Najnowsze zabytki Polski. 10 najciekawszych obiektów wpisanych do rejestru zabytków w 2024 roku
Autor: Adrian Tync - Own work, CC BY-SA 4.0
BWA Katowice
Co roku w rejestrze zabytków przybywa nowych obiektów. Trafiają na tę listę nie tylko bardzo stare obiekty, ale również te powstałe przed kilkudziesięciu laty. Zabytkami staja się nie tylko pałace czy kościoły, ale też pomniki, budynki kolejowe, czy obiekty użyteczności publicznej. Zobacz najnowsze zabytki w Polsce - stały się zabytkami w 2024.
Spis treści
- Budynek Biura Wystaw Artystycznych – Katowice
- Zespół sportowy – Wrocław Oporów
- Wiadukt kolejowy – Wisła
- Pomnik Powstańców Śląskich – Katowice
- Fabryka Samochodów Osobowych - Warszawa Żerań
- Historyczny układ urbanistyczny - Dukla
- Zasobnik węglowy - Warszawa Odolany
- Dom Polski „UL” - Bytom
- Dworzec kolejowy – Pierściec
- Kamienice Chocimska 33, Skolimowska 4 i Skolimowska 6 - Warszawa
Budynek Biura Wystaw Artystycznych – Katowice
Budynek przy al Wojciecha Korfantego został zaprojektowany w w latach 1965-66 został oddany do użytku w 1972 r. Autorami byli Stanisław Kwaśniewicz, Franciszek Klimek i Wojciech Szostak (wnętrza). Należał razem z Separatorem, Pałacem Ślubów i Superjednostką do obiektów wznoszonych w ramach koncepcji urbanistycznej Śródmieście-Zachód w Katowicach. Składa się z dwóch segmentów – dwukondygnacyjnego pawilonu wystawienniczego i budynku zaplecza. Ściany zewnętrzne pawilonu wystawienniczego pokryto częściowo okładziną wykonaną z zielonej szklanej tłuczki. Elewacje zdobią nawiązujące do tradycji antycznej płaskorzeźby Teresy Michałowskiej-Rauszer i Jerzego Kwiatkowskiego.
Zespół sportowy – Wrocław Oporów
Wybudowany został przez Niemców w latach 1929-32 w miejscu wyrobisk po kopalni gliny dla miejscowej cegielni. Przy ul. Harcerskiej zachował się tylko częściowo. Z dawnego kąpieliska Volksbad Opperau pozostał duży, dawny staw gondolowy, wykorzystywany nadal rekreacyjnie oraz zespół nieużytkowanego basenu o długości 100 m podzielonego wzdłuż na dwie równe części o jednakowej szerokości i mniejszego basenu, dawniej przeznaczonego dla skoczków. W rejestrze zabytków znalazło się również zadrzewienie.
Wiadukt kolejowy – Wisła
Żelbetowy most wybudowany w kształcie łuku nad doliną potoku Łabajów w Wiśle w pobliżu stacji końcowej Wisła Głębce. Wykonany został według projektu inżyniera Stanisława Saskiego oraz Tadeusza Mejera w latach 1931-1933. Wysokie filary sięgające 25 m i łuki przęseł w połączeniu ze znaczną długością wiaduktu przyczyniły się do nadania mu potocznej nazwy „akweduktu”.
Pomnik Powstańców Śląskich – Katowice
Wzniesiony dla upamiętnienia trzech powstań śląskich w latach 1919 – 1921. Został zaprojektowany przez rzeźbiarza Gustawa Zemłę i architekta Wojciecha Zabłockiego. Został odsłonięty w 1967 r. Głównym elementem są potężne trzy orle skrzydła symbolizujące kolejne powstania. Wznoszą się na wyłożonej granitem sztucznej skarpie. W rejestrze zabytków znalazło się całe założenie wraz murkiem, na którym znajduje się napis „Warszawa Powstańcom Śląskim”.
Fabryka Samochodów Osobowych - Warszawa Żerań
W rejestrze zabytków znalazły się: brama główna wraz ogrodzeniem (3 przęsła), budynek dyrekcji, hala kolebkowa, części hali spawalni, części hali tłoczni wraz z rampą wjazdową oraz główne ciągi komunikacyjne i teren położony przy ul. Jagiellońskiej w Warszawie. Najstarszym budynkiem w zabytkowym kompleksie jest hala kolebkowa (1949-1953). Do końca lat 50. XX w. wzniesiono budynek dyrekcji przy ul. Jagiellońskiej 88, bramę główną, części hali spawalni przy ul. Jagiellońskiej 88C. Drugi etap budowy zakładu przypada na lata 70. XX w. z tego czasu pochodzi budynek biurowy, którego część stanowi zachodnie skrzydło budynku dyrekcji przy ul. Jagiellońskiej 88, fragment hali przy ul. Jagiellońskiej 88B oraz część hali tłoczni przy ul. Jagiellońskiej 88D wraz z rampą wjazdową - jednym z najbardziej rozpoznawalnych elementów zespołu.
Historyczny układ urbanistyczny - Dukla
Pierwsza wzmianka o wsi w tym miejscu pochodzi z roku 1336. Od początku swojego istnienia podkarpacka Dukla była własnością rycerską. W 1373 r. kanclerz Janusz Suchywilk wydał dla Dukli akt lokacyjny na prawie magdeburskim. Następne prawa miejskie lokacyjne Dukla otrzymała w 1380 roku. Z okresu po lokacji pochodzi właśnie układ centrum z przełomu XIV/XV w. z prostokątnym Rynkiem i rozchodzącymi się od niego ulicami.
Zasobnik węglowy - Warszawa Odolany
Położony w rejonie rozjazdów węzła kolejowego Warszawa Odolany niedaleko zespołu lokomotywowni. Służył do szybkiego zasypu węgla do tendra lokomotywy parowej. Jest jednym z wybudowanych na przełomie lat 40/50. XX w. żelbetowych zasobników wybudowanych na podstawie dostarczonej przez Amerykanów dokumentacji technicznej. Wieże węglowe tego typu wybudowano na terenie największych węzłów kolejowych w powojennej Polsce. Zasobnik ma wysokość 42 m.
Autor: Szymon Starnawski / Grupa Murator
Dom Polski „UL” - Bytom
To murowany budynek u zbiegu ulic Korfantego i Sokoła wzniesiony ok. 1880 r. w stylu eklektycznym. Była tu restauracja, w której spotykali się Polacy z Górnego Śląska. Gwar rozmów i tłok jaki tu panował przyczynił się do nadania nazwy „Ul” organizacji Polaków, której członkowie się tutaj spotykali. Po 1922 r. działalność Towarzystwa Ul została zawieszona. Budynek nadal mieścił restaurację, przez jakiś czas należał do niemieckich komunistów. Mieściła się w nim również hitlerowska siedziba związków zawodowych, a od 1938 roku – kino.
Dworzec kolejowy – Pierściec
Murowany budynek znajduje się przy stacji na linii z Chybia do Skoczowa. Wybudowany został w 1927 r. w stylu modernizmu historycznego. Należy do charakterystycznych wybudowanych w okresie międzywojennym dworców, których architektura nawiązuje do dworku polskiego. Ten typ dworca jest spotykany na stacjach przy trasach kolejowych we wsiach i małych miasteczkach.
Kamienice Chocimska 33, Skolimowska 4 i Skolimowska 6 - Warszawa
To reprezentacyjny ciąg zabudowy powstały w okresie międzywojennym. Wybudowane w latach 1936-37 w stylu modernizmu budynki przetrwały bez szwanku II wojnę światową. Charakterystycznym ich elementem są podcienia handlowo-usługowe ciągnące się wzdłuż kamienic. Budynki są do siebie dopasowane stylistycznie układem okien, podziałami a także mają elewacje wykończone jednakowymi okładzinami z piaskowca. Narożna kamienica przy Chocimskiej ma charakterystyczny owalny narożnik z dopasowanymi do jego kształtu szerokimi oknami. W czasie II wojny światowej, po zajęciu miasta przez Niemców, mieszkańców kamienic wykwaterowano, a lokale mieszkalne przeznaczono na zaplecze mieszkaniowe dla urzędników i funkcjonariuszy niemieckich. Mieściły się tam także siedziby niemieckich przedsiębiorstw. Po wojnie od 1945 r. w kamienicy było Biuro Odbudowy Stolicy.
źródła: wikipedia, MWKZ, Narodowy Instytut Dziedzictwa
Samotne wieżowce w polskich miastach. Wybrane przykłady
Autor: z archiwum Konkursu Modernizacja Roku
Sky Tower we Wrocławiu
