Farba fasadowa - dobór farby do podłoża. Kiedy i jak malować farbą fasadową - uwaga na błędy

Farba fasadowa stanowi ważny element wykończenia elewacji. To ona chroni wszystkie ukryte składowe przegrody przed wpływem czynników zewnętrznych. Właściwie dobrana i zaaplikowana farba fasadowa pozwoli cieszyć się piękną i trwałą elewacją przez długi czas.

Nie ma uniwersalnej najlepszej farby fasadowej, która sprawdzi się w każdych warunkach. Dlatego każdorazowo bardzo ważny jest odpowiedni dobór jej rodzaju.

Wybór farby fasadowej

Głównymi czynnikami determinującymi prawidłowy dobór farby fasadowej jest podłoże, na którym będzie ona stosowana oraz warunki późniejszej eksploatacji wykonanej wyprawy malarskiej. Jednak bez względu na to, biorąc pod uwagę skalę inwestycji jaką jest malowanie elewacji, zaleca się wybór farb o wysokiej jakości, charakteryzujących się trwałością powstającej powłoki zarówno wizualnie (trwałość koloru), jak również użytkowo (zachowanie właściwości ochronnych). Do cech, na które należy zwrócić szczególną uwagę należą m.in.:

• odporność na działanie mikroorganizmów,
• trwałość podczas ekspozycji na promieniowanie UV,
• niewrażliwość na działanie czynników atmosferycznych tj. opady atmosferyczne, wysokie i niskie temperatury itp.,
• wytrzymałość na uszkodzenia mechaniczne

Warto również zapoznać się z innymi parametrami farb, które mogą w znaczący sposób ułatwić ich aplikację oraz późniejszą eksploatację budynku:

• odporność na mycie, a także właściwości samoczyszczące powłoki (dzięki zdolności odpychania zanieczyszczeń i perlenia zabrudzenia usuwane są samoistnie podczas opadów deszczu),
• dodatki środków hydrofobizujących, które zmniejszają wodochłonność farby i sprawiają, że powłoka jest odporniejsza na działanie deszczu i mrozu,
• trwałość koloru w czasie – barwa nie powinna zmieniać swojej intensywności nawet po wielu latach eksploatacji,
• właściwości kryjące – są istotne podczas szacowania zużycia farby, ponieważ determinują krotność malowania niezbędną do uzyskania nieprześwitującej powłoki (ciemne kolory zazwyczaj wymagają większej liczby warstw),
• dobre parametry robocze – farba nie powinna się nadmiernie rozpryskiwać podczas aplikacji, zwiększa to jej wydajność, a w przypadku natrysku mechanicznego agregatami hydrodynamicznymi bardzo istotne jest, żeby nie zapychała sitka i ograniczała konieczność częstego czyszczenia wnętrza pistoletu natryskowego,
• czas schnięcia – powinien być jak najkrótszy, aby umożliwić jak najszybsze przystąpienie do aplikacji kolejnej warstwy oraz minimalizuje przyklejanie się zanieczyszczeń do mokrej powierzchni.

Farba fasadowa -  rodzaje

Na rynku dostępnych jest wiele rozwiązań, wśród których można rozróżnić trzy główne rodzaje farb elewacyjnych sklasyfikowane ze względu na rodzaj zastosowanego w nich spoiwa:

• akrylowe,
• silikatowe,
• silikonowe.

Rodzaj farby fasadowej dobiera się do podłoża, które ma być nią pomalowane. Dlatego najpierw trzeba dowiedzieć się z czego została wykonana wierzchnia warstwa ściany. Dopiero wówczas należy wybrać odpowiednią farbę. Zastosowane do produkcji spoiwa i dodatki nadają poszczególnym rodzajom farby fasadowej specyficzne właściwości, z którymi warto się zapoznać.

Farba fasadowa akrylowa należy do najczęściej stosowanych farb fasadowych. Można nimi malować cegły, beton, tynki mineralne (zarówno stare, jak i nowe). Nie nadają się natomiast do stosowania na podłożach ze świeżego tynku silikatowego i wapiennego. Dodatkowo farby tego typu dostępne są w bardzo bogatej palecie kolorów. Jednak stosowana w nich żywica akrylowa nie jest odporna na działanie mikroorganizmów, dlatego należy zadbać o dodatkową ochronę np. stosując odpowiednie biocydy. Warto pamiętać, że powłoki z farb akrylowych nie przepuszczają pary wodnej, dlatego podczas aplikacji należy zadbać o niską ustabilizowaną wilgotność podłoża. Uwięziona pod powierzchnią wyprawy malarskiej woda nie ma możliwości ujścia i może powodować odspojenia farby. Dostępne są różne modyfikacje tego rodzaju farb z wykorzystaniem różnych polimerów, które pozwalają na minimalizację wad tego typu produktów.

Farba fasadowa silikatowa (inaczej krzemianowa) trwale wiąże się z podłożem dzięki czemu uzyskuje wyjątkowo dobrą przyczepność do pokrywanej powierzchni. Proces ten może zachodzić tylko na podłożu o charakterze mineralnym, dlatego farb tych nie można stosować na elewacjach pokrytych wcześniej powłokami silikonowymi, akrylowymi, alkidowymi czy olejnymi. Można je natomiast nanosić na tynki silikatowe, cementowo-wapienne, beton czy kamień naturalny. Wykazują bardzo dobrą paroprzepuszczalność, a dzięki wysokiemu pH są odporne na korozję biologiczną. Wymagają one jednak specyficznych warunków aplikacji (temperatura powyżej 10°C, wilgotność względna poniżej 70%). W przypadku ich niespełnienia proces wiązania z podłożem zostaje wydłużony, a czasami nawet przebiega niewłaściwie co może skutkować przebarwieniami powłoki lub obniżeniem jej trwałości. Ponadto ze względu na kwaśny odczyn farby może ona wchodzić w niepożądaną reakcję z metalem, szkłem i materiałami ceramicznymi, dlatego przed aplikacją warto zwrócić szczególną uwagę na ich zabezpieczenie.

Farba fasadowa silikonowa (krzemoorganiczna) może być stosowana na każdym rodzaju podłoża. Cechuje się wysoką hydrofobowością jednocześnie zachowując przepuszczalność pary wodnej i dwutlenku węgla. Ma duże zdolności samoczyszczenia i trwałość. Dostępne są w żywych kolorach odpornych na działanie promieni UV.

Farba fasadowa - malowanie elewacji krok po kroku

Pierwszym krokiem jest odpowiednie przygotowanie podłoża. Niezależnie od rodzaju należy oczyścić je z zalegającego brudu, tłustych plam, wykwitów solnych, słabo przyczepnych fragmentów i odpadających warstw. Dla oczyszczenia powierzchni warto spłukać ją wodą pod ciśnieniem, a w przypadku mocno skredowanych powierzchni zastosować piaskowanie pneumatyczne. Pomocne mogą okazać się również specjalistyczne środki czyszczące m.in. do usuwania porostów, alg i grzybów.

Oczyszczone podłoże należy ocenić pod względem nierówności oraz spękań i w razie konieczności  wyrównać je zaprawą o składzie i parametrach zbliżonych do istniejącej wyprawy.

W przypadku niektórych podłoży konieczne jest ich specjalne przygotowanie m.in. sezonowanie, podczas, którego wyprawy tynkarskie muszą ulec w pełni wiązaniu. W przypadku tradycyjnych tynków wapienno-cementowych i cementowych okres ten wynosi ok. 4 tygodni (tynki wapienne dłużej). Wcześniejsze malowanie może skutkować krystalizacją soli i odbarwieniem na powierzchni elewacji.

Powierzchnię betonu natomiast można malować dopiero po upływie pierwszego sezonu grzewczego – dopiero wówczas z przegrody odprowadzona zostanie wilgoć początkowa i technologiczna.

Kolejnym etapem przed malowaniem farbą  fasadową jest zagruntowanie niemalowanych dotychczas podłoży. Zabieg ten ma na celu m.in. ujednolicenie chłonności podłoża, wzmocnienie jego struktury, poprawę przyczepności farby i zmniejszenie jej zużycia. Pominięcie tego etapu jest niedopuszczalne i może skutkować powstawaniem plam i przebarwień, odspajaniem powłoki malarskiej lub jej wymywaniem, a w szczególności pozbawieniem jej właściwości ochronnych. Przeważnie producenci farb elewacyjnych polecają grunty systemowe, które gwarantują odpowiednią współpracę z farbą.

Po odczekaniu zalecanych przez producenta przerw technologicznych przygotowane w ten sposób podłoże można malować.

Przed rozpoczęciem malowania warto zaopatrzyć się w odpowiednią ilość farby fasadowej z tej samej partii produkcyjnej, gdyż pozwoli to uniknąć ewentualnych różnic kolorystycznych. Jeżeli zdarzy się, że wykorzystane zostaną farby z różnych partii należy je dokładnie ze sobą wymieszać. Aby zapewnić dobre wypełnienie porów podłoża oraz prawidłową ochronę powierzchni zaleca się minimum dwukrotne malowanie powierzchni, jednak czasami zaleca się wykonanie większej liczby warstw, np. w przypadku ciemniejszych barw.

Bezwzględnie należy przestrzegać przerw pomiędzy jednym a drugim wymalowaniem, które określa producent. W przeciwnym razie powłoka nie może nie osiągnąć swoich deklarowanych właściwości.

Farbę fasadową należy nanosić tak, aby poszczególne pasy koloru zachodziły na siebie, czyli metodą „mokre na mokre” (nie robiąc odstępów pomiędzy pasami farby). Wszystkie przerwy powinny odbywać się po zamalowaniu całej ściany, pozwoli to uniknąć powstawania smug i nierówności w kolorystyce.

W przypadku malowania renowacyjnego zaleca się wykonanie wymalowania próbnego. Pozwoli to sprawdzić kompatybilność nakładanych produktów z istniejącymi powłokami. Dopiero po przeprowadzeniu takiego testu można podjąć ostateczną decyzję o wyborze danego produktu.

Farba fasadowa - uwaga na błędy!

• do wymieszania farby fasadowej lepiej nie używać wiertarki z mieszadłem;
• gdy po zagruntowaniu podłoża będzie się ono błyszczeć, to znak, że zostało „przegruntowane”. Wystarczy je wówczas pomalować farbą rozcieńczoną pół na pół z wodą i dopiero zacząć właściwe malowanie elewacji;
• podczas nanoszenia farby fasadowej pociągnięcia pędzla lub wałka powinny być na przemian pionowe, poziome i skośne. Zapewni to maksymalną jednolitość kolorystyczną elewacji;
• gdy do malowania chcemy użyć pistoletu natryskowego, upewnijmy się, czy farba fasadowa nie jest zbyt lepka. Dopuszczalna lepkość farb fasadowych podana jest w instrukcji obsługi urządzenia. Informacja o lepkości znajduje się w karcie technicznej farby lub można ją zmierzyć samemu tak zwanym kubkiem forda, który jest sprzedawany wraz z pistoletem;
• gdy na elewacji domu znajdzie się metalowy element, który chcemy pomalować, najpierw zabezpieczmy go farbą olejną, a potem pomalujmy dyspersyjną;
• gdy chcemy zrobić przerwę w pracy, nie zostawiajmy niedomalowanych do końca ścian;
• po zakończeniu malowania, gdy farba jest jeszcze wilgotna, chrońmy ścianę przed zamoczeniem lub zapyleniem.

Farba fasadowa - kolory

Producenci sprzedają farby fasadowe białe oraz w kilku lub kilkunastu najpopularniejszych barwach. Prawie każdą z farb fasadowych można także zamówić w kolorze wybranym z palety oferowanej przez producenta farby fasadowej. Jest to droższe rozwiązanie, ale i tak bardzo popularne. Dozowniki pigmentu i mieszalniki są dostępne w każdym sklepie z farbami.