Odprowadzenie wody deszczowej z dachu płaskiego - systemy odwodnień
Dachy płaskie mogą być odwadniane podciśnieniowo lub grawitacyjnie (za pomocą rynien lub wpustów dachowych). Wybór sposobu odprowadzania wody deszczowej z reguły pozostaje kwestią decyzji projektanta, czasem jednak jest on wymuszany przez samo ukształtowanie dachu i rodzaj budynku.
Odprowadzenie wody z dachu
Jeżeli odwadniana połać jest mniejsza niż 40 m² lub mamy do czynienia z niewielką wysokością pionu (np.1 m) przy dużej odwadnianej połaci (np. 300 m²), wtedy nie ma możliwości podciśnieniowego odprowadzenia wody.
Dla grawitacyjnego odwodnienia dachu płaskiego przy użyciu wpustów ograniczeniem jest wielkość odwadnianej powierzchni przypadającej na jeden wpust – nie może być ona większa niż 300−350 m².
Grawitacyjne odwodnienie dachu płaskiego przy użyciu rynien jest kłopotliwe, gdy budynek jest wysoki (np. ponad 20 m), a powierzchnia dachu przekracza 3000 m². Na rynku dostępne są wprawdzie systemy rynnowe przeznaczone do dużych obiektów (np. Stormflo firmy Marley, w którym rynna ma przekrój 200 mm, a rura spustowa 160 mm), ale ich liczba i kolorystyka są dość ograniczone.
Odprowadzenie wody deszczowej - systemy podciśnieniowego odwadniania
W skład systemu odprowadzenia wody deszczowej z dachu wchodzą wpusty, rury, kształtki (redukcje, kolana, trójniki, czyszczaki) oraz system zawieszeniowy (obejmy, profil montażowy, uchwyty do podwieszenia profilu do konstrukcji budynku, uchwyty do zawieszenia rur pod profilem). Elementy wykonywane są z PVC lub HDPE. W systemach odwodnień z HDPE dostępne są średnice: 40, 50, 56, 63, 75, 90, 110, 125, 160, 200, 250, 316 mm. W instalacjach wykonanych z PVC dwa ostatnie wymiary są niedostępne.
Doboru średnic dokonuje dostawca systemu. Jemu też należy zgłaszać wszelkie zmiany odnośnie projektu, wynikające z kolizji, np. z instalacją wentylacyjną. Może się bowiem okazać, że ominięcie przeszkody doprowadzi do zwiększenia średnicy przewodu. Montaż systemu odwodnienia powinien odbywać się w temperaturach powyżej 5°C. Rury z PVC, po wcześniejszym ich oczyszczeniu i odtłuszczeniu, łączy się za pomocą klejów agresywnych. Natomiast w systemach z HDPE elementy łączy się przy użyciu zgrzewarek (zgrzewanie doczołowe i elektrooporowe), po uprzednim usunięciu zanieczyszczeń i odtłuszczeniu. Części składowe umieszcza się w uchwytach lub obejmach, które zgodnie z wytycznymi są solidniejsze niż te stosowane do systemów kanalizacyjnych. Elementy montażowe dostarczane są wraz z systemem.
Połączenie z kanalizacją zewnętrzną najczęściej następuje we wnętrzu − w budynkach biurowych i mieszkalnych zwykle w garażu (pod płytą stropową), a w obiektach kubaturowych – na poziomie gruntu. Przed przejściem z układu podciśnieniowego do kanalizacyjnego należy rozprężyć wodę (zmniejszyć jej prędkość). Robi się to przez zwiększenie średnicy. Działanie systemu podciśnieniowego nie wymaga pomp, ale polega na wykorzystaniu różnicy ciśnień pomiędzy powierzchnią dachu a punktem rozprężenia. Woda wypełnia całkowicie przekrój rur i płynie bardzo szybko (np. 35 m/s = 126 km/h), więc można zastosować dużo mniejsze średnice. Ważną funkcję w systemie odgrywają wpusty, skonstruowane tak, aby nie wpuszczać do instalacji powietrza.
Istotną zaletą takiego rozwiązania jest możliwość bezspadkowego prowadzenia rur, które mogą być umieszczone w dociepleniu dachu lub elewacji, pod stropami. Przeszkody konstrukcyjne i inne instalacje w budynkach łatwo jest ominąć − ważne, aby nie doprowadzić do podniesienia rzędnej. Spowodowałoby to zasyfonowanie systemu i brak podciśnienia. W obiektach biurowych i przemysłowych należy zadbać o izolowanie rur, ponieważ może wystąpić efekt roszenia odcinków horyzontalnych (pojawia się, kiedy zimny deszcz trafia do instalacji).
Systemy grawitacyjnego odprowadzenia wody z dachu
Tradycyjne odwodnienie grawitacyjne można wykonać, używając systemów rynnowych lub wpustów dachowych. W skład systemu wchodzą również rury, kształtki i obejmy. Rury mogą być wykonane z PVC (najczęściej łączonego kielichowo) lub HDPE. W odróżnieniu od systemów podciśnieniowych w instalacjach grawitacyjnych woda płynie spodem rury (na odcinku poziomym), obmywając zewnętrzne ścianki (na pionach), pozostałą część zajmuje powietrze. Aby woda odpływała prawidłowo, należy zachować jedno-, dwuprocentowy spadek w kierunku odpływu. Jest to dosyć kłopotliwe w przypadku prowadzenia długich odcinków, przy jednoczesnym ograniczeniu dostępnego miejsca. Przy kielichowym łączeniu rur należy zwrócić szczególną uwagę na głębokość ich osadzenia, gdyż niedokładny montaż może doprowadzić do rozłączenia instalacji. Stosowanie elementów wykonanych z HDPE połączonych poprzez doczołowe lub elektrooporowe zgrzanie ogranicza ryzyko nieszczelności. Tego typu scalenie jest nierozłączne. Przejście z systemu grawitacyjnego do kanalizacyjnego odbywa się płynnie, bez konieczności zwiększania średnicy. Podobnie jak w przypadku instalacji podciśnieniowych, aby zapobiec roszeniu rur, należy stosować izolację termiczną układów w obiektach ogrzewanych i produkcyjnych. Cały system powinien być wyspecyfikowany przez projektanta, ponieważ użycie odpowiednich produktów zapewnia bezproblemowe działanie instalacji.
Autor: MARLEY POLSKA Sp. z o. o.
Wpust podciśnieniowy w rynnie stalowej
Autor: MARLEY POLSKA Sp. z o. o.
Wpusty podciśnieniowe można wykorzystać także do odwadniania otwartych parkingów
Zabezpieczenie wpustów dachowych
W naszych warunkach klimatycznych wpusty dachowe należy wyposażyć w podgrzewanie elektryczne, które uniemożliwia ich zaczopowanie lodem. W przypadku instalacji podciśnieniowej o średnicach 40−56 mm ciągi biegnące horyzontalnie przez przestrzenie nieogrzewane powinny być podgrzewane niezależnym kablem grzewczym. Podgrzewacze we wpustach dachowych zwykle zasilane są prądem o napięciu 230 V. Niektóre firmy (np. Marley) stosują kable wykonane z półprzewodników, charakteryzujące się dobrą przewodnością w niskich temperaturach. Przy małych układach (do 5 wpustów) można zrezygnować z załączania podgrzewania termostatem. Przy większych − należy wyposażyć je w termostat dwuzakresowy włączający urządzenie, jeżeli temperatura mieści się w przedziale od -5 do 5°C. Instalacja odwodnieniowa powinna być liczona na opad o intensywności 300 l/s*ha. Ostatnio jednak (zwykle wiosną) obserwuje się zwiększenie intensywności opadów nawet do ponad 500 l/s*ha. Aby nie doszło do uszkodzenia dachu pod naporem wody, należy zaprojektować przelewy awaryjne lub dodatkową instalację. Odprowadzi ona nadmiar deszczu na teren wokół budynku. Wskazane jest, aby przelewy awaryjne miały przekrój prostokątny, gdzie dłuższy bok ma podwójną długość. Przelewy te mogą jednak doprowadzić do zabrudzenia i zawilgocenia elewacji budynku. Rozwiązaniem droższym, ale eliminującym to niebezpieczeństwo, jest instalacja awaryjna, będąca kopią tej podstawowej. Awaryjne odwodnienie dachu odprowadzi wodę również w przypadku zapchania wpustu lub instalacji podstawowej. Aby działało ono prawidłowo, wpusty awaryjne wyposaża się w przelewy/nadstawki, umożliwiające pracę instalacji awaryjnej po zgromadzeniu 5 cm wody na dachu. Wtedy woda trafia do instalacji awaryjnej. Eksploatacja systemów odprowadzania wody deszczowej ogranicza się do okresowego przeglądu dachu i sprawdzenia drożności wpustów.
Inne artykuły na temat dachów oraz systemów odwodnień dostępne są w Informatorze Budowlanym - murator
Autor: MARLEY POLSKA Sp. z o. o.
Instalacja podciśnieniowa może być montowana bez spadku w kierunku pionu
