Najdłuższe tunele w Polsce - istniejące oraz w budowie. Jakie tunele powstaną w Polsce?
Autor: GDDKiA
Tunel w Lalikach na S1 – długość 700 m Tunel w Lalikach to pierwszy tunel drogowy pozamiejski na drodze ekspresowej w Polsce, jakim zarządza Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad. W 2010 roku oddano do ruchu odcinek drogi ekspresowej S1 Szare - Laliki. Inwestycja kosztowała 391 milionów złotych.
Tuneli drogowych w Polsce nie mamy zbyt wiele, zwłaszcza długich. Tak naprawdę jeszcze do niedawna mogliśmy podróżować dosłownie kilkoma podziemnymi drogami. To się zmienia, bo kilka nowych już wybudowano i kolejne są w planach. Które tunele w Polsce są najdłuższe? Ile mamy tuneli i jakie tunele powstaną w Polsce?
Spis treści
- Tunele w Polsce
- Tunel w Lalikach na S1 – długość 700 m
- Tunel pod rondem im. J. Ziętka w Katowicach – 657 m
- Tunel na Drogowej Trasie Średnicowej w Gliwicach - 493 m
- Tunel Wisłostrady w Warszawie – 930 m
- Tunel pod Świną w Świnoujściu - 1780 m
- Tunel na zakopiance (S7) pod Luboniem Małym – 2058 m
- Tunel pod Ursynowem S2 Warszawa – 2335 m
- Tunele na S3 Kamienna Góra – Bolków 2300 m i 320 m (w budowie)
- Tunel pod Martwą Wisłą w Gdańsku
- Tunel na S19 Rzeszów Południe - Babica – 2250 m (w budowie)
- Tunel na drodze ekspresowej S19 Jawornik - Lutcza – 3000 m (w budowie)
- Tunele na S52 północnej obwodnicy Krakowa – 653 i 496 m i (w budowie)
- Dwa tunele na S1 Obejście Węgierskiej Górki 834 m i 984 m (w budowie)
- Tunel w Zabierzowie w ciągu drogi krajowej nr 79, 317 m (w budowie)
- Tunele na drodze ekspresowej nr 7 Kiełpin - Warszawa (Trasa Armii Krajowej) - 1000 m i 1122 m (na etapie przetargu na projekt)
- Tunel na S6 zachodniej obwodnicy Szczecina – 5003 m (planowany do budowy)
Tunele w Polsce
Jeszcze w 2020 roku jedynym drogowym tunelem administrowanym przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad był tunel w Lalikach. Nie znaczy to, że nie było innych tuneli, którymi np. zarządzały miasta. Jakie tunele w Polsce są najdłuższe i jakie tunele są obecnie budowane? Ile mamy w Polsce tuneli drogowych?
Budowa tuneli to skomplikowana sprawa. wymaga od projektantów, wykonawców, a później służb utrzymania specjalistycznej wiedzy, innowacyjnych pomysłów, użycia ogromnych maszyn. Wymaga również zapewnienia odpowiedniego bezpieczeństwa przyszłym użytkownikom tuneli. W zależności od parametrów technicznych oraz obowiązujących przepisów tunele będą oświetlone, wentylowane, monitorowane, wyposażone w instalację wykrywania i sygnalizacji pożaru, system komunikacji radiowej służb ratowniczych i porządkowych czy system automatycznego sterowania i zarządzania tunelem.
Tunel w Lalikach na S1 – długość 700 m
Tunel w Lalikach to pierwszy tunel drogowy pozamiejski na drodze ekspresowej w Polsce, jakim zarządza Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad. W 2010 roku oddano do ruchu odcinek drogi ekspresowej S1 Szare - Laliki. Inwestycja kosztowała 391 milionów złotych. Właśnie w jej ramach powstał pierwszy w Polsce pozamiejski tunel drogowy, który został wyposażony m.in. w nowoczesne systemy monitorujące i przeciwpożarowe. Tunel w Lalikach to część drogi ekspresowej od Bielska-Białej do granicy ze Słowacją. Jednonawowy, dwukierunkowy tunel biegnie pod Sobczakową Grapą, górą Beskidu Żywieckiego. Równolegle do niego biegnie mniejszy tunel ewakuacyjny, który łączy się z tunelem drogowym poprzez cztery przejścia.
Tunel pod rondem im. J. Ziętka w Katowicach – 657 m
Tunel pod rondem im. J. Ziętka w centrum Katowic otwarto w 2006 roku. To najdłuższa podziemna przeprawa w aglomeracji Górnośląskiej. Ma 657 metrów długości. Jego budowa kosztowała 755 mln złotych. Powstał metodą bezwykopową. Zastosowano technologię ścian szczelinowych, podobnie jak w przypadku budowy tunelu (jeszcze nie oddanego) na północnej obwodnicy Krakowa S52). Tunelem zarządza miasto Katowice. W Katowicach są 24 kamery z systemem wideodetekcji, które potrafią wykryć wszelkie zdarzenia w tunelu, oraz 10 monitorujących przestrzeń przed i w tunelu.
Tunel na Drogowej Trasie Średnicowej w Gliwicach - 493 m
Tunel w ramach Drogowej Trasy Średnicowej w Gliwicach liczy 493 metry długości. Powstał w 2016 roku. Gliwicki tunel, choć krótszy od tego w Katowicach, jest zdecydowanie lepiej wyposażony – oświetla go 212 lamp przejazdowych, 345 lamp wjazdowych oraz 122 ewakuacyjne (w Katowicach 186, 336 i 54). Ma również więcej wentylatorów – 30 (przy 24 w Katowicach) co oznacza, że będzie lepiej wentylowany. W Gliwicach jest też więcej kamer – 50 z systemem wideodetekcji, które potrafią wykryć wszelkie zdarzenia w tunelu, oraz 16 monitorujących przestrzeń przed i w tunelu. W tunelu zainstalowano 11 różnych systemów, m.in.: zasilania, oświetlenia zwykłego i awaryjnego, wentylacji, wykrywania i sygnalizacji pożaru, monitoringu, ratunkowy, detekcji, nadzoru i sterowania ruchem w tunelu oraz zarządzania tunelem. Centrum zarządzania tunelem znajduje się w Zarządzie Dróg Miejskich w Gliwicach. Tunel zbudowany został taką samą metodą jak jego katowicki odpowiednik. Najpierw na głębokości od 23 do 27 metrów powstały tzw. ściany szczelinowe, następnie całość została przykryta stropem tunelu. Ziemia została wybrana metodą górniczą podstropową. W sumie wydobyto jej około 80 tys. m3. Tunel, na wlocie i wylocie jest dwukomorowy, a miejscami czterokomorowy.
Tunel Wisłostrady w Warszawie – 930 m
Tunel Wisłostrady to tunel w Warszawie na lewym brzegu Wisły, na Powiślu, znajdujący się pod mostem Świętokrzyskim. Tunelem przebiega odcinek Wisłostrady o długości około 900 m. W latach 2003–2016 był najdłuższym drogowym tunelem w Polsce. Budowę tunelu rozpoczęto w kwietniu 2001 roku, zakończono zaś w 2002 roku, jednak przez niemal rok był on nieużywany ze względu na niespełnianie wymogów bezpieczeństwa i kilkakrotne odkładanie terminu otwarcia. Otwarcie tunelu nastąpiło w sierpniu 2003 roku. Dwunawowy tunel drogowy, po trzy pasy ruchu w każdą stronę. W kierunku południowym tunel ma 930 m, zaś w kierunku północnym 889 m. Tunel wyposażony jest w systemy szybkiego oddymiania i wentylacji, oraz specjalne urządzenia zapewniające łączność odpowiednim służbom podczas akcji ratowniczych. W każdym z tuneli mniej więcej w połowie znajduje się przystanek autobusowy.
Tunel pod Świną w Świnoujściu - 1780 m
Świnoujście to jedyne miasto w Polsce, które jest położone aż na 44 wyspach. Dwie największe z nich zamieszkane to Uznam i Wolin. Przez wiele lat jedynym połączeniem pomiędzy nimi, a poprzez wyspę Wolin także Uznamu z resztą Polski, były dwie przeprawy promowe. W czerwcu 2023 roku otwarto nowoczesny tunel pod Świną. Dzięki temu Wyspa Uznam i Wolin mają już stałe połączenie drogowe. Łączna długość tunelu i dróg dojazdowych to prawie 3,2 kilometra wraz ze wszelką infrastrukturą towarzyszącą. Tunel jest jednorurowy, z ruchem dwukierunkowym, w każdym kierunku po jednym pasie ruchu o szerokości 3,5 metra z ciągiem ewakuacyjnym i poboczem o szerokości 1,75 metra. Inwestorem budowy tunelu było miasto Świnoujście, a inwestorem zastępczym w jego imieniu Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad. Tunel drążono maszyną TBM.Tunel w Świnoujściu ma jedną nawę, w której mieści się jezdnia z ruchem w obu kierunkach.
Tunel na zakopiance (S7) pod Luboniem Małym – 2058 m
Tunel na zakopiance pod górą Luboń Mały na S7 Lubień – Rabka-Zdrój otwarto 12 listopada 2022 roku. Przejazd nim zajmuje niespełna dwie minuty. Tunel posiada dwie komory (nitki), po jednej dla każdej jezdni, długość 2058 m, wysokość 4,7 m, szerokość użytkową 14,9 m, dwa pasy ruchu po 3,5 m każdy oraz 3 m pas awaryjny, co daje możliwość realizacji trzeciego pasa ruchu w przyszłości. Spadek tunelu wynosi 0,5 proc. w kierunku z Krakowa do Nowego Targu.
Drogi ewakuacyjne rozmieszczone wzdłuż ścian tunelu mają szerokość 1,2 m, a przejazd awaryjny 3,5 m. Wykonano 11 nisz ewakuacyjnych, rozmieszczonych co 172,5 m, w tym jedna zlokalizowana w środku jest przejezdna dla służb ratowniczych. Po zewnętrznej stronie komór tunelu rozmieszczone są co ok. 86 m nisze alarmowe i hydrantowe. W środku obiektu jest też zatoka postoju awaryjnego. Nisze alarmowo-sygnalizacyjne, ze względu na hałas utrudniający rozmowy, są oddzielone od jezdni przeszklonymi elementami niepalnymi. W przypadku pożaru w jednej z nitek tunelu podróżni będą ewakuowani do nitki sąsiedniej, nie objętej pożarem i wyjdą na zewnątrz przez portal. Budowa tunele kosztowała niemal miliard złotych. Tunel połączył oddane wcześniej nowe odcinki zakopianki. Obecnie pomiędzy Myślenicami i Rabką-Zdrój kierowcy mają do dyspozycji około 32 km drogi ekspresowej.
Tunel pod Ursynowem S2 Warszawa – 2335 m
Tunel pod Ursynowem, to cześć drogi ekspresowej S2 biegnącej przez Warszawę. To obecnie najdłuższy tunel w Polsce - 2335 m. Został oddany do użytku 20 grudnia 2020 roku. To część Południowej obwodnicy Warszawy. Obie nawy tunelu mają po trzy pasy ruchu w każdym kierunku i pas awaryjny. Przewidziano także rezerwę pod ewentualną budowę czwartych pasów.
Łączny koszt budowy trzech odcinków S2, stanowiących fragment POW, to ok. 4,6 mld zł, z czego blisko 1,7 mld zł to dofinansowanie z Unii Europejskiej. Ruch w tunelu monitorują 134 kamery. 22 z nich to kamery szybkoobrotowe zamontowane na wlotach i wylotach z tunelu oraz naprzeciwko przejść awaryjnych. Pozostałe to kamery stałopozycyjne - 104 z nich umiejscowiono wzdłuż wewnętrznych ścian tunelu, a 8 na wlotach i wylotach. Te ostatnie pozyskują obraz dla systemu automatycznego rozpoznawania tablic rejestracyjnych, wykorzystywanego m.in. do zbierania danych statystycznych czasów przejazdu. W ścianach tunelu ulokowano 28 nisz alarmowych. W każdej niszy alarmowej znajduje się telefon alarmowy, gaśnica, koc przeciwpożarowy, hydranty. Miejsce przed wjazdem do tunelu może również pełnić rolę lądowiska dla helikopterów.
Tunele na S3 Kamienna Góra – Bolków 2300 m i 320 m (w budowie)
Tunel o długości 2300 m oddany 31 lipca 2024 roku. Znajduje się na trasie drogi ekspresowej S3 pomiędzy miejscowościami Sady Górne, Stare i Nowe Bogaczowice. To najdłuższy pozamiejski tunel w Polsce. Drążenie tunelu rozpoczęło się w grudniu 2020 roku. To bardzo ciekawy obiekt, na konstrukcję którego składają się dwie nawy główne, w których będzie się odbywał ruch drogowy. Lewa (wschodnia) nawa ma 2 301,88 m długości i prawa (zachodnia) o długości 2 272,2 m. W tunelu znajduje się osiem przejść ewakuacyjnych poprzecznych i jeden przejazd awaryjny w środku tunelu. tunel wydrążony został metodą górniczą w technologii NATM (ang. New Austrian Tunnelling Method) – nowa austriacka metoda drążenia tuneli. Tunel ma być gotowy w połowie 2024 roku.
Drugi tunel na S3 ma 320 m. Również oddany w połowie 2024 roku. Tunel liczący 320 metrów długości był wykonywany zupełnie innym sposobem. To technologia Cut&Cover, czyli w tzw. otwartym wykopie. Oznacza to, że w pierwszym etapie robót wykonywany został głęboki wykop, aż do poziomu fundamentów tunelu, a następnie wykonywana jest żelbetowa konstrukcja. Z wykopu wywieziono 223 tys. metrów sześciennych materiału skalnego, co w przeliczeniu stanowi pojemność 744 basenów olimpijskich. Obudowa tunelu składa się z 27 segmentów.
Tunel pod Martwą Wisłą w Gdańsku
Tunel pod Martwą Wisłą jest tunelem drogowym pod dnem Martwej Wisły. Stanowi on połączenie ważnych arterii komunikacyjnych Gdańska – Trasy Słowackiego z Trasą Sucharskiego. Jego budowa rozpoczęła się w październiku 2011 roku, a zakończyła w marcu 2016 roku. Oficjalne otwarcie tunelu odbyło się 24 kwietnia 2016 roku. 16 września 2016 roku Tunel otrzymał imię ks. abp. Tadeusza Gocłowskiego.
Tunel pod Martwą Wisłą składa się z dwóch rur, w której znajdują się po dwa pasy ruchu. Jego długość całkowita wynosi 1377 m. Tunel wyposażony jest w 7 przejść ewakuacyjnych, które łączą obie rury, a także 2 wyjścia ewakuacyjne w budynkach technicznych. Natężenie ruchu w obu rurach Tunelu wynosi nieco ok. 29 tysięcy samochodów na dobę.
Tunel jest wyposażony w ponad 30 najnowocześniejszych systemów, zapewniających maksymalne bezpieczeństwo uczestników ruchu drogowego m.in.: pożarowy, wentylacji, oświetlenia, przepompowani, wideo i innych. Zainstalowany System sterowników obsługuje 40 000 różnych danych w Tunelu. Obsługa Tunelu musi wykonać w ciągu roku 630 różnych typów czynności na wszystkich zainstalowanych systemach w celu utrzymania ich pełnej sprawności i zachowania gwarancji. O bezpieczeństwo w tunelu dba 18-osobowy zespół całodobowej obsługi monitoringu i obsługi technicznej.
Dane statystyczne Tunelu pod Martwą Wisłą:
- 1377,5 metrów - całkowita długość tunelu pod Martwą Wisłą,
- 1072,5 metrów - długość jednej wydrążonej rury tunelu,
- 11 metrów – średnica wydrążonych i obudowanych tubingami rur tunelu,
- 35 metrów – odległość od najgłębszego miejsca w tunelu do lustra Martwej Wisły,
- 112 kamer monitorujących bezpieczeństwo w tunelu
- 20 głośników na każdą rurę tunelu
- 200 rozdzielnic elektrycznych zasilająco –sterujących
- 226 opraw oświetlenia przejazdowego o mocy 50kW
- 224 oprawy oświetlenia wyjazdowego o mocy 106kW
- moc pobierana przez urządzenia 1,2 MW
- w obu rurach Tunelu znajduje się prawie 4300 ton stali i 25 000 metrów sześciennych betonu. Ułożonych zostało też 190 km kabli
Czytaj też: Prof. M. Cała z AGH: Dobrze że metan wykryto zanim zaczęto drążyć tunel na S19
Tunel na S19 Rzeszów Południe - Babica – 2250 m (w budowie)
To tunel, którego budowa dopiero się zaczyna. Powstanie w miejscowości Babica. Tunel ma być drążony przez specjalną maszynę TBM (Tunnel Boring Machine ), która w ubiegłym roku, w częściach,przejechała w specjalnych konwojach prawie całą Polskę. Maszyna do drążenia tunelu przyjechała w częściach z Hiszpanii. Był to największy transport wielkogabarytowy, jaki przejeżdżał polskimi autostradami i drogami ekspresowymi. Konwoje były obserwowane przez tłumy ludzi. Gdy maszyna dotarła na plac budowy tunelu na S19, przez kilka miesięcy była montowana i przygotowywana do pracy. Aktualnie, producent maszyny do drążenia tunelu, firma Herrenknecht, opracował projekt dozbrojenia TBM, który umożliwi bezpieczne drążenie w warunkach metanowych. Budowa tunelu potrwa około 2 lata.
Tunel na drodze ekspresowej S19 Jawornik - Lutcza – 3000 m (w budowie)
To dwunawowy tunel o długości niemal 3 km pod górą Kamieniec. Jego budowa jeszcze się nie rozpoczęła, dopiero wybrano wykonawcę cąłego odcinka. Będzie to najdłuższy z trzech tuneli jakie powstaną w województwie podkarpackim w ciągu S19 i najdłuższy tunel drogowy w Polsce, gdy już powstanie. Szacuje się, ze stanie się to w ciągu pięciu lat. Inwestycja jest prowadzona w formule „projektuj i buduj.
Tunele na S52 północnej obwodnicy Krakowa – 653 i 496 m i (w budowie)
Tunele na Północnej Obwodnicy Krakowa są budowane metodą rozkopową (ściany szczelinowe). Dłuższy tunel ma 653 metry długości i trzy pasy ruchu w każdym kierunku. To wyjątkowy obiekt inżynierski budowany metodą podstropową. A to znaczy, że na tej budowie nie pojawiła się maszyna TBM (ang. Tunnel Boring Machine) do drążenia tuneli, jak miało to miejsce w Świnoujściu czy jak ma być drążony tunel na odcinku drogi ekspresowej S19 Rzeszów Południe – Babica. Tutaj metoda była zupełnie inna. Pierwszy etap prac polega na wykopaniu w ziemi szczelin, w których powstaną ściany (tzw. szczelinowe) przyszłego tunelu. Szczeliny są betonowane i zbrojone odcinkami o długości ok. 7 m. Wysokość ścian waha się od 10 do 27 m, mają grubość od 80 do 100 cm. Odcinek ścian długości 50 m tworzy jeden sektor. Gdy ściany stężeją i uzyskają odpowiednią wytrzymałość, wybiera się ziemię znad przyszłego tunelu na długości takiego sektora i betonuje strop o grubości ok. 1,5 m. Kiedy jest gotowy, wybiera się spod niego ziemię, stąd też nazwa technologii budowy - metoda podstropowa. Na końcu, po wybraniu ziemi, przystępuje się do betonowania dna tunelu. Budowa tego tunelu zaczęła się w połowie 2021 roku. Konstrukcja tunelu ma długość 653 m i szerokość 37 m. Wewnątrz obiektu każda z naw ma szerokość 17 m i wysokość 6 m. Strop składa się z 27 segmentów, budowanych etapami na 13 sektorach ścian szczelinowych. Podczas jego budowy wywieziono z niego 200 tysięcy m3 ziemi.
Krótszy z tuneli, mający 496 metrów długości już jest gotowy. Czeka na otwarcie całego odcinka S52 - ma to nastąpić jesienią 2024 roku.
Tunel w Zielonkach na północnej obwodnicy Krakowa przebity. Nie drążyła go maszyna TBM
Autor: GDDKiA
Dwa tunele na S1 Obejście Węgierskiej Górki 834 m i 984 m (w budowie)
Oba tunele powstają w Beskidach na odcinku drogi ekspresowej S1 Przybędza – Milówka. Tunele powstają pod Baranią Górą i północno-wschodnim stoku wzniesienia Mała Barania (659 m n.p.m.). Są wykonywane technologią górniczą NATM. Zarówno w tunelu 1, jak i 2 jezdnie będą miały nawierzchnie betonowe. Parametry jezdni to dwa pasy po 3,5 m każdy. Łączna szerokość użytkowa dla każdego z tuneli to 10,8 m. Koszt (netto) zbudowania kilometra jednej nawy tunelu 1 razem z wyposażeniem to kwota około 117,3 mln zł. W przypadku tunelu 2 jest to kwota około 120 mln złotych (netto). W celu zapewnienia odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa użytkownikom ruchu, w ramach wyposażenia tunelu wykonawca ma zaprojektować i wykonać niezbędne systemy techniczne, bezpieczeństwa i sterowania tunelem wskazane w umowie. Są to m.in. oświetlenie, nagłośnienie w tunelu oraz urządzenia pierwszej pomocy. Szacuje się, że tunele będą gotowe w 2025 roku.
Tunel w Zabierzowie w ciągu drogi krajowej nr 79, 317 m (w budowie)
Projektowany tunel ma bezkolizyjnie przeprowadzić ruch w ramach projektowanej DK79 pod starodrożem istniejącej drogi krajowej. Będzie to tunel dwunawowy, w każdej z naw będą dwa pasy ruchu w jednym kierunku, w ciągu drogi klasy GP (droga główna ruchu przyspieszonego). Będzie to obwodnica Zabierzowa.
Tunel będzie posiadał oczywiście niezbędne wyposażenie takie jak monitoring, sterowanie ruchem w ramach Systemu Zarządzania Ruchem, wentylację (wzdłużna - wentylatory podwieszane pod stropem), instalację hydrantową oraz drogi ewakuacji. Technologia wykonania to ściany szczelinowe, na których oparta jest płyta stropowa, drążenie komór (wydobycie gruntu) tunelu podstropowo. Nawierzchnia w tunelu będzie betonowa.
Tunele na drodze ekspresowej nr 7 Kiełpin - Warszawa (Trasa Armii Krajowej) - 1000 m i 1122 m (na etapie przetargu na projekt)
Konstrukcja nośna tuneli ma być żelbetowa, w technologii ścian szczelinowych, wykonywana metodą podstropową. W celu zapewnienia odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa użytkownikom ruchu, w ramach wyposażenia tunelu wykonawca ma zaprojektować i wykonać niezbędne systemy techniczne, bezpieczeństwa i sterowania tunelem wskazane w umowie. Są to m.in. system wykrywania gołoledzi, system komunikacji radiowej służb ratowniczych i porządkowych oraz urządzenia pierwszej pomocy czy system wentylacji.
Tunel na S6 zachodniej obwodnicy Szczecina – 5003 m (planowany do budowy)
Ten tunel będzie miał 5 kilometrów długości. Przejdzie pod rzeką Odrą. Będzie rekordzistą w Polsce. Nie ma dłuższego i na razie nie ma planów budowy dłuższego tunelu w naszym kraju. Mowa o tunelowym odcinku zachodniej obwodnicy Szczecina od Polic do Goleniowa. Pod Odrą zostanie wydrążony pięciokilometrowy tunel. Dłuższego w Polsce nie ma. Najdłuższy tunel, liczący nieco ponad 3 km, powstanie na Podkarpaciu, na drodze S19 (Lutcza - Jawornik). Właśnie wybrano wykonawcę dla tego odcinka. Więc też go jeszcze nie ma, ale powstanie szybciej od tunelu pod Odrą. Przynajmniej takie są plany. Szczeciński tunel będzie dłuższy od niego o dwa kilometry.To będzie tunel dwunawowy, czyli tak naprawdę powstaną dwa równoległe tunele dla dwóch nitek ekspresówki S6. W każdej z naw tunelu znajdzie się jezdnia z dwoma pasami ruchu w danym kierunku, plus oczywiście pas awaryjny.
Czytaj też:
