XIX-wieczny budynek plebanii stał się Gminnym Centrum Kultury w Baranowie. Remont dał mu nowe życie
Autor: Lubelski Wojewódzki Konserwator Zabytków
Gminne Centrum Kultury w Baranowie (woj. lubelskie) jeszcze kilka lat temu było opuszczonym, niszczejącym budynkiem plebanii z XIX w. Zabytek udało się jednak ocalić dzięki remontowi konserwatorskiemu oraz nadać mu zupełnie nową funkcję. Prezentujemy przemianę budynku w ramach cyklu „Metamorfozy na Plus”.
Spis treści
- Gminne Centrum Kultury w Baranowie, czyli nowe życie dawnej plebanii
- Remont XIX-wiecznego budynku plebanii w Baranowie. Zaczęło się od pomysłu
- Remont w Baranowie z przygodami. Jakie prace wykonano?
- Dawna plebania jak nowa. Gminne Centrum Kultury w Baranowie otwiera swe podwoje
- Inne „Metamorfozy na Plus”. Zobacz najbardziej spektakularne przemiany!
Gminne Centrum Kultury w Baranowie, czyli nowe życie dawnej plebanii
Wybudowany po 1875 r. dawny budynek plebanii w Baranowie (woj. lubelskie) pełnił swoją funkcję przez całe stulecie, jednak przez ostatnie lata stał pusty i opuszczony. Odkąd w latach 80. XX w. proboszcz przeniósł się do nowego budynku, stary powoli niszczał. Jeszcze przez jakiś czas służył uczącym się religii dzieciom, jednak ostatecznie stracił i tę rolę. Choć nie popadł w całkowitą ruinę, niewiele mu do tego brakowało.
Dziś zabytkowy obiekt służy mieszkańcom jako Gminne Centrum Kultury w Baranowie. Dzięki zakończonemu w 2023 r. remontowi konserwatorskiemu za ponad 3 mln zł XIX-wieczny budynek odzyskał blask, powiększył swoją przestrzeń użytkową i na nowo ożył. Teraz to miejsce organizowania zajęć dla dzieci, spektakli, warsztatów oraz licznych wydarzeń kulturalnych. Postanowiliśmy przyjrzeć się temu, jak doszło do tej metamorfozy.
– W cyklu „Metamorfozy na Plus” prezentujemy przedsięwzięcia, dzięki którym zapomniane historyczne obiekty i wnętrza otrzymują drugie życie za sprawą pasjonatów, racjonalnych biznesmenów, rzetelnych samorządowców, czy wreszcie – niespokojnych dusz... Wszyscy oni ożywiają dzięki swoim wizjom dorobek umysłów i rąk pokoleń architektów, inwestorów i budowniczych, którzy na placu budowy zostawili przed laty nadzieję, że ich dzieło ucieszy w odległej przyszłości jeszcze niejedno oko…
Remont XIX-wiecznego budynku plebanii w Baranowie. Zaczęło się od pomysłu
Opuszczony XIX-wieczny budynek plebanii w Baranowie przez lata nie służył nikomu. Konkretny pomysł na to, jak to zmienić, pojawił się kilka lat przed pandemią. Władze samorządowe postanowiły, że obiekt zostanie wyremontowany, a po zakończeniu prac stanie się nową siedzibą Gminnego Centrum Kultury, które wcześniej funkcjonowało przy – od dawna pękającym w szwach – urzędzie gminy.
Dla małej gminy Baranów (ok. 4 tys. mieszkańców) była to ogromna inwestycja. Bez dofinansowania nie mogło się udać. Pod koniec 2020 r. gminie udało się pozyskać ponad 2,8 mln zł dotacji z Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych. Plany były ambitne: założono remont generalny wraz z wymianą instalacji, wykonaniem przyłączy, adaptacją poddasza na cele użytkowe oraz utwardzenie terenu przed budynkiem na potrzeby parkowania.
- Zobacz także: Niesamowita przemiana pałacu Sobieszów. Powstało tu Centrum Przyrodniczo-Edukacyjne KPN
– Zakres inwestycji obejmował ponadto konserwację pieca z dekoracyjnym zwieńczeniem w jednym z pomieszczeń oraz prace przy piecu chlebowym, który wymagał w znacznym stopniu odtworzenia ze względu na bardzo zły stan techniczny. Dodatkowo odtworzono werandę oraz ganek wejściowy – podawał w 2023 r. na Facebooku Lubelski Wojewódzki Konserwator Zabytków.
Remont w Baranowie z przygodami. Jakie prace wykonano?
Gdy już udało się pozyskać dofinansowanie, przygotowania do inwestycji poszły sprawnie. Do zorganizowanego w 2021 r. przetargu zgłosiły się dwie firmy, a ich oferty mieściły się w założonym budżecie. Szybko wybrano nieznacznie tańszą ofertę firmy Solarprofi i podpisano umowę.
Roboty budowlane wystartowały 18 października 2021 r. Na podstawie wykonanej ekspertyzy technicznej ustalono, że potrzebne będzie m.in. wzmocnienie XIX-wiecznych fundamentów murowanej plebanii oraz wymiana więźby dachowej. Starano się zachować jak najwięcej z oryginalnej substancji, jednak zły stan budynku sprawił, że nie zawsze było to możliwe. Przykładowo z pierwotnej podłogi pozostawiono ostatecznie jedynie nieduży fragment. Były też elementy wymagające odtworzenia w całości lub w znacznym stopniu, jak piec chlebowy i klatka schodowa w środku czy ganek i weranda na zewnątrz.
– Prace i roboty budowlane prowadzone są w oparciu o pozwolenie konserwatorskie, dopuszczające m.in.: adaptację poddasza na cele użytkowe, przebudowę wewnętrznych instalacji, budowę przyłącza kanalizacji sanitarnej i przyłącza wodociągowego, wzmocnienie fundamentów oraz wykonanie obustronnej izolacji pionowej, „skotwienie” odchylonych ścian szczytowych oraz wzmocnienie spękanych nadproży ceglanych, wykonanie prac konserwatorskich przy piecu z dekoracyjnym zwieńczeniem, prace konserwatorskie powiązane z częściowym odtworzeniem pieca chlebowego, odtworzenie werandy oraz ganku wejściowego znajdujących się w złym stanie technicznym, remont odcinka muru kościelnego na wysokości budynku d. plebanii – podawał w 2022 r. Lubelski Wojewódzki Konserwator Zabytków.
Na podstawie archiwalnych fotografii odtworzono pierwotny wygląd elewacji oraz stolarki okiennej i drzwiowej. Na zaadaptowanym poddaszu wyeksponowano część elementów drewnianej więźby, pojawił się też nowy dach z blachy. Na parterze przywrócono istniejące niegdyś wewnętrzne okiennice, a podłogi wykonano z płytek ceramicznych imitujących drewno, w które wkomponowano fragmenty dawnej podłogi. Zachowane elementy drewniane budynku zabezpieczono przed szkodnikami i grzybami.
Nie obyło się bez przeszkód. Choć inwestycja pierwotnie miała być gotowa w październiku 2022 r., ostatecznie otwarcie obiektu nastąpiło dopiero w czerwcu 2023 r. Jak podaje dziennikwschodni.pl, doszło też do sporu sądowego o wysokość wynagrodzenia dla wykonawcy, a etap odbiorów technicznych przedłużył się m.in. z powodu wadliwego włącznika zasilania. Ostatecznie jednak wszystkie przeciwności losu udało się przezwyciężyć.
- Sprawdź też: Metamorfoza Bastionu Sakwowego we Wrocławiu. Z ruiny odpadał tynk, teraz to duma miasta i miejsce spotkań
– 21 kwietnia tego roku [2023 – przyp. red.] odebraliśmy roboty budowlane i prace konserwatorskie związane z przebudową i remontem dawnej plebanii – donosił w mediach społecznościowych konserwator zabytków.
Dawna plebania jak nowa. Gminne Centrum Kultury w Baranowie otwiera swe podwoje
Uroczystego otwarcia nowej siedziby Gminnego Centrum Kultury w Baranowie dokonano 30 czerwca 2023 r. Podczas uroczystości obecni byli nie tylko przedstawiciele władz samorządowych, konserwator zabytków oraz przedstawiciele Ministerstwa Edukacji i Nauki oraz diecezji lubelskiej, ale też przede wszystkim mieszkańcy gminy. Jeśli wierzyć komentarzom w mediach społecznościowych, przemiana XIX-wiecznego budynku robiła duże wrażenie. „Jest bardzo ładna”, „cieszę się, że się udało”, „moje serce się raduje” – komentowali mieszkańcy.
W odrestaurowanym, unowocześnionym obiekcie znalazły się m.in. pomieszczenia biurowe i sala konferencyjna z rzutnikiem. Wnętrza doświetlono zarówno światłem naturalnym (poddasze), jak i sztucznym, a także wyposażono w wydajną wentylację mechaniczną i klimatyzację. Teren wokół dawnego budynku plebanii ogrodzono i uporządkowano, pojawiły się nowe ławki i kosze. Nowa siedziba Gminnego Centrum Kultury z miejsca zaczęła żyć, a zaniedbany kiedyś, popadający w zapomnienie budynek dziś jest jednym z najciekawszych i najbardziej przyciągających wzrok miejsc w Baranowie.
Inne „Metamorfozy na Plus”. Zobacz najbardziej spektakularne przemiany!
W naszym cyklu „Metamorfozy na Plus” odwiedzamy miejsca, w których współcześni wizjonerzy i inwestorzy przywracają do świetności dorobek swoich poprzedników. Do tej pory zwróciliśmy uwagę m.in. na takie obiekty jak odrestaurowane dworce kolejowe, pałace, dworki, budynki fabryczne, świątynie, kamienice i domy jednorodzinne.
Chcesz zobaczyć więcej niezwykłych przemian budowli z całej Polski? Poznaj inne artykuły z cyklu „Metamorfozy na Plus”.
Listen to "Murowanie - bloczki czy pustaki? MUROWANE STARCIE" on Spreaker.- Przejdź do galerii: Przemiana XIX-wiecznego budynku plebanii w Gminne Centrum Kultury w Baranowie
Autor: Lubelski Wojewódzki Konserwator Zabytków
