychmiast ożyło i zaczęło przyciągać mieszkańców oraz turystów, a widowiskową metamorfozę dawnej fabryki doceniono m.in. w ramach Rankingu Muratora. W 2024 r. elewację budynku przyozdobił ciekawy neon.
– Szeroki na 3,67 m i wysoki na 1,18 m neonowy napis „Teatr" swoim kolorem nawiązuje do istniejącego już neonu „Nibylandia", znajdującego się wewnątrz teatru. Autorem nowego neonu jest uznany projektant graficzny Dawid Korzekwa – profesor Katedry Projektowania Graficznego Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach. Artysta odpowiada również za stworzenie obecnej identyfikacji wizualnej Teatru Pinokio – opowiada rzeczniczka ZIM.
Inne „Metamorfozy na Plus”. Zobacz najbardziej spektakularne przemiany!
W naszym cyklu „Metamorfozy na Plus” odwiedzamy miejsca, w których współcześni wizjonerzy i inwestorzy przywracają do świetności dorobek swoich poprzedników. Do tej pory zwróciliśmy uwagę na:
- Dom Izerski na Dolnym Śląsku. Niezwykła metamorfoza domu przysłupowego przy granicy z Czechami
- Imponująca renowacja w Baszni Dolnej. Z zaniedbanego przystanku powstała Galeria Kolejnictwa Stacja Basznia
- Dom frankoński na Pogórzu Kaczawskim. Uratowany w ostatniej chwili. Wokół zawaliło się już wszystko
- Pałac Struga na Dolnym Śląsku. Remont odsłonił renesansowe skarby
- Młyn Maria na wrocławskim Nadodrzu. Otrzymał życie, którego tylko pozazdrościć
- Kamienica przy Pomorskiej we Wrocławiu. Metamorfoza przy użyciu skalpela?
- Lokal na Puławskiej 51 w Warszawie. Była pijalnia wód, warzywniak, piekarnia... Skończyło się na lodziarni
- Pałac w Mosznej. Droga od sanatorium dla nerwowo chorych do hotelu. Nadal dobrze działa na skołatane nerwy
- Zamek w Muszynie podniósł się z ruin po 300 latach. Zobacz zdjęcia niezwykłej metamorfozy zamku na górze Baszta
- Stara Drukarnia w Szczecinie – kiedy magia historii spotyka się ze współczesnością
- Elektrownia Powiśle w Warszawie. Niegdyś zasilała Pałac Kultury, dziś przyciąga restauracjami i sklepami
- Stara Cechownia kopalni Saturn w Czeladzi była ruiną. Po spektakularnej metamorfozie dostała nowe życie
- Fabryka Porcelany w Katowicach. Jak poprzemysłowa ruina stała się architektoniczną perłą
- Barceló Warsaw Powiśle. Część dawnej elektrowni przeobraziła się w nowoczesny hotel pełen pamiątek przeszłości
- 120-letnia kamienica w Bytomiu zaskakuje. Z budynku została tylko ściana frontowa
- Cukrownia Żnin. W dawnych budynkach przemysłowych powstały hotel, restauracja, basen, sauny, kino
- Pocztowa 19 w Szczecinie – przemiana ze sklepu mięsnego w klimatyczną kawiarnię. Pod tynkiem krył się skarb
- Perła Żeliszowa z ruiny przemieniła się w ikonę Dolnego Śląska. Oto metamorfoza kościoła w Świątynię Sztuki i Światła
- Willa Lentza w Szczecinie. Od przepychu po miejsce twórczej pracy i sentymentalnych wspomnień szczecinian
- Dworzec w Wolsztynie przeszedł metamorfozę! Jak odmienili go poznańscy architekci?
- Oficyna dworska w Muzeum Jana Kochanowskiego w Czarnolesie. Zmieniła się nie do poznania
- 200-letni dom podcieniowy na Żuławach odzyskał blask po... rozbiórce i odbudowie
- Obserwatorium Astronomiczne w Tymcach i jego przemiana. Ze starej wieży ciśnień powstała perełka Podkarpacia
- Stara Szwalnia w Lesznie zmieniła się w luksusowy apartamentowiec
- Urządzili dom w dawnej stajni na Dolnym Śląsku. Metamorfoza z niezwykłą historią
- Stary spichlerz w Gdańsku zyskał oszałamiające wnętrza. W co się zmienił?
- Stacja Kultury Pyskowice. Odnowiony dworzec zmienił się w przestrzeń kultury, sztuki i lokalnej aktywności
