Montaż blachodachówki modułowej. Etapy montażu blachodachówki i najczęstsze błędy

Dzięki specjalnemu profilowaniu blachodachówka modułowa tworzy efektowne pokrycie, a dzięki kompaktowym wymiarom łatwo się ją układa. Uzyskanie estetycznego pokrycia wymaga jednak przestrzegania przez dekarzy pewnych zasad w trakcie montażu blachodachówki. Gdy montaż zostanie wykonany wadliwie, pomiędzy panelami blachodachówki modułowej mogą powstać szczeliny, którymi do wnętrza budynku przedostawać się będzie wilgoć.

Spis treści

1. Konstrukcja więźby dachowej pod blachodachówkę
2. Przygotowanie do montażu blachodachówki modułowej
3. Prawidłowy montaż blachodachówki modułowej
4. Montaż blachodachówki modułowej wokół kominków wentylacyjnych
5. Ostatni etap montażu blachodachówki - kalenica i gąsior 
6. Najczęściej popełniane błędy przy montażu dachówki modułowej
7. Właściwości dachówek modułowych

Modułowe dachówki blaszane na stałe zagościły na polskich dachach. Pod kątem technicznym oraz wykonawczym produkty te zostały wyposażone w szereg rozwiązań gwarantujących łatwy montaż, estetyczny wygląd oraz długie okresy gwarancyjne. Zaprojektowano w nich przetłoczenie, zwane inaczej zamkiem, dzięki któremu nie jest konieczne zszywanie arkuszy – krawędź cięta jest zabezpieczona, a głębokie cienie powstające na połaci dachu podnoszą jego estetykę. Przykładem takiego rozwiązania jest przetłoczenie „Z” zastosowane w produktach BP2.EU^®. Istotne jest pokrycie blachodachówek odpowiednimi powłokami z gwarancją powtarzalności kolorów, które zapewnią odporność na uszkodzenia oraz warunki atmosferyczne. Wszystkie produkty modułowe powinny być objęte specjalnym systemem pakowania zawierającym przekładki styropianowe profilowane zgodnie z kształtem tłoczenia oraz pokrowce ze ściągaczami. Zabezpiecza on moduły, redukując zagrożenie wystąpienia uszkodzeń i przetarć podczas załadunku, transportu oraz rozładunku. Najmodniejsze obecnie na rynku płaskie dachówki modułowe muszą być wyposażone w system redukujący naprężenia, który pozwala uzyskać płaską powierzchnię krycia, a niektóre mają specjalne wycięcie i profilowanie skrajnego przetłoczenia pozwalające na idealne dopasowanie arkuszy i eliminujące efekt ich wypychania.

Konstrukcja więźby dachowej pod blachodachówkę

Więźba dachowa jest szkieletem dachu, przenoszącym obciążenia z pokrycia dachowego, tj. ciężar własny, śnieg, wiatr, na konstrukcję ścian nośnych budynku. Przekazywanie sił między poszczególnymi elementami więźby odbywa się przez złącza ciesielskie. W domach jednorodzinnych najczęściej planuje się więźbę krokwiową, krokwiowo-jętkową lub płatwiowo-kleszczową. Na skomplikowanych dachach konstrukcja jest wypadkową kilku wariantów.

Układ poszczególnych elementów, a także ich przekroje wynikają z obliczeń wytrzymałościowych, w których uwzględnia się wymiary budynku, jego lokalizację, kąt nachylenia połaci, rozmieszczenie i wymiary okien dachowych oraz rodzaj pokrycia. Alternatywą dla tradycyjnej więźby jest prefabrykowana konstrukcja w całości przygotowywana z drewna suszonego i struganego. Więźbę z takiego drewna wykonuje się w fabryce z wykorzystaniem nowoczesnych maszyn sterowanych cyfrowo i pod nadzorem pracowników znających oprogramowanie oraz mających uprawnienia konstrukcyjne. Elementy o smukłym przekroju – małej szerokości i dużej wysokości, układa się na specjalnych stołach-szablonach i scala płytkami kolczastymi lub kolczasto-gwoździowanymi, wykonanymi z blachy stalowej z wytłoczonymi kolcami o długości 8-20 mm. Po wciśnięciu (pod naciskiem prasy ok. 30 ton) w ułożone do siebie doczołowo elementy drewniane (o grubości 45, 50 albo 60 mm) płytki łączą się ze sobą mocno i trwale. W ten sposób powstają tzw. wiązary, których kształt jest indywidualnie dopasowany do połaci dachu. Takie gotowe moduły pakowane są w pakiety i przewożone na plac budowy, a ich montaż przebiega szybko i sprawnie. Zastosowanie więźby prefabrykowanej gwarantuje najwyższą precyzję i estetykę połączenia wszystkich elementów ze sobą.

Gotowa konstrukcja pozwala na podjęcie prac polegających na przygotowaniu wstępnego krycia, zmierzającego do szczelnego hydroizolacyjnego zabezpieczenia pod pokryciem głównym. Następnie wzdłuż krokwi montowana jest kontrłata, która zapewnia szczelinę wentylacyjną pokrycia. To bardzo ważny etap prac, ponieważ stanowi on podstawową gwarancję szczelności dachu.

Przygotowanie do montażu blachodachówki modułowej

Przed przystąpieniem do prac dekarskich bezwzględnym wymogiem jest zapoznanie się przez wykonawcę z parametrami materiału, z którego będzie wykonywane pokrycie. Znając wszystkie parametry i zalecenia montażu wskazane przez producenta, można przystąpić do planowania pracy.

• Z reguły prace dekarskie rozpoczynają się od montażu folii wstępnego krycia (w przypadku dachu bez pełnego deskowania) lub deskowania i zamontowania papy wierzchniego krycia.
• Kolejnym etapem jest listwowanie dachu. Wykonuje się je na tzw. podwójnym ruszcie – wzdłuż krokwi są montowane kontrłaty (element tworzący przestrzeń wentylacyjną pod pokryciem dachu), następnie poprzecznie rozbijane są łaty nośne. Należy wspomnieć, że pod metalowymi pokryciami dachowymi występuje zjawisko skraplania wody. Wszystkie skropliny spadają na pokrycie wstępne (folia lub papa) i muszą być odprowadzone bezpiecznie do rynny. Na tym etapie trzeba wykonać obróbki z folii wszystkich elementów wychodzących ponad dach (kominy, okna dachowe, wyłazy itp.).

Dobrze olistwowany dach jest podstawą do estetycznego i starannie zrealizowanego pokrycia. Szczególną uwagę należy zwrócić na sprawdzenie jego kątów. Łaty nośne powinny być montowane według danych technicznych materiału, z którego wykonywane jest pokrycie. Po tym etapie trzeba sprawdzić wypoziomowanie połaci, a ewentualne niedokładności można wyregulować za pomocą odpowiedniego ustawienia łat.

• Kolejnym, etapem jest przygotowanie okapu, które rozpoczyna się od montażu deski okapowej i jej wypoziomowania. Następnie zabudowuje się ją specjalną obróbką blacharską, tzw. pasem podrynnowym. Na podstawie projektu ustalane jest miejsce odprowadzenia wody deszczowej oraz montażu rynny. Podstawową czynnością jest rozmierzenie haków rynnowych i przykręcenie ich (w przypadku doczołowych) do deski okapu. Ustawia się je zgodnie ze spadkiem w kierunku miejsca odprowadzenia wody. Po zamontowaniu haków umieszcza się w nich rynnę, łącząc jej odcinki za pomocą specjalnego elementu, tzw. łącznika rynny, który wyposażony jest w specjalną uszczelkę EPDM gwarantującą szczelność połączenia (pełni on jednocześnie funkcję dylatacji).

Dodatkowym elementem zapewniającym trwałość połączenia rynny (szczególnie w przypadku stosowania narożników) jest stabilizator łącznika. Wartość spadku rynny powinna wynosić ok. 1,5 mm/1 m rynny. Elementem odprowadzającym wodę jest odpływ (sztucer), dostosowany średnicą do przekroju rury spustowej danego systemu. Standardowy system dla budynków jednorodzinnych to 125 x 87 mm (gdzie 125 – przekrój rynny, 87 – średnica rury spustowej).

• Kolejną czynnością jest montaż pasa nadrynnowego, stanowiącego obróbkę blacharską, która zapewnia bezpieczne odprowadzenie wody deszczowej z pokrycia do rynny. Instalowana jest za pomocą wkrętów talerzykowych do pierwszej łaty okapu. Na pasie nadrynnowym przykręca się obróbkę wentylacyjną.

• Aby całkowicie przygotować dach do pokrycia blachodachówką, należy przystąpić do montażu obróbki wiatrownicy. Pierwszym elementem jest korytko odpływowe instalowane na łatach wzdłuż linii wiatrownicy, montowane za pomocą haftr płaskich do łat oraz bocznej deski wiatrowej. Drugi element dokręcany jest do deski wiatrowej i w ten sposób zabudowuje się jej zewnętrzną płaszczyznę. Do korytka spływowego wiatrownicy przykleja się uszczelkę rozprężną, która zabezpiecza przestrzeń pod profilowanym pokryciem. Na podobnej zasadzie, za pomocą haftr płaskich, montowana jest rynna koszowa (jeżeli występuje na połaci dachu), a do niej dokleja się uszczelkę rozprężną. Ostatnim etapem prac przygotowawczych jest umieszczenie w kalenicy wsporników, do których dokręca się łatę kalenicową. Jest to podparcie pod montaż gąsiorów kalenicowych. Dzięki temu rozwiązaniu w estetyczny sposób montuje się na dalszym etapie prac taśmę oraz gąsiory kalenicowe.

Prawidłowy montaż blachodachówki modułowej

Przygotowanie blachodachówki do montażu jest objęte zaleceniami producenta. Nie dopuszcza się używania narzędzi powodujących efekt termiczny (nagły wzrost temperatury), np. szlifierki kątowej, w celu cięcia blach. Powoduje to uszkodzenie powłoki organicznej i cynkowej, w następstwie czego rozpoczyna się proces korozji, który przyspieszają gorące opiłki wtapiające się w powierzchnię arkusza. Odpowiednimi do tego celu narzędziami są nożyce wibracyjne Nibbler lub – na małych odcinkach – nożyce ręczne.

W przypadku uszkodzeń powłoki powstałych podczas transportu, montażu i obróbki należy je zaprawić lakierem dokładnie w miejscu uszkodzenia, oczyszczając uprzednio powierzchnię z brudu i tłuszczu. Na niezabezpieczonych krawędziach ciętych może dochodzić do rozwarstwienia powłok.

Dachówki modułowe mogą być stosowane na dachach o kącie nachylenia nie mniejszym niż 15°. W razie konieczności montażu na niższym kącie pochylenia połaci niezbędny jest kontakt z doradcą technicznym producenta.

Ze względu na budowę dachówek modułowych (zamek zabezpieczający) nie wolno pobierać kolejnego arkusza z opakowania, podnosząc go bezpośrednio do góry – najpierw trzeba go delikatnie wypchnąć kilka centymetrów w przód. Należy zachować przy tym szczególną ostrożność i delikatność, aby zagłębienia montażowe nie zarysowały dolnego arkusza podczas przesuwania na palecie.

Krycie rozpoczyna się od prawej strony dachu. Pierwszy arkusz zaciągany jest za uniwersalną obróbkę wentylacyjną, a następnie dokręcany do łaty. Ponieważ produkty modułowe są układane na tzw. mijankę, kolejny element mocowany na górze pierwszego powinien być docięty na pół. Dokładny schemat montażu przedstawia rysunek poniżej.

Należy unikać chodzenia po zainstalowanych arkuszach dachówki modułowej. Dlatego przed rozpoczęciem montażu zaleca się przygotowanie i zabezpieczenie wymaganej liczby arkuszy i rozmieszczenie ich na konstrukcji dachu.

Montaż blachodachówki modułowej wokół kominków wentylacyjnych

W trakcie montażu pokrycia na bieżąco trzeba wykonywać obróbki blacharskie wszystkich detali znajdujących się na połaci dachu, tj. okien dachowych, wyłazów czy komina. Ta sama zasada dotyczy kominków wentylacyjnych i systemów komunikacji dachowej (ławy i stopnie kominiarskie, bariery śniegowe itp.). Obróbka komina wymaga zagęszczenia łat wokół niego. Minimum 20 cm pod nim za pomocą haftr płaskich do łat montuje się taśmę aluminiową wyposażoną na wewnętrznej warstwie w klej butylowy zabezpieczony folią. Za taśmę zaciągana jest dolna obróbka komina, a następnie boczne, które mocuje się do łat za pomocą haftr płaskich. Obróbki dolne oraz boczne są łączone ze sobą felcowaniem i do nich dołączana jest górna obróbka.

Obróbki boczne i górna są wyposażone w listwę przeciwwodną. Boczne i górna część obróbek powinny być oklejone taśmą rozprężną, gwarantującą szczelność komina. Końcowy etap stanowi montaż listwy dylatacyjnej nad górną częścią obróbki komina. Obróbka dylatacyjna jest wcięta w komin i zamocowana mechanicznie do jego płaszczyzny. Podczas krycia dachu blacha podchodzi pod komin. Jest ona oklejana na płaszczyźnie taśmą aluminiową dopasowującą się do profilu blachy. W końcowym etapie prac komin okłada się dociętą na wymiar blachą.

Ostatni etap montażu blachodachówki - kalenica i gąsior 

Czynnością kończącą prace dekarskie jest montaż gąsiorów kalenicowych. Stanowi on obróbkę zamykającą miejsce styku dwóch połaci dachowych. Zapewnia estetykę pokrycia, jednocześnie gwarantując szczelność.

Pierwszą czynnością tego etapu jest rozwinięcie taśmy kalenicowej, która środkową częścią opiera się o łatę kalenicową. Jej boki wyposażone w taśmę z klejem butylowym klejone są do profilu blachy połaciowej. Gąsior układa się na łacie kalenicowej, a jego boki dokręca się do pokrycia dachowego. Na końcach gąsiora montuje się dekiel (zamknięcie). 

Najczęściej popełniane błędy przy montażu dachówki modułowej

Praca pod presją czasu oraz zmieniająca się oferta pokryć dachowych często są przyczyną błędów w sztuce dekarskiej. Występują one nie tylko na poziomie estetyki, lecz także konstrukcji i pracy z materiałem, co może być zagrożeniem dla zdrowia lub życia, a na pewno podstawą do reklamacji. Aby wystrzec się nieprawidłowości, należy śledzić nowości technologiczne, czynnie uczestniczyć w szkoleniach produktowych i nieustannie uzupełniać wiedzę i umiejętności. W tak dynamicznym rozwoju, jaki dzisiaj obserwujemy, nietrudno zostać w tyle.

Najczęstszymi błędami w sztuce dekarstwa są:

• Brak dokładności przy wykonaniu wstępnego krycia dachu. Etap przygotowania jest procesem żmudnym, ale fundamentalnym dla prawidłowo wykonanego pokrycia dachowego. Niestaranne ułożenie folii czy wykonanie obróbek kominów, okien i wyłazów może mieć fatalne skutki. Brak odpowiedniego przygotowania do krycia niemal dyskwalifikuje jego szczelność.

• Niedbałe listwowanie dachu. Nierzetelne przygotowanie płaszczyzny mocowania dachówki modułowej będzie skutkowało złym dopasowaniem arkuszy, a co za tym idzie – brakiem szczelności pokrycia. Niewielkie błędy w poziomowaniu nie muszą co prawda skutkować tak poważnym problemem, ale niemal na pewno odbiją się na estetyce pokrycia.

• Brak sprawdzania kątów dachu. Nie każdy dach ma idealnie zachowane kąty proste – przed przystąpieniem do prac warto dokładnie sprawdzić konstrukcję. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości rozwiązaniem jest poprawienie konstrukcji, a jeśli nie jest to możliwe, przygotowanie się do poniesienia konsekwencji takiego problemu.

• Niestaranne wykonanie pokrycia. Poruszanie się po dachu jest sztuką, przyzwyczajeni do pewnych ruchów dekarze (często z rutyny) nie biorą jednak pod uwagę specyficznej budowy dachówek modułowych oraz różnego rozstawu łat. Aby uniknąć zniszczenia materiału, należy dokładnie zapoznać się z parametrami pokrycia i instrukcją producenta.

• Nieestetyczny montaż obróbek blacharskich. Niedokładna i nieestetyczna realizacja może zniweczyć całą wykonaną pracę. Dlatego warto zapoznać się ze wskazówkami w zakresie obróbek lub skontaktować się z doradcą technicznym w celu uzyskania szczegółowych informacji. Sprawy kosmetyczne zawsze można poprawić, najpoważniejsze są jednak błędy na etapie wstępnego krycia. Niedokładność lub uszkodzenia folii skutkują przeciekami do wnętrza budynku. Naprawa powoduje konieczność demontażu pokrycia i jego ponowny montaż. Naraża to inwestora na ponoszenie dodatkowych kosztów i niestety często na częściowy zakup materiałów, ponieważ nie wszystkie dadzą się ponownie użyć. Najlepszą radą w pracy dekarza jest spokojne podejście do planowania prac i ich rzetelne wykonanie zgodne ze sztuką dekarską.

KOMENTARZ EKSPERTA

Waldemar Piela, mistrz dekarstwa, doradca techniczny BP2.eu

Z mojej wieloletniej pracy dekarskiej wynika, że nie istnieje fachowiec posiadający wiedzę kompletną. W szybko zmieniającej się ofercie i technologii łatwo popełnić błąd, nie uzupełniając wiedzy na bieżąco. Odwiedzając budowy jako rzeczoznawca widzę, że nawet dobrzy dekarze popełniają błędy wynikające z niezapoznania się z instrukcją montażu. Niestety, często są on nieodwracalne. Produkty modułowe dają ogromne pole do popisu współczesnym dekarzom. Jeśli dobrze je wykorzystamy, nie tylko przyniosą satysfakcjonujące efekty, ale będą także wdzięcznym materiałem do pracy, która stanie się lżejsza i efektywniejsza. Najczęściej popełniane błędy, a zarazem najbardziej niebezpieczne i kosztowne, dotyczą prac przygotowawczych, tzw. etapu wstępnego krycia. Warto się nad nim pochylić i poświęcić mu odpowiednio dużo czasu.

Właściwości dachówek modułowych

Proponowane przez różnych producentów produkty, nazywane modułowymi, często są zwykłymi arkuszami ciętymi według konkretnych wymiarów. Aby nie dać się wprowadzić w błąd, należy przeanalizować oferty i zwrócić uwagę na dane techniczne produktu. Nieodzownymi cechami modułowych dachówek blaszanych są:

• modułowy format – lekkie, niewielkie arkusze to gwarancja mniejszych odpadów;
• prosty montaż – dwumodułowe arkusze są zdecydowanie łatwiejsze w transporcie na dach oraz samej instalacji;
• zabezpieczenie krawędzi ciętych – blachodachówki modułowe mają specjalne zamki, które chronią krawędzie cięte;
• powtarzalność koloru – produkty modułowe, jako stockowe, charakteryzują się powtarzalnością koloru gwarantowaną przez producenta. Jest to cecha niezwykle istotna, eliminuje bowiem możliwość wystąpienia różnic w odcieniu produktu wynikających z różnych dostaw materiału. Jest to cecha niezwykle istotna, eliminuje bowiem możliwość wystąpienia różnic w odcieniu produktu wynikających z różnych dostaw materiału do dystrybutora. Jednolitość koloru jest podstawą estetycznego wyglądu dachu.

Przy wyborze produktu warto zapoznać się z poradami producentów zawartymi w instrukcjach montażu oraz kartach technicznych wyrobów. Przez brak takiej wiedzy lub rutynę może dojść do uchybień w prawidłowym wykonaniu poszycia dachowego.

Waldemar Piela