Tunel w Świnoujściu był jednym z pierwszych w Polsce, drążonych przez maszynę TBM

Zobacz galerię 15 zdjęć

Autor: Miasto Świnoujscie

Tunel w Świnoujściu oddano w czerwcu 2023 roku

Budowa tunelu pod Świną w Świnoujściu była niewątpliwie jedną z najważniejszych inwestycji, które zakończyły się w 2023 roku. Dzięki niemu, kierowcy w Świnoujściu nie muszą już korzystać z promów, chcąc przejechać na drugą stronę miasta. Mogą tam dojechać nowoczesnym tunelem pod rzeką. To jeden z pierwszych drogowych tuneli w Polsce wydrążony maszyną TBM (po tunelu w Gdańsku pod Martwą Wisłą).

Spis treści

1. Tunel w Świnoujściu oznacza koniec przepraw promowych
2. Maszyna TBM na budowie tunelu w Świnoujściu
3. Budowa tunelu w Świnoujściu – tak wygląda nowy obiekt
4. Nowoczesny system bezpieczeństwa w tunelu w Świnoujściu
5. Koszt budowy tunelu w Świnoujściu
6. Ranking Muratora. Wybieramy Najciekawsze inwestycje 2023 r.

Tunel w Świnoujściu oznacza koniec przepraw promowych

Świnoujście to szczególne miasto, jedyne w Polsce, które jest położone aż na 44 wyspach. Dwie największe z nich to Uznam i Wolin. Przez wiele lat jedynym połączeniem pomiędzy nimi, a poprzez wyspę Wolin także Uznamu z resztą Polski, były dwie przeprawy promowe. Jedna była przeznaczona wyłącznie dla mieszkańców, z drugiej mogli korzystać turyści i przyjezdni. Konieczność korzystania z promów była ogromną niedogodnością nie tylko dla mieszkańców, ale i turystów oraz przedsiębiorców działających na świnoujskim rynku. Długie kolejki oczekiwania na przeprawę, zwłaszcza w sezonie letnim, działały odstraszająco i negatywnie wpływały na wizerunek miasta. W przypadku niesprzyjających warunków pogodowych zdarzało się, że Świnoujście było odcięte od reszty kraju, co z kolei zagrażało jego bezpieczeństwu. Budowa stałego połączenia – tunelu rozwiązała te problemy.

Inwestorem budowy tunelu było miasto Świnoujście, a inwestorem zastępczym w jej imieniu została Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w Szczecinie.

Maszyna TBM na budowie tunelu w Świnoujściu

W Świnoujściu użyto do drążenia tunelu drogowego maszyny TBM (Tunnel Boring Machine). Wcześniej takiej maszyny użyto np. do drążenia tunelu w Gdańsku, pod Martwą Wisłą, czy do drążenia tuneli warszawskiego metra. Obecnie TBM  drąży tunele kolejowe pod Łodzią i będzie drążyła tunel na drodze ekspresowej S19 na odcinku Rzeszów - Babica.Także tunel kolejowy na trasie Limanowa - Klęczany ma być drążony przy pomocy wielkiego "kreta".

Do Świnoujścia urządzenie sprowadzono z Chin. Maszyna drążąca tunel miała ponad 100 metrów długości i 13,5 metra wysokości. Jej docelowa waga – po przewiezieniu do Polski i kilkumiesięcznym składaniu w całość – wyniosła prawie 2800 ton. Maszynę, która przyjechała do Polski w częściach montowała chińska firma CREG (China Railway Engineering Group). Głosami mieszkańców urządzeniu TBM nadano imię „Wyspiarka”. Pracowała w cyklu wiercenia i była w stanie wydrążyć w ciągu minuty maksymalnie 6 centymetrów tunelu. W cyklu montażu obudowy układała betonowe segmenty pierścienia. Wiosną 2022 roku została zdemontowana i wróciła do Chin. Maszyna wierciła aż 11 metrów pod ziemią. Jej praca rozpoczęła się w komorze startowej na wyspie Uznam. Najgłębsze miejsce tunelu pod dnem cieśniny Świny ma ok. 38,0 m p.p.m.

Budowa tunelu w Świnoujściu – tak wygląda nowy obiekt

Wykonawcą było konsorcjum firm PORR S.A. (lider konsorcjum), PORR Bau GmbH, Gülermak Agir Sanayi Inşaat ve Taahhüt A.S oraz Energopol - Szczecin S.A. Zadanie zrealizowano w systemie „zaprojektuj i zbuduj”.

Budowę zakończono w 2023 roku i w czerwcu uroczyście oddano inwestycję kierowcom. Wybudowany pod cieśniną Świny tunel jest jednonawowy. Łączna długość tunelu i dróg dojazdowych to prawie 3,2 kilometra wraz ze wszelką infrastrukturą towarzyszącą.

Oprócz pomieszczeń technicznych czy kanałów technologicznych, w tunelu powstała jezdnia, galeria ewakuacyjna oraz strop z kanałem wentylacyjnym. Posłużyły do tego specjalne, betonowe prefabrykaty, które powstały w hali prefabrykacji na terenie budowy. Wcześniej były tam produkowane segmenty obudowy tunelu. Prefabrykaty tupu „U” zostały zamontowane pod drogą jako element nośny dla jezdni, jednocześnie tworząc galerię ewakuacyjną. Prefabrykaty sufitowe posłużyły do wydzielenia kanału wentylacyjnego, z kolei filigrany stanowiły szalunek płyty jezdnej.

Nowoczesny system bezpieczeństwa w tunelu w Świnoujściu

Po wydrążeniu tunelu i wykonaniu konstrukcji wewnętrznej trwały prace montażowe, między innymi oświetlenia, kamer, głośników, czujek czy systemów i instalacji, takich jak instalacja odwodnienia, teletechniczna, radiołączności, przeciwpożarowa czy instalacja stałych urządzeń gaśniczych. Na powierzchni powstała infrastruktura drogowa, zbiorniki i budynki, w tym budynek Biura Centrum Obsługi oraz budynki stacji transformatorowych.

Jednym z największych wyzwań była budowa wyjść ewakuacyjnych. Aby je wykonać, trzeba było między innymi przebić się przez obudowę tunelu, co umożliwiło zamrożenie gruntu. Mrożenie aktywne, czyli takie, dzięki któremu temperatura gruntu spadła, trwało około 40 dni. Z kolei pasywne, czyli podtrzymujące niską temperaturę w czasie przebijania się przez obudowę tunelu i wykonywania konstrukcji wyjść, około 100 dni.

Zasada działania sztucznego zamrażania gruntu to przenoszenie ciepła z gruntu do atmosfery. W wyniku tego działania grunt uległ ochłodzeniu, a woda wypełniająca pory została zamrożona, tworząc warstwę lodu. Zamrożony grunt zamienił się w wodoszczelną bryłę.

Koszt budowy tunelu w Świnoujściu

Całkowity koszt inwestycji to ponad 900 milionów złotych, z czego prawie 775,7 milionów to dofinansowanie z Unii Europejskiej (85 procent). Resztę, inwestor miasto Świnoujście, dołożył własnego budżetu.

Ranking Muratora. Wybieramy Najciekawsze inwestycje 2023 r.

W ramach Rankingu Muratora dokonujemy wyboru najbardziej interesujących inwestycji 2023 r. Nasze jury bierze pod uwagę m.in. takie elementy jak użyteczność obiektu, walory estetyczne oraz innowacyjność. Spośród prezentowanych obiektów wybrane zostanie TOP 7 w każdej z następujących kategorii:

• najciekawsze inwestycje kolejowe
• najciekawsze inwestycje drogowe
• najciekawsze samorządowe obiekty użyteczności publicznej,
• najciekawsze renowacje zabytków przez samorządy.

Obiekty biorące udział w rankingu oraz listę zwycięzców zaprezentujemy na stronach murator.pl, muratorplus.pl oraz architektura.murator.pl.

Anna Dziedzic