Transport kolejowy. Kolej najbardziej ekologicznym transportem zbiorowym
Transport kolejowy wygrywa z transportem drogowym pod względem emisji zanieczyszczeń. Co prawda gorzej wypada, jeśli chodzi o hałas, ale prowadzone są prace nad jego ograniczeniem. Ważną kwestią jest inwestowanie w proekologiczne rozwiązania, modernizację i rozbudowę kolei. Rozwój transportu szynowego jest w tym momencie głównym priorytetem Unii Europejskiej.
Branża transportowa, w tym transport kolejowy, drogowy, lotniczy i wodny, rozwija się w bardzo szybkim tempie. Wyzwaniem dla transportu staje się jednak ograniczanie emisji gazów cieplarnianych do atmosfery. Obecnie udział transportu w światowej emisji tych gazów to około 25%. Co więcej, rozwój gospodarczy sprzyja zapotrzebowaniu na energię, której głównym źródłem jest węgiel i paliwa ropopochodne. Rośnie też świadomość konieczności ograniczenia emisji CO2.
W nowej perspektywie unijnej Polska ma dostać rekordowe środki na transport kolejowy. Komisja Europejska zapowiedziała, że w latach 2021–2027 będzie stawiać na inwestycje przyjazne środowisku. W przypadku transportu nacisk będzie stawiany właśnie na projekty kolejowe - nowe inwestycje i modernizacje linii istniejących. Dofinansowanie transportu kolejowego ma znacznie przebić 40 mld zł, przyznane na lata 2014–2020. Oprócz głównego budżetu UE, inwestycje w transport kolejowy mogą liczyć na dofinansowanie także z innych źródeł. Chodzi np. o niedawno zapowiadany Fundusz Odbudowy, który ma napędzić gospodarkę europejską po epidemii COVID-19, czy fundusz Łącząc Europę, w którym w latach 2021–2027 znajdzie się 27,5 mld euro do podziału na kraje UE.
Przedstawiciele branży transportowej podejmują prace nad wdrażaniem ekologicznych technologii, opracowują wraz ze specjalistami wielu dziedzin kompleksowe działania na rzecz ochrony środowiska. Jak podaje Międzynarodowa Agencja Energetyczna, poprawa efektywności energetycznej transportu, ale także budynków i procesów przemysłowych mogłaby zmniejszyć światowe zapotrzebowanie na energię o jedną trzecią do 2050 oraz pomóc kontrolować światowe emisje gazów cieplarnianych.
Polecany artykuł:
Transport kolejowy z najniższą emisją CO2
Transport kolejowy generuje niższe w porównaniu do innych środków transportu koszty zewnętrzne, związane z zanieczyszczeniem środowiska, hałasem, przekształceniami krajobrazu, itp. i tworzy tylko 1,6% ogólnych kosztów zewnętrznych spośród wszystkich rodzajów transportu. Transport kolejowy odpowiada za emisję jedynie 20% zanieczyszczeń, przypadających na cały transport drogowy w Polsce.
Całkowita redukcja emisji CO₂ w sektorze transportu w Polsce w latach 2015-2050 w zależności od scenariusza, waha się od 36% w scenariuszu Niskim i do 66% w scenariuszu Wymuszonej elektromobilności. Należy przy tym mieć na uwadze fakt, że redukcje emisji zachodzą głównie w sektorze samochodów osobowych oraz sektorze lekkich pojazdów dostawczych. Całkowita redukcja emisji CO₂ w UE w latach 2015-2050 waha się pomiędzy scenariuszami: od 45% w scenariuszu Niskim i do 67% w scenariuszu Wymuszonej elektromobilności.
Źródło: Potencjał emisji CO2 w sektorze transportu w Polsce i UE w perspektywie roki 2050, Centrum Analiz Klimatyczno – Energetycznych, autorzy: Wojciech Rabiega, Przemysław Sikora, Jan Gąska
Mimo że transport kolejowy jest mniej emisyjny niż drogowy, nadal trwają prace nad ograniczeniem jego wpływu na środowisku. Branża zrzeszyła się w Centrum Efektywności Energetycznej Kolei (CEEK), która pracuje nad podniesieniem jej efektywności energetycznej. Celem inicjatywny jest zmniejszenie zużycia energii w transporcie kolejowym o 1,2 TWh przez najbliższe 10 lat, co pozwoli na redukcję emisji CO2 o ponad 1 mln ton. Jak czytamy na stronach CEEK, to wartość równa zasadzeniu ośmiu Białowieskich Parków Narodowych lub zasilaniu Dworca Centralnego przez 200 lat.
Aby transport kolejowy był energooszczędny i efektywny energetycznie, trzeba go oprzeć na odnawialnych źródłach energii. Dzięki temu część infrastruktury kolejowej stanie się samowystarczalna energetycznie, obniży się też emisja gazów cieplarnianych. Taka „zielona” restrukturyzacja wpisuje się w program polityki energetycznej Polski. Zwiększa też atrakcyjność kolei dla pasażerów, którzy chętniej będą się przesiadać na bardziej ekologiczne środki transportu. Transport kolejowy staje się też realną alternatywą dla lotnictwa.
Weźmy za przykład rząd niemiecki, który wyznaczył sobie ambitne cele na drodze do redukcji emisji dwutlenku węgla. Do 2050 roku nasi zachodni sąsiedzi chcą osiągnąć „neutralność klimatyczną”. Wśród działań, które mają służyć realizacji tego ambitnego planu, znalazła się promocja kolei dalekobieżnej, kosztem połączeń lotniczych. Od tego roku Niemcy obniżają podatek VAT z 19% na 7% na podróże koleją na dystansach powyżej 50 km.
Dekarbonizacja w sferze mobilności, przejście z dróg na szyny, transport multimodalny, transport publiczny w miastach z parkingami przy peryferyjnych przystankach (ang. park & ride) oraz ograniczenia wjazdu do centrum miast, w tym opłaty - to rozwiązania, które są przyszłością. Stawianie na nowoczesną infrastrukturę wspierającą transport szynowy jest światowym trendem, który będzie umacniał się przez najbliższe lata. Ta strategia w sposób znaczący przełoży się na redukcję emisji CO₂.
W Soletanche Polska przyjęliśmy w ramach naszej globalnej strategii za priorytet ograniczenie emisji CO₂ nie tylko w codziennym funkcjonowaniu firmy, ale również szukamy takich rozwiązań w naszych procesach budowlanych już na etapie projektowym, przygotowując dla naszych klientów optymalizacje, które zakładają np. zmniejszenie użycia betonu. To ma tak naprawdę dwie strony. Proekologiczną, jak również ekonomiczną (zmniejszenie ilości surowca użytego do realizacji jest równoznaczne z oszczędnościami budżetowymi). Obiekty podziemne w tym również wielokondygnacyjne parkingi to przyszłość. Widać to chociażby po dużych metropoliach jak Warszawa, aglomeracja Śląska czy Trójmiasto. Tu inwestycje w Szybką Kolej Miejską (SKM), Warszawska Kolej Dojazdową (WKD), czy Łódzką Kolej Aglomeracyjną są coraz powszechniejsze. Nowoczesne projekty zakładające połączenie transportu kolejowego z autobusowym czy miejskim transportem publicznym to coraz częściej ich wspólny mianownik i jednocześnie wyzwanie dla wykonawców.
W regionie, za który odpowiadam (woj. pomorskie, zachodnio-pomorskie, kujawsko-pomorskie, warmińsko-mazurskie) obserwuję, że jest ogłaszanych i realizowanych coraz więcej przetargów związanych z obiektami wspierającymi mariaż komunikacyjny (transportu drogowego z kolejowym). Obecnie realizujemy fundamentowanie specjalistyczne węzła integracyjnego w Gdyni Chyloni. Powstający parking typu „park&ride” ma zapewnić miejsca dla 140 samochodów oraz 48 rowerów. Dzięki zaplanowanemu podziemnemu łącznikowi kierowcy oraz ich pasażerowie będą mogli przejść z parkingu bezpośrednio na perony. Nad obiektem zaplanowano pętle autobusową. Realizacja inwestycji ma na celu zintegrowanie transportu kolejowego, trolejbusowego oraz autobusowego. Jest to jedna z najbardziej wyczekiwanych inwestycji przez gdynian. Aby usprawnić prace i zredukować czas realizacji zastosowaliśmy w tym projekcie technologię ścian szczelinowych. Dzięki temu raz zrealizowany fundament będzie pełnił nie jedną, a dwie funkcje: obudowę wykopu oraz docelowych ścian parkingu podziemnego.
Transport nie tylko kolejowy w czasie pandemii
Czas pandemii koronawirusa zahamował produkcję, transport kolejowy i lotniczy, a także użytkowanie samochodów (ruch samochodowy spadł na świecie średnio o połowę). Naukowcy dowiedli, że w kwietniu tego roku światowa emisja CO2 była o 17% niższa niż w analogicznym miesiącu zeszłego roku. Z badania wynika, że największy udział w redukcji emisji CO2 ma transport drogowy. Odpowiada on za ponad 20% emisji. Okazuje się zatem, że ruch drogowy odgrywa kluczową rolę w szkodzeniu klimatowi i należy postawić na rozwój alternatywnych środków transportu publicznego, jak właśnie transport kolejowy czy elektromobilność.
Badania potwierdziły też znikomy udział lotnictwa na ogólną emisję dwutlenku węgla - to mniej niż 3%.
Kryzys związany z pandemią silnie uderzył w przemysł samochodowy. Szacuje się, że spadki produkcji i sprzedaży samochodów osobowych mogą wynieść w tym roku nawet 20-30%. Ciekawe jest jednak, że w tym trudnym czasie dla branży motoryzacyjnej odnotowuje się wzrost sprzedaży samochodów elektrycznych.
