Jakie są rodzaje instalacji elektrycznych?
Rodzaje instalacji elektrycznych, które stosuje się w budownictwie to instalacje podtynkowe, instalacje wtynkowe, a także instalacje natynkowe. Różnią się one od siebie pod wieloma względami, ale przede wszystkim – sposobem prowadzenia przewodów elektrycznych.
Spis treści
- Rodzaje instalacji elektrycznych – instalacje podtynkowe
- Rodzaje instalacji elektrycznych – instalacje wtynkowe
- Rodzaje instalacji elektrycznych – instalacje natynkowe
Rodzaje instalacji elektrycznych – instalacje podtynkowe
Tego typu rodzaje instalacji elektrycznych prowadzi się w rurach osłonowych, które umieszcza się w całości pod tynkiem w bruzdach wykutych w ścianach budynku. Takie rozwiązanie zapewnia pełną ochronę przed uszkodzeniami mechanicznymi oraz stosunkowo łatwą wymianę zniszczonych przewodów.
Instalacje podtynkowe zalicza się do najbardziej pracochłonnej i kosztownej w związku z koniecznością kucia bruzd na całej długości trasy przewodów oraz otworów pod puszki rozgałęźne i osprzętowe, najłatwiej je więc zrealizować w materiałach stosunkowo miękkich (np. gazobeton). Czasami nie jest to możliwe, np. w szczególnie twardych materiałach, lub może osłabiać strukturę ścian.
Instalacje podtynkowe są stosowana często na niewielkich odcinkach, w sytuacji gdy konieczne jest uniemożliwienie łatwego dostępu do przewodów (np. przyłącza czy wewnętrzne linie zasilające). Używa się tu rur instalacyjnych wykonanych z tworzyw sztucznych, zarówno sztywnych, jak i giętkich, głównie winidurowych sztywnych i karbowanych giętkich (tzw. wąż Peschla); przy czym ze względu na wygodę użytkowania i cenę znacznie częściej stosowane są te drugie.
W rurach można układać przewody jedno- i wielożyłowe kabelkowe, a ich średnice dobiera się w zależności od przekroju i liczby przewodów, które mają być do niej wciągnięte. Pomocne w tym są odpowiednie tabele zamieszczone na stronach internetowych producentów.
Polecany artykuł:
Rodzaje instalacji elektrycznych – instalacje wtynkowe
Rodzaj instalacji elektrycznych, taki jak instalacje wtynkowe powstał w związku z koniecznością prowadzenia instalacji elektrycznych na podłożach, w których kucie jest bardzo utrudnione. Przewody i osprzęt odznaczają się niewielką grubością i są mocowane na powierzchni ściany w warstwie tynku grubowarstwowego. Ze względu na swoją konstrukcję (m.in. brak uszczelnień w puszkach połączeniowych i osprzęcie) są przeznaczone do pomieszczeń suchych lub przejściowo wilgotnych.
W instalacjach wtynkowych stosuje się przewody płaskie, które mieszczą się w całości w warstwie tynku. Najczęściej wykonuje się je, wykorzystując specjalnie do tego celu przeznaczony przewód YDYt . Powinien on przylegać dokładnie do ściany, dlatego należy go mocować dość gęsto (np. co 50, a nawet 30 cm). Po zatynkowaniu nic już nie da się poprawić w ułożeniu przewodów – wiąże się to z uszkodzeniem tynku.
Instalacje wtynkowe mogą być wykonywane w pomieszczeniach już otynkowanych, wówczas konieczne jest wykucie płytkiej bruzdy, sięgającej tylko do powierzchni ściany, ułożenie przewodu i jej zagipsowanie. Prowadzenie przewodów w instalacjach wtynkowych jest dużo łatwiejsze i mniej pracochłonne niż w rozwiązaniu podtynkowym, osprzęt natomiast jest mniej wygodny w montażu.
Puszki są małe i stosunkowo płytkie, dlatego ze względu na wygodę powszechnie stosuje się rozwiązanie hybrydowe instalacji wtynkowej i podtynkowej, w której przewody są układane na powierzchni ściany (bez kucia pod nie bruzd). Stosuje się tu kabelkowe przewody płaskie YDYp, mocowane wstępnie za pomocą odpowiednich uchwytów (np. USMP), które muszą dokładnie przylegać do ściany, więc powinny być rozmieszczone dość gęsto (np. co 30–40 cm).
W tym rodzaju instalacji elektrycznych wykorzystuje się puszki (są większe i łatwiej jest wykonać wszystkie połączenia) i osprzęt podtynkowy (mniej wystaje ponad powierzchnię ściany, dlatego jest estetyczniejszy od wtynkowego). Puszki osadza się analogicznie do rozwiązania podtynkowego i wprowadza do nich przewody kabelkowe. W tym przypadku nie da się wymienić przewodów bez uszkodzenia tynku. Instalacje wtynkowe (hybrydowe) są wygodne, estetyczne i stosunkowo tanie, ponieważ nie wymagają kucia bruzd.
Rodzaje instalacji elektrycznych – instalacje natynkowe
Tego typu rodzaje instalacji elektrycznych obejmują układane na wierzchu przewody kabelkowe na uchwytach, systemy prowadzone w rurach instalacyjnych na tynku oraz listwach naściennych, podsufitowych i podłogowych.
Instalacje wtynkowe realizowane przewodami kabelkowymi mogą być prowadzone bezpośrednio na ścianie i/lub suficie. Tego typu rodzaje instalacji elektrycznych są w pełni widoczne i ze względów estetycznych muszą być wykonane wyjątkowo starannie. Stosuje się w nich przewody płaskie (typu YDYp) lub okrągłe (typu YDYo), które układa się bezpośrednio na ścianie lub specjalnych uchwytach dystansowych.
Istnieje wiele odmian uchwytów do mocowania przewodów, przydatnych na różnych podłożach i do wielu zastosowań. Rozwiązanie to wykorzystywane jest w pomieszczeniach niemieszkalnych, gospodarczych oraz mieszkalnych typu industrialnego (tzw. loftach). W tym drugim przypadku takie instalacje często bywają stylizowane, wyeksponowane i stanowią integralny element wystroju.
Instalacje natynkowe poprowadzone w rurach ułożonych na tynku ma podobne zastosowanie jak ta z wykorzystaniem przewodów kabelkowych. Tego typu rodzaje instalacji elektrycznych są przeznaczone do pomieszczeń suchych i przejściowo wilgotnych. Stosuje się w nich rury sztywne winidurowe, które mocuje się do podłoża za pomocą specjalnych uchwytów z tworzywa sztucznego (otwartych lub zamkniętych), rozmieszczonych w odległościach co ok. 80 cm na trasach poziomych i do 1 m na pionowych. Rury stanowią dodatkową ochronę, można w nich układać zarówno przewody jednożyłowe, jak i wielożyłowe kabelkowe – średnica dobierana jest w zależności od przekroju. Pomocne w tym są odpowiednie tabele zamieszczone na stronach internetowych producentów.
Polecany artykuł:
Instalacje natynkowe prowadzone w listwach z tworzyw sztucznych często stosuje się w pomieszczeniach mieszkalnych. Najpopularniejsze są wersje ścienne, które odznaczają się prostotą instalacji oraz możliwością dostępu do przewodów na całej ich długości, co jest bardzo istotne zarówno przy montażu, jak i eksploatacji (np. podczas modernizacji czy naprawy).
Tego typu rodzaje instalacji elektrycznych zbudowane są z korytka mocowanego do ściany (za pomocą wkrętów z kołkami rozporowymi) oraz zapinanej na zatrzaski pokrywy. Liczba punktów mocowania listwy powinna być tak dobrana, aby ściśle przylegała do podłoża. Wewnątrz rozwiązań o większych gabarytach mogą się znaleźć wzdłużne przegrody ułatwiające rozdzielenie przewodów należących do różnych obwodów.
W listwach można układać przewody instalacji elektrycznej (jednożyłowe i wielożyłowe kabelkowe) oraz teletechnicznych – ich liczba zależy od parametrów (rodzaju, typu i przekroju) oraz powierzchni przekroju samej listwy. Dokonuje się tego po ich zamontowaniu wraz z osprzętem do podłoża, puszki rozgałęźne muszą być do nich dostosowane wymiarami. Trasa instalacji natynkowych powinna być wykonana starannie. Szczególnie dotyczy to połączeń między listwami oraz ich końców dotykających osprzętu, które muszą być wykonane precyzyjnie, aby nie pozostały szczeliny.
Listwy przypodłogowe stanowią standardowe wykończenie styku podłogi i ścian. Składają się zazwyczaj z profilu przykręcanego (np. wkrętami wraz z kołkami rozporowymi) lub przyklejanego do ściany oraz dopasowanej pokrywy. W ich wnętrzu można prowadzić wiązkę przewodów. Stosuje się je do rozprowadzania przewodów elektrycznych do gniazd wtyczkowych oraz instalacji teletechnicznych.
W tego typu systemach dostępny jest dopasowany kolorystycznie i wzorniczo osprzęt (np. natynkowe gniazda wtyczkowe, telewizyjne, internetowe) oraz wiele akcesoriów ułatwiających estetyczny montaż. Na listwach przypodłogowych nie instaluje się puszek rozgałęźnych [7], a wszystkie ewentualne połączenia przewodów wykonuje w obudowach gniazd.
Listwy przysufitowe służą natomiast do wykończenia połączenia ściany i sufitu, są zazwyczaj przyklejane, a w ich wnętrzu można prowadzić przewody do zasilania źródeł światła lub teletechniczne, np. do instalacji alarmowej czy monitoringu.
Autor: Szymon Starnawski / Grupa Murator
Projekt wieżowca wyszedł spod ręki słynnego architekta Daniela Libeskinda i reprezentuje znamienny dla jego pracowni język dynamicznych form.
