Dobre praktyki układania instalacji elektrycznych

Wieloletnie doświadczenie instalatorów pozwoliło na sformułowanie uniwersalnych zasad dotyczących prowadzenia i układania instalacji elektrycznych w budynkach mieszkalnych. Poznaj dobre praktyki układania instalacji elektrycznych.

Niezależnie od sposobu realizacji instalacji elektrycznej w budynku mieszkalnym obowiązują przepisy, normy i pewne uniwersalne zasady dotyczące jej układania, istotne ze względów bezpieczeństwa, funkcjonalności i trwałości. Podlegają one krajowym regulacjom prawnym dotyczącym montażu w obiektach budowlanych, wynikającym głównie z ustawy Prawo budowlane i Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.

W przypadku wykonania instalacji elektrycznych można też mówić o spisie dobrych praktyk dotyczących zarówno prowadzenia, jak i ich układania. Oto zasady, którymi kierują się elektromonterzy w swojej pracy.

Dobre praktyki układania instalacji elektrycznych

• trasa przebiegu przewodów powinna być wyznaczana wzdłuż linii prostych, prostopadłych lub równoległych do ścian, podłóg i stropów – jest to wprawdzie wymaganie obowiązkowe określone w rozporządzeniu, ale odznacza się również estetyką w przypadku instalacji natynkowych oraz umożliwia łatwe odtworzenie trasy w instalacjach podtynkowych i wtynkowych (po analizie rozkładu puszek i osprzętu), co pozwala na uniknięcie uszkodzeń instalacji podczas eksploatacji pomieszczeń;
• trasa przebiegu przewodów, puszki łączeniowe i osprzęt powinny być stosunkowo łatwo dostępne dla użytkownika, np. puszki rozgałęźne nie mogą być zamurowane czy pokryte warstwą betonu, tynku, płytami konstrukcyjnymi, kartonowo-gipsowymi, boazerią itp.;
• należy unikać krzyżowania lub zbliżania się przewodów elektrycznych do innych instalacji znajdujących się w budynku (np. gazowej, grzewczej, wodociągowej czy kanalizacyjnej), a jeżeli nie jest to możliwe, trzeba zastosować dodatkową osłonę przewodu (np. odcinka rury instalacyjnej) – jest to wymaganie obowiązkowe, określone w rozporządzeniu; ponadto zakazuje się układania przewodów na ciągach kominowych, które się nagrzewają, co powoduje szybko postępujące niszczenie izolacji przewodów elektrycznych;
• trasa przebiegu przewodów powinna być prowadzona w taki sposób, aby omijać tzw. obszary potencjalnie niebezpieczne, czyli takie, w których użytkownik z dużym prawdopodobieństwem będzie wiercił otwory na kołki czy wbijał gwoździe, np. przestrzenie bezpośrednio nad podłogą (mocowanie listew podłogowych) bądź pod samym sufitem (mocowanie gzymsów i innych ozdób);
• wszystkie przejścia przez ściany (przepusty) muszą być zabezpieczone, np. przez wstawienie rury osłonowej z tworzywa sztucznego, co ma związek z ochroną przewodów przed naprężeniami, które mogą pojawiać się na skutek osiadania ścian;
• przewody w instalacjach elektrycznych należy łączyć wyłącznie w puszkach i rozdzielnicach, a nie bezpośrednio na trasie, np. w listwach czy rurach instalacyjnych; ponadto w puszkach zawsze należy zostawiać zapas przewodów, który jest konieczny w sytuacji naprawy połączenia;
• izolacja przewodów elektrycznych nie powinna być narażona na przecięcie lub przetarcie, dlatego rury i listwy instalacyjne oraz inne stosowane elementy nie mogą mieć ostrych krawędzi;

Może zainteresuje Cię także:

• Zawód elektryk - kto może wykonywać?
• Uprawnienia elektryczne SEP do 1 kV i powyżej
• Montaż instalacji podtynkowej
• Instalacja natynkowa krok po kroku
• Jak wykonać instalację wtynkową?

• mocowanie przewodów, rur, listew itp., zarówno tymczasowe, przed zatynkowaniem, jak i trwałe (w instalacjach natynkowych), nie może powodować uszkodzenia izolacji przewodów i musi gwarantować pewność mocowania;
• rury i listwy instalacyjne oraz inne konstrukcje osłonowe powinny mieć średnicę i rozmiar umożliwiające swobodne umieszczenie w nich przewodów, pozostawiając zapas wolnego miejsca; ponadto w przypadku rur instalacyjnych prosty odcinek między puszkami nie może przekraczać 5–6 m, a w przypadku załamań – 2 m; zagięcia rur powinny być łagodne, co wpływa na łatwość wciągania/wyciągania przewodów do/z rur;
• rury i przewody instalacyjne należy układać w taki sposób, aby nie były narażone na naprężenia mechaniczne (co stanowi zabezpieczenie przed uszkodzeniem w przypadku ruchów budynku, np. osiadania ścian); wymaga to zapewnienia odpowiedniego zapasu przewodu i zastosowania wkładek elastycznych w rurach, jeśli to konieczne;
• obwody oświetleniowe prowadzi się zazwyczaj przewodem o przekroju 1,5 mm² i zabezpiecza wyłącznikiem nadprądowym o prądzie znamionowym nie większym niż 10 A; zaleca się, by zawierały one maksymalnie 20 wypustów na źródła światła;
• obwody jednofazowych gniazd wtyczkowych prowadzi się zwykle przewodem o przekroju 2,5 mm² i zabezpiecza wyłącznikiem nadprądowym o prądzie znamionowym na poziomie ok. 16 A. W pojedynczym obwodzie powinno być nie więcej niż 10 gniazd wtyczkowych (jeśli mają być one wykorzystane do zasilania komputerów/laptopów, to ze względu na upływ prądu w filtrach ich zasilaczy liczbę gniazd należy ograniczyć do 6–8). Można je połączyć w kaskadę (jedno za drugim) lub pierścień, w drugim przypadku uzyskuje się większą pewność zasilania i bezawaryjność obwodu. Odbiorniki stałe dużej mocy (pralki, kuchnie elektryczne, zmywarki, podgrzewacze zbiornikowe wody (bojlery), podgrzewacze przepływowe wody) powinny stanowić osobny własny obwód z niezależnym zabezpieczeniem nadprądowym;
• w instalacjach elektrycznych w mieszkaniu miejsca zainstalowania punktów świetlnych, łączników i gniazd mogą wynikać z ustaleń z inwestorem (użytkownikiem), zapewniać bezpieczeństwo, funkcjonalność i wygodę eksploatacji oraz odpowiednią estetykę. Łączniki oświetleniowe umieszcza się na wysokości 105–115 cm od podłogi, 15 cm od framugi, po tej stronie ościeżnicy, po której znajduje się klamka. Gniazda wtyczkowe montuje się w salonach i pokojach dziennych nad podłogą na wysokości do 30 cm, natomiast w kuchni sprzęt elektryczny jest używany zazwyczaj na blacie kuchennym, dlatego umiejscawia się je tak, aby znajdowały się nad blatem, na wysokości ok. 90–115 cm od podłogi (instaluje się w tym miejscu co najmniej dwa podwójne); w kuchniach dla urządzeń zabudowywanych w meblach należy przewidzieć gniazdo wtyczkowe łatwo dostępne po wysunięciu urządzenia; gniazda i puszki za meblami powinny być usytuowane tak, aby nie groziło im zalanie od przyłączy wodnych czy kanalizacyjnych (dlatego nie można instalować ich zbyt blisko zlewozmywaków);
• w łazience stosuje się cztery strefy ochronne;
• w zerowej strefie w łazience, obejmującej wnętrze wanny lub brodzika, w zasadzie nie powinny się znaleźć żadne urządzenia elektryczne;
• w pierwszej strefie, zlokalizowanej nad wanną lub brodzikiem do wysokości 2,25 m od podłogi, nie wolno instalować żadnych urządzeń elektrycznych, puszek, łączników i przewodów zasilających. Wyjątek stanowi zainstalowany na trwałe podgrzewacz wody ze sprawnie działającą ochroną przeciwporażeniową, wykonany w drugiej klasie ochronności przeciwporażeniowej, z obudową o stopniu ochrony przynajmniej IPX4 (bryzgoszczelne) i zabezpieczony wyłącznikiem różnicowoprądowym o prądzie różnicowym nie większym niż 30 mA;
• w strefie drugiej w łazience, znajdującej się do 60 cm od wanny lub brodzika i do wysokości 2,25 m, oprócz podgrzewacza można zainstalować oprawy oświetleniowe szczelne (stopień ochrony przynajmniej IPX4);
• łączniki lub gniazda wtyczkowe urządzeń ze strefy pierwszej i drugiej powinny znajdować w strefie trzeciej. Można w niej stosować także inne urządzenia (w odległości powyżej 60 cm od wanny lub brodzika) oraz instalować pralkę czy gniazda wtyczkowe, np. do podłączenia suszarki do włosów bądź golarki.