Warszawski Standard Zielonego Budynku od lipca 2025. Jak w Warszawie będzie się projektować i wznosić nowe budynki?
Autor: Szymon Starnawski/Murator
Z ogrodu na dachu można podziwiać m.in. wieżowce w ścisłym centrum. Kolejne powstają na tyle szybko, że panorama Warszawy stale się zmienia – warto odwiedzić to miejsce więcej niż raz.
Nowe regulacje dotyczące projektowania budynków dla miasta Warszawy są niezbędne do realizacji polityki klimatycznej. Ich celem jest także poprawa warunków życia mieszkańców przez dostosowywanie miasta do zmian klimatu. Jakie są założenia Warszawskiego Standardu Zielonego Budynku? Jakie mają być nowe budynki w stolicy?
Spis treści
- Warszawski Standard Zielonego Budynku
- Od kiedy Warszawski Standard Zielonego Budynku będzie obowiązkowy
- Główne założenia Warszawskiego Standardu Zielonego Budynku
- System oceny nowych budynków miejskich
- Zielono-błękitny standard
- Większe wymogi
Budynki w miastach w Polsce odpowiadają za emisję od 60 do 80% procent CO2 oraz ogromne zużycie energii pochodzącej głównie z paliw kopalnych. W Warszawie największym źródłem emisji gazów cieplarnianych jest wytwarzanie energii do ogrzewania i zasilania budynków. Redukcja zapotrzebowania na energię oraz emisji gazów cieplarnianych jest jednym z filarów realizacji polityki klimatycznej. Doświadczyliśmy już gwałtownych zdarzeń przyrodniczych, niszczących miasta i groźnych dla ludności, które są konsekwencją zmian klimatu następujących w ostatnich latach. Konieczne jest więc takie przeobrażanie miast, żeby możliwa była realizacja powziętych planów z jednoczesnym polepszeniem warunków życia.
Warszawski Standard Zielonego Budynku
W 2023 r. miasto przyjęło Zieloną Wizję Warszawy, czyli plan działań na rzecz zielonego miasta i klimatu. Rafał Trzaskowski, prezydent m.st. Warszawy, tak mówił we wstępie do tego dokumentu:
Miasta odgrywają kluczową rolę w realizacji globalnej polityki klimatycznej ze względu na poziom emisji gazów cieplarnianych związanych z ich funkcjonowaniem. Mając to na uwadze, a także chcąc rozwijać się w sposób zrównoważony, m.st. Warszawa zadeklarowała redukcję emisji o 40% do roku 2030 oraz osiągnięcie neutralności klimatycznej nie później niż w 2050 r.
Jednym z działań służących realizacji Zielonej Wizji Warszawy jest opracowanie i wdrożenie Warszawskiego Standardu Zielonego Budynku (WSZB). Został on wprowadzony 9 września 2024 r. zarządzeniem Prezydenta m.st. Warszawy nr 1520/2024. Standard stanowi system oceny zgodności projektów inwestycji miejskich z wymogami w nim zapisanymi i jednocześnie zawiera wskazówki do projektowania nowych budynków.
W mieście budują również inni inwestorzy, jest w nim także wiele budynków wymagających termomodernizacji. Te budynki mają różny standard energetyczny. Szymon Kościerzyński, główny specjalista w Biurze Ochrony Powietrza i Polityki Klimatycznej Urzędu m.st. Warszawy, wyjaśnił, że miasto ma nadzieję, iż zielony standard miejski „będzie wpływał na sposób projektowania i realizowania inwestycji w sektorze prywatnym”. Jednocześnie zadeklarował, że miasto rekomenduje stosowanie wymagań zawartych w WSZB podczas modernizacji budynków i planuje dodatkowe opracowanie w tej kwestii.
Jako naturalny kolejny krok w ramach tej inicjatywy miasto planuje przygotować podobny dokument dotyczący budynków modernizowanych i termomodernizowanych - dodał.
Od kiedy Warszawski Standard Zielonego Budynku będzie obowiązkowy
Szymon Kościerzyński z Urzędu m.st. Warszawy wyjaśnia, że obecnie zgodność projektu z WSZB nie jest obowiązkowa. Od 1 lipca 2025 r. do wniosku o pozwolenie na budowę nowych budynków miejskich inwestorzy będą zobligowani dołączyć opinię w sprawie zgodności z Warszawskim Standardem Zielonego Budynku lub opinię o udzieleniu odstępstwa od stosowania standardu.
Oceny zgodności dokonywać będzie Biuro Ochrony Powietrza i Polityki Klimatycznej Urzędu m.st. Warszawy. Opinię o udzieleniu odstępstwa będzie wydawać Dyrektor Koordynator ds. zielonej Warszawy.
Główne założenia Warszawskiego Standardu Zielonego Budynku
Wdrożenie zielonego standardu wymaga dużych zmian w projektowaniu. Nowe budynki miejskie powinny być ekologiczne i zrównoważone. Celem jest zmniejszenie zużycia energii elektrycznej, zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii, a także wspieranie zrównoważonego transportu. Drugą ważną zmianą jest projektowanie zielonych budynków – otoczonych roślinnością, wykorzystujących na miejscu wody opadowe i roztopowe. Nowością jest projektowanie inwestycji miejskich tak, żeby: „w jak największym stopniu ograniczyć negatywny wpływ budynku na środowisko oraz środowiska na budynek – od procesu projektu i budowy, poprzez eksploatację, aż do momentu rozbiórki” - podkreśla Szymon Kościerzyński.
System oceny nowych budynków miejskich
Warszawski Standard Zielonego Budynku zawiera system oceny projektów nowych budynków miejskich. Został on podzielony na 6 sekcji (obszarów oceny), w których wymieniono od 6 do 11 wymagań, czyli rozwiązań projektowych możliwych do zastosowania w budynkach i ich otoczeniu.
Obszary poddawane ocenie to:
- zieleń i zagospodarowanie działki,
- gospodarowanie wodą,
- efektywność energetyczna,
- zrównoważona mobilność,
- materiały i rozwiązania budowlane – elementy gospodarki o obiegu zamkniętym,
- zdrowie, komfort, bezpieczeństwo.
W pierwszych 3 sekcjach obligatoryjne jest spełnienie wskazanego wymogu. Są to odpowiednio:
- wskaźnik błękitno-zielonej infrastruktury,
- zagospodarowanie wód opadowych na działce,
- zapotrzebowanie na energię pierwotną.
W ostatnim obszarze oceny w odniesieniu do budynków oświaty obowiązkowe jest zastosowanie wentylacji mechanicznej z odzyskiem energii.
Poza tym w każdej z sekcji należy spełnić 2 wymogi, których wybór zależy od projektantów. To ma umożliwić przygotowanie każdego projektu z uwzględnieniem specyfiki inwestycji i lokalnych uwarunkowań. W uzasadnionych przypadkach jest możliwe odstępstwo od wymogów standardu.
Zielono-błękitny standard
Wytyczne standardu mają na celu ograniczenie negatywnego wpływu budynku na środowisko, a jednocześnie zwiększenie komfortu mieszkańców przy maksymalnym zachowaniu istniejącej przyrody, w tym m.in. naturalnych siedlisk zwierząt. Szymon Kościerzyński podkreśla, że: "Warszawski Standard Zielonego Budynku to proklimatyczne podejście do przygotowania projektu inwestycji".Żeby spełnić go w kategoriach dotyczących zieleni i wody, wśród dodatkowych wymogów do wyboru są na przykład: zachowanie istniejących drzew i krzewów, wielowarstwowa struktura roślinności, rozwiązania retencyjne oparte na przyrodzie, wykorzystanie wód opadowych w instalacjach budynku.
Większe wymogi
Warszawski Standard Zielonego Budynku ma wskazywać kierunek zmian w projektowaniu nowych budynków. W niektórych kategoriach przyjęto większe wymogi niż obecnie obowiązujące prawo, na przykład odnośnie do efektywności energetycznej. Żeby spełnić standard, budynek powinien mieć o co najmniej 10% mniejsze zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną Ep w porównaniu do obowiązującej normy prawnej dla nowo wznoszonych budynków. Jest to wymóg obligatoryjny. W kategorii Zieleń i zagospodarowanie działki takim wymogiem jest odpowiednio wysoki wskaźnik błękitno-zielonej infrastruktury. Przyjęto, że musi być on o co najmniej 20% większy niż wartość wymaganego dla obszaru danej inwestycji udziału powierzchni biologicznie czynnej, wynikająca z zapisów miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, decyzji o warunkach zabudowy lub decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego.
