Znika powoli plac Defilad. Czy plac Centralny doczeka się zabudowy od strony Alei Jerozolimskich?
Autor: Szymon Starnawski
Będą drzewa, alejki i ławki na placu Centralnym. Obok nowe gmachy MSN i Teatru Rozmaitości oraz istniejące od dawna PKiN i Ściana Wschodnia a obok… parking. Czy długo tak będzie wyglądać nowe centrum Warszawy?
Spis treści
- Miały być wieżowce
- Kolejny fragment placu Defilad do zmiany
- Południowa pierzeja placu Centralnego – jakie są możliwości
- Trawnik zamiast parkingu
Ten fragment centrum stolicy nie był w ostatnich latach jej wizytówką. W PRL zamysł tak ogromnej niezabudowanej przestrzeni skąd roztaczał się widok na pomnik zwycięstwa socjalizmu w Polsce był przynajmniej z punktu widzenia władzy ludowej ideologicznie uzasadniony. Po 1989 r. niestety plac uległ komercjalizacji. Było tu wesołe miasteczko i szpetne hale targowe, których miejsce zajęły place parkingowe. Na szczęście w ostatnich latach to się zmienia. Choć teren przypomina plac budowy, to jest szansa, że to prestiżowe z racji położenia miejsce wreszcie będzie pełnić takie funkcje.
Miały być wieżowce
Pierwszy konkurs na wizję zagospodarowania przestrzeni wokół PKiN Warszawa ogłosiła w 1992 r. Wygrała wówczas koncepcja otoczenia budynku wysokościowcami, których zadaniem było jego przysłonięcie i zminimalizowanie jego wpływu na pejzaż Warszawy. Ta koncepcja była aktualna przez kolejne kilkanaście lat, tyle że nic się na placu nie działo poza zapowiedziami kolejnych ekip włodarzy miasta z różnych opcji politycznych o rychłym rozpoczęciu prac zabudowy. Zmiany tej koncepcji dokonał konkurs na budynek MSN w 2007 r. i uchwalenie planu zagospodarowania przestrzennego trzy lata później. Niestety zwycięski projekt Christiana Kereza oraz wizja otoczenia, m in. szklanej hali targowej zostały ponownie tylko na papierze. W 2016 r. odbył się przegląd FUTUWAWA, na który napłynęły kolejne propozycje zagospodarowania. Wśród nich była koncepcja utworzenia wokół PKiN ogromnego parku. Dwa lata wcześniej w 2014 r. projekt MSN zlecony został pracowni Thomasa Phifera. Razem z muzeum powstał też projekt Teatru Rozmaitości. W 2017 r zrodziła się koncepcja placu Centralnego obok projektowanych dwóch nowych budynków. W wyniku debaty a następnie konkursu wyłoniony został w 2019 r. projekt zagospodarowania tej przestrzeni w formie parku.
Kolejny fragment placu Defilad do zmiany
Muzeum Sztuki Nowoczesnej uroczyście zostało otwarte w październiku, park na placu Centralnym pewnie będzie gotowy w przyszłym roku. Ruszyła także budowa gmachu Teatru Rozmaitości. W sierpniu ratusz rozpisał konkurs na zagospodarowanie rejonu skrzyżowania ulic Marszałkowskiej i Świętokrzyskiej przylegającego do Parku Świętokrzyskiego. Jego wynik będzie znany prawdopodobnie jeszcze w grudniu.
Obszar, którym objęty jest projekt to dwie strefy – należąca do miasta oraz do prywatnych właścicieli. Trzeba zaprojektować całą przestrzeń, ale terenem realizacyjnym będzie tylko obszar miejski. Teren prywatny ma być tylko studium pasującym do koncepcji realizacyjnej. Są tu drzewa, alejka parkowa oraz przestrzeń sąsiadująca z gmachami MSN i TR. Niestety, nie znikną jeszcze prawdopodobnie budki na rogu ulic, które znajdują się na prywatnym terenie, ale będzie to kolejny, choć niewielki krok ku nowemu otoczeniu PKiN.
Południowa pierzeja placu Centralnego – jakie są możliwości
To kolejny duży obszar zajmujący podobną powierzchnię do MSN i TR po przeciwnej stronie placu Centralnego. Teraz jest tutaj obszerny parking. Zagospodarowanie w taki sposób to czasowe rozwiązanie, które przeciąga się w czasie. Na pytanie co dalej będzie z tym fragmentem otrzymaliśmy od rzecznika UM Warszawy następującą odpowiedź.
„Analizowany obszar objęty jest obowiązującym planem miejscowym. Miasto nie zmienia wytycznych urbanistycznych dla tego terenu. Plan nakazuje zagospodarowanie tego terenu w formie dwóch budynków. Na tym obszarze podstawowym przeznaczeniem są usługi z zakresu handlu, administracji i biur, gastronomii, finansów i bankowości, wystawiennictwa, kultury; wraz z przeznaczeniem uzupełniającym w postaci parkingu podziemnego. W zakresie warunków zabudowy i zagospodarowania terenu ustala się realizację zabudowy w formie dwóch budynków usytuowanych w ostrej granicy, przy czym dla budynku powstającego jako drugi nakazuje się nawiązanie do pierwszego w zakresie kompozycji elewacji. W zakresie realizacji usług dopuszcza się realizację obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 2000 m2; dopuszcza się realizację w obrębie parteru budynku lokali usługowych z zakresu finansów i bankowości; ustala się realizację obiektu kultury w części zachodniej terenu, mieszczącego np. teatr muzyczny. Natomiast na tym obszarze zostało zgłoszonych szereg roszczeń reprywatyzacyjnych w wyniku czego toczą się postępowania sądowo-administracyjne. Od finału trwających spraw reprywatyzacyjnych zależą dalsze kroki miasta. Nie bez znaczenia będzie także nastawienie użytkowników wieczystych zwróconych nieruchomości do rozmów z miastem na temat przyszłości całego terenu wyznaczonego w planie.”
Trawnik zamiast parkingu
Do czasu rozwiązania kwestii prawnych związanych z własnością władze miasta mają związane ręce w kwestii zabudowy części placu Defilad od strony Alej Jerozolimskich. Jak podaje wyborcza.pl możliwe jest zagospodarowanie parkingu poprzez rozbetonowanie jego nawierzchni i utworzenie w jego miejscu trawnika. Część parkingu zajął już plac Centralny, a część zaplecze jego budowy. Mankamentem przemiany parkingu w trawnik jest wówczas utrata wpływów z części miejsc parkingowych, którymi zarządza ZPKiN, będący spółką miejską. Czy koncepcja przedłużenia strefy zieleni placu Centralnego w kierunku południowym stanie się faktem dowiemy się wkrótce po zakończeniu jego budowy. Przychyla się do tego rozwiązania również ZPKiN.
Tak przez rok zmieniło się centrum Warszawy. Zobacz zdjęcia
Autor: Szymon Starnawski/Grupa Murator
Porównanie stanu budowy kładki przez Wisłę w 2023 i 2024 r.
