Planetarium Śląskie w Chorzowie. Warta 80 mln inwestycja z tytułem Modernizacja Roku 2023
Autor: Budimex
Planetarium w Chorzowie po modernizacji wygląda imponująco
Przebudowa i modernizacja Planetarium Śląskiego w Chorzowie zdobyła tytuł Modernizacja Roku 2023, w kategorii obiektów użyteczności publicznej. Laur trafił do firmy Budimex, która była wykonawcą tej, zakończonej w 2022 roku przebudowy. Śląskie Planetarium to obiekt kultowy. Po przebudowie jest jednym z najnowocześniejszych tego typu obiektów w Polsce.
Spis treści
- Planetarium Śląskie, kultowy obiekt w Parku Śląskim w Chorzowie
- Oryginalna bryła Planetarium w Chorzowie wymagała remontu
- Modernizacja Planetarium Śląskiego, zakres prac
- Planetarium Śląskie pod czujnym okiem monitoringu
- Planetarium Śląskie - atrakcje
- Sala Planetarium Śląskiego
Planetarium Śląskie, kultowy obiekt w Parku Śląskim w Chorzowie
Planetarium Sląskie to obiekt kultowy. Powstało według wizjonerskiego projektu krakowskiego architekta Zbigniewa Solawy. Budowa ruszyła w lipcu 1953 roku. Oficjalne otwarcie obiektu nastąpiło 4 grudnia 1955 roku. Ówczesna główna sala projekcyjna mogąca pomieścić około 400 widzów wyposażona była w płócienny, sferyczny ekran o powierzchni tysiąca metrów kwadratowych oraz w najnowocześniejszy w tym czasie projektor wyprodukowany przez zakłady Carla Zeissa w Jenie. Był on w stanie wyświetlić na sztucznym niebie ponad 8000 gwiazd.
W 1955 roku rozpoczęło także działalność obserwatorium astronomiczne, które wyposażone zostało w największy w Polsce refraktor o średnicy 30 centymetrów. Cztery lata później w Planetarium rozpoczęła działalność stacja sejsmologiczna, a w 1963 roku otwarto stację klimatologiczną. Sześćdziesiąt lat później, mimo nieprzerwanej działalności, obiekt był już zabytkiem.
Oryginalna bryła Planetarium w Chorzowie wymagała remontu
Oryginalna bryła planetarium jest widoczna z daleka. To symbol Parku Śląskiego. Jednak po 63 latach funkcjonowania obiekt wymagał już gruntownego remontu. W 2018 roku na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego obiekt przekazano firmie Budimex, która wygrała przetarg na jego modernizację i przebudowę.
To była ogromna, warta 80 milionów złotych inwestycja. Bacznie przyglądały się jej lokalne i ogólnopolskie media. Było to także wyzwanie dla wykonawcy, który wszystkie prace musiał wykonywać pod czujnym okiem konserwatora zabytków.
Modernizacja Planetarium, obiektu pod ochroną konserwatorską, wraz z rozbudową jest pod względem inżynierskim perełką. Budowa zmagała się z okresem pandemii i drastycznego wzrostu cen, ale także trudnymi warunkami geotechnicznymi, wymaganiami materiałowymi i koniecznością zabezpieczenia blisko 100-letniego obiektu historycznego na kolejne 100 lat eksploatacji. Ta inwestycja pokazuje, że potrafimy realizować najbardziej wymagające i skomplikowane projekty – mówi Jakub Nagraba, dyrektor Budownictwa Kubaturowego w Budimex S.A.
Czytaj też: Jak projektowano nowe Planetarium Śląskie?
Zakres prac nie dotyczył tylko remontu istniejącego obiektu, był o wiele szerszy. Obejmował też budowę nowej, naziemnej części oraz wieży widokowej z urządzeniem „camera obscura” (łac. ciemnia optyczna – pierwowzór kamery fotograficznej).
Budowa wieży była dużym wyzwaniem pod względem stopnia skomplikowania realizacji, ponieważ jej powstanie wiązało się bezpośrednio z montażem windy z funkcją „camera obscura”. Ponadto, w zabytkowym budynku Planetarium Śląskiego zmodernizowaliśmy główną salę projekcyjną z panoramą Śląska okalającą salę - mówił po oddaniu inwestycji Andrzej Schmalenberg. dyrektor Oddziału Budownictwa Ogólnego Południe Budimex SA.
Modernizacja Planetarium Śląskiego, zakres prac
Prace związane z modernizacją i Przebudową Planetarium Śląskiego trwały sporo ponad dwa lata, dokładnie 34 miesiące. Obiekt po modernizacji znacznie się powiększył. Planetarium miało wcześniej powierzchnię użytkową równą nieco ponad siedmiu tysiącom metrów kwadratowych. Po przebudowie, powiększyła się ona o 3,2 tys. metrów kwadratowych.
Modernizacji poddano cztery części obiektu o rożnym przeznaczeniu oraz całkowicie odmiennej konstrukcji: planetarium, obserwatorium, budynek pomocniczy oraz małe obserwatorium (części A, B, C i F). Dawna oraz nowa część planetarium (część D i E) zostały połączone panoramiczną windą, usytuowaną przy zachodniej ścianie dziedzińca zegarowego. Znaczny obszar nowej części obiektu znajduje się poniżej poziomu terenu i został wykonany w technologii żelbetowej. Dobudowana część budynku została połączona z już istniejącą podziemnymi korytarzami, a dawny dziedziniec Planetarium przekształcono w nową salę ekspozycyjną, na dachu której znajduje się odtworzony zegar słoneczny.
Wykonawca tej inwestycji, firma Budimex zmagał się z wieloma wyzwaniami.
Obiekty połączone zostały poprzez utworzenie podziemnych korytarzy, w miejscu dwóch dylatowanych segmentów budynku pomocniczego. W obrysie dziedzińca budynku pomocniczego wykonaliśmy także podpiwniczenie, które przeznaczone zostanie do celów ekspozycyjnych. Wszystkie prace wykonywane były pod nadzorem konserwatora zabytków – mówi Andrzej Schmalenberg.
Planetarium Śląskie pod czujnym okiem monitoringu
Jak podkreślają przedstawiciele Budimeksu, w ramach prac firma zabezpieczyła także istniejące fundamenty obiektów zabytkowych oraz wykopy. Wymagało to skomplikowanych robót geotechnicznych w połączeniu z obiektem istniejącym i wewnątrz piwnic. W trakcie robót, budynek pozostawał pod stałą obserwacją, poprzez kompleksowy system monitoringu w skład którego wchodzą m.in. pomiar przemieszczeń oraz monitoring drgań.
W elewacji głównego budynku „A" zamontowane zostały nowe płyty dolomitowe, które zgodnie z rekomendacją konserwatora zabytków, dostarczono z Libiąża. Oprócz tego, przy Planetarium powstała wieża widokowa, z której można podziwiać panoramę Katowic, Siemianowic Śląskich i Chorzowa.
Planetarium Śląskie - atrakcje
Jak obecnie wygląda 68-letnie, odświeżone przez Budimex, Planetarium Śląskie? Na ekspozycji geofizycznej prezentowane są zjawiska związane z sejsmologią i meteorologią.
- na interaktywnych stanowiskach można przeżyć symulowane trzęsienie ziemi,
- zobaczyć i usłyszeć prawdziwe błyskawice generowane przez cewkę Tesli,
- być świadkiem powstawania chmur i opadów atmosferycznych.
- po wejściu do specjalnych komór zwiedzający przenoszą się na chwilę w różne strefy klimatyczne, a stanowisko z niemal dwumetrowej średnicy ekranem kulistym pozwala na sprawdzenie jak z kosmosu wygląda Ziemia i inne planety Układu Słonecznego.
Planetarium Śląskie - astronomiaSala poświęcona astronomii znajduje się tuż pod słynnym zegarem słonecznym. Stoi w niej słynny projektor Zeissa, który wyświetlał w Planetarium Śląskim gwiazdy przez prawie 63 lata. Wokół sali rozmieszczone są interaktywne stanowiska prezentujące zagadnienia związane z astronomią: między innymi różnego rodzaju instrumenty obserwacyjne takie jak lunety, teleskopy czy celostat. Jedną z największych atrakcji tej ekspozycji jest pokój pozwalający na spacer wśród gwiazd w okularach 3D.
Polecamy: Egzotarium w Sosnowcu już gotowe. Zobacz galerię zdjęć tego obiektu
Autor: Adrian Chmielewski
Nowoczesny obiekt w którym znajdą się kolekcie zwierząt i roslin powstał w Sosnowcu
Sala Planetarium Śląskiego
To miejsce, w którym historia łączy się najnowszymi technologiami. Sala została wyposażona w jeden z najnowocześniejszych na świecie systemów wizualizacji nieba. Analogowy rzutnik GOTO Chiron III jest w stanie wyświetlić na mającym niemal 800 metrów kwadratowych sferycznym ekranie około 100 milionów gwiazd. System 10 cyfrowych rzutników SONY rozmieszczonych wokół ekranu jest w stanie wyświetlić na kopule dowolne ruchome obrazy w rozdzielczości True 8K. Sala wyposażona jest w 300 wygodnych, rozkładanych foteli. Na horyzoncie umieszczono zrekonstruowaną panoramę przedstawiającą Katowice, Chorzów i Siemianowice Śląskie w 1955 roku.
W planetarium znajduje się też pięć ultranowoczesnych symulatorów lotu, które zabiorą nas na wysokość 406 km. Jednoosobowe kapsuły mają możliwość obrotu we wszystkich kierunkach, fotele zostały wyposażone w siłowniki, a kosmiczni turyści w czasie lotu korzystają z gogli VR.
Winda wieży widokowej wyjeżdża spod ziemi i zabiera zwiedzających na wysokość 25 metrów. Znad linii drzew otaczających Planetarium – Śląski Park Nauki widać panoramę Parku Śląskiego i otaczających go miast. W pogodne dni można zobaczyć także góry. Na pasażerów windy czeka na szczycie niespodzianka, która jest związana z bardzo starym instrumentem optycznym, z którego korzystał sam Leonardo DaVinci, czyli "camera obscura"...
