Oświetleniowe oprawy przemysłowe. Najważniejsze parametry opraw przemysłowych
Oprawy przemysłowe przeznaczone są do pracy w trudnych warunkach środowiskowych, dobiera się je w zależności od m.in. specyfiki produkcji, warunków termicznych, zapylenia czy wilgoci. Oprawy przemysłowe są narażone na wiele różnorodnych czynników, mogących zaburzyć ich prawidłowe funkcjonowanie, dlatego muszą charakteryzować się odpowiednimi parametrami technicznymi.
Spis treści
- Oprawy przemysłowe LED
- Oprawy przemysłowe – skuteczność świetlna
- Oprawy przemysłowe – fotometria
- Oprawy przemysłowe – stopień ochrony IP
- Oprawy przemysłowe – odporność
- Oprawy przemysłowe – żywotność
- Oprawy przemysłowe – temperatura pracy
- Oświetleniowe oprawy przemysłowe – zastosowanie
- Podsumowanie
Oprawy przemysłowe LED
Oprawy przemysłowe LED wykorzystuje się w wielu nowo budowanych obiektach, ale także w już istniejących. W niektórych zakładach przemysłowych oświetlenie pracuje praktycznie bez przerwy, co sprawia, że zużycie energii elektrycznej na ten cel stanowi istotną część w bilansie energetycznym przedsiębiorstwa. Oprawy przemysłowe LED zapewniają znaczne ograniczenie zużycia energii, a co za tym idzie – oszczędności.
Zastosowanie tego typu systemów jest nie tylko korzystne finansowo, poprawia również warunki pracy oraz samopoczucie pracowników, a także wpływa na spełnianie wymagań BHP.
Wraz z rosnącym zapotrzebowaniem na oprawy przemysłowe LED rośnie rynek produktów. Dostępnych jest wiele rozwiązań o zróżnicowanych parametrach technicznych – trzeba na nie zwrócić szczególną uwagę przy wyborze opraw przemysłowych.
Oprawy przemysłowe – skuteczność świetlna
Jednym z najważniejszych parametrów oprawy przemysłowej oświetleniowej jest emitowany przez nią strumień świetlny, który podzielony przez moc elektryczną określa jej skuteczność świetlną.
Wysoka wartość tego parametru pozwala na znaczną redukcję zużycia energii. Należy mieć jednak na uwadze, że część producentów podaje skuteczność świetlną jedynie dla diod LED, a nie dla całej oprawy przemysłowej, która jest niższa ze względu na to, że część promieniowania pochłaniają klosz lub soczewka.
Oprawy przemysłowe – fotometria
Oprawy przemysłowe tej samej mocy o identycznych parametrach konstrukcyjnych i elektrycznych mogą emitować światło w różny sposób. Wynika to z wykorzystania odpowiednich układów optycznych, takich jak: soczewki, odbłyśniki, dyfuzory oraz klosze.
Sposób, w jaki oprawy przemysłowe emitują światło, określa bryła fotometryczna lub jej przekroje w różnych półpłaszczyznach, czyli krzywe fotometryczne.
Oprawy przemysłowe o szerokim rozsyle światła (90, 120°) znajdą zastosowanie w obiektach produkcyjnych, takich jak np. malarnie, zakłady przetwórstwa spożywczego, linie montażowe, natomiast wąskokątne (45, 60°) – w magazynach wysokiego składowania, w których wymagane jest doświetlenie alejek i powierzchni regałów.
Użycie opraw przemysłowych o odpowiedniej optyce pozwala zoptymalizować ich liczbę w projektowanej przestrzeni, a co za tym idzie – ograniczyć zużycie energii przez oświetlenie.
Oprawy przemysłowe – stopień ochrony IP
Oprawy przemysłowe charakteryzuje również tzw. klasa szczelności, która informuje o ochronie urządzenia elektrycznego przed penetracją czynników zewnętrznych. Parametr ten składa się z liter IP oraz dwóch cyfr, których znaczenie przedstawiono w tabeli poniżej.
Oprawy przemysłowe w zależności od miejsca przeznaczenia powinny wyróżniać się wysokim stopniem ochrony – od IP44 (hale, magazyny) do nawet IP68 (do stosowania pod wodą). Przy braku dokładnego rozpoznania warunków najczęściej używane są rozwiązania IP65. Oczywiście im wyższy stopień ochrony, tym lepiej, ale ze względów finansowych bezpodstawne jest montowanie opraw przemysłowych o zawyżonym IP.
| Cyfra |
Pierwsza cyfra zgodnie z PN-EN 60529:2003 |
Druga cyfra zgodnie z PN-EN 60529:2003 |
| 0 | bez ochrony | bez ochrony |
| 1 |
• ochrona przed dostępem do części niebezpiecznych wierzchem dłoni • ochrona przed stałymi ciałami obcymi o średnicy 50 mm i większej |
ochrona przed kroplami wody |
| 2 |
• ochrona przed dostępem do części niebezpiecznych palcem • ochrona przed stałymi ciałami obcymi o średnicy 12,5 mm i większej |
ochrona przed kroplami wody przy wychyleniu obudowy o dowolny kąt do 15° od pionu w każdą stronę |
| 3 |
• ochrona przed dostępem do części niebezpiecznych narzędziem • ochrona przed stałymi ciałami obcymi o średnicy 2,5 mm i większej |
ochrona przed natryskiwaniem wodą pod dowolnym kątem do 60° od pionu z każdej strony |
| 4 |
• ochrona przed dostępem do części niebezpiecznych drutem • ochrona przed stałymi ciałami obcymi o średnicy 1 mm i większej |
ochrona przed bryzgami wody z dowolnego kierunku |
| 5 |
• ochrona przed dostępem do części niebezpiecznych drutem • ochrona przed pyłem |
ochrona przed strugą wody (12,5 l/min) laną na obudowę z dowolnej strony |
| 6 |
• ochrona przed dostępem do części niebezpiecznych drutem • ochrona pyłoszczelna |
ochrona przed silną strugą wody (100 l/min) laną na obudowę z dowolnej strony |
| 7 | nie dotyczy | ochrona przed skutkami krótkotrwałego zanurzenia w wodzie (30 min na głębokość 0,15 m powyżej wierzchu obudowy lub 1 m powyżej spodu dla obudów niższych niż 0,85 m) |
| 8 | nie dotyczy | ochrona przed skutkami ciągłego zanurzenia w wodzie (obudowa stale zanurzona w wodzie w warunkach uzgodnionych między producentem i użytkownikiem, lecz surowszych niż w przypadku cyfry 7) |
| 9 | nie dotyczy | ochrona przed zalaniem silną strugą wody pod ciśnieniem (80–100 bar i temp. 80°C) |
Oprawy przemysłowe – odporność
Oprawy przemysłowe mają również określoną odporność na uszkodzenia. Wskazane jest, aby stosowane rozwiązania charakteryzowały się wysoką klasą odporności mechanicznej, np. IK10, która oznacza, że oprawa może wytrzymać uderzenie o energii 20 J, czyli np. uderzenie młotkiem o masie 5 kg z wysokości 40 cm. Zazwyczaj jednak wystarczające są klasy IK08 i IK09.
Oprawy przemysłowe powinny być wykonane z wysokiej jakości materiałów – najodporniejsze na uszkodzenia mechaniczne są obudowy z poliwęglanu, poliwęglanu wzmacnianego włóknem szklanym oraz aluminium.
Oprawy przemysłowe – żywotność
Żywotność oprawy przemysłowej powinna przewyższać okres gwarancyjny producenta w danych warunkach pracy. W obowiązujących obecnie standardach na rynku europejskim określana jest przez producentów wskaźnikiem czasu LxBy (gdzie: Lx – współczynnik utrzymania strumienia świetlnego, stanowiący procentową graniczną wartość x spadku strumienia świetlnego emitowanego przez oprawę przemysłową LED na końcu deklarowanego czasu; By – współczynnik populacji oznaczający przewidywaną procentową wartość y populacji, np. opraw LED, których emitowany strumień świetlny nie spełnia kryterium Lx w deklarowanym czasie).
Przykładowo, 50 000 h L80B10 oznacza czas, podczas którego strumień świetlny generowany przez 10% populacji opraw przemysłowych LED spadnie poniżej deklarowanego 80-procentowego progu jego wartości początkowej.
Parametrem podawanym często przez producentów jest tzw. średni użytkowy czas życia, który określa czas i współczynnik utrzymania strumienia świetlnego (Lx) dla wskaźnika populacji B50.
Polecany artykuł:
Oprawy przemysłowe – temperatura pracy
Wybierając oprawy przemysłowe istotnym kryterium mogą być również warunki termiczne. W niektórych zakładach konieczne jest zastosowanie opraw przemysłowych o wyższej odporności na wysokie temperatury (60–70°C), np. w kotłowniach, hutach stali, szkła, papierniach, piaskarniach, drukarniach czy fabrykach mebli. W konstrukcji takich rozwiązań używa się np. pokryw poliwęglanowych, akrylowych, hartowanego szkła oraz śrub i innych elementów ze stali nierdzewnej.
Również niskie temperatury (np. –40°C) wymagają użycia specjalnych modeli sprzętu – do ich oświetlania wykorzystuje się rozwiązania o najwyższym stopniu ochrony IP.
Oświetleniowe oprawy przemysłowe – zastosowanie
Inwestor musi zdawać sobie sprawę, jakie warunki panują w otoczeniu opraw w danym typie produkcji. Nieprawidłowo dobrane oprawy przemysłowe może skutkować awaryjnością oświetlenia, co przekłada się na zwiększone koszty eksploatacji oraz niższe bezpieczeństwo i komfort pracy.
Dobry przykład stanowią mleczarnie, w których panuje duża wilgotność, wysoka temperatura oraz wydzielają się kwasy, m.in. mlekowy. W takich warunkach nie wystarczy standardowe rozwiązanie. Instalowane oprawy przemysłowe muszą być szczególnie odporne na środki czyszczące, dlatego zalecane są modele o stopniu ochrony IP67, które pozwolą na mycie ciśnieniowe.
Wskazane jest, aby oprawy przemysłowego charakteryzowały się również możliwością pracy w wysokich temperaturach (nawet do 40°C). Elementy mocujące powinny zostać wykonane z tworzywa lub ze stali nierdzewnej.
W niektórych zakładach przemysłowych, takich jak gorzelnie, rafinerie, kopalnie, stolarnie, laboratoria chemiczne, lakiernie, malarnie czy w zajmujących się produkcją mebli, występują strefy wybuchowe, w których powinny zostać zastosowane oprawy przemysłowe przeciwwybuchowe. Muszą być one dobrane do odpowiedniej strefy zagrożenia wybuchem gazów, pyłów, par oraz mgieł cieczy palnych z powietrzem i włókien. Oznacza się je symbolem Ex oraz symbolem grupy i kategorii urządzeń.
W Polsce w wielu zakładach nie stosuje się specjalistycznego oświetlenia przeznaczonego do takich stref, a wynika to z niewiedzy lub chęci ograniczenia kosztów, gdyż oprawy przemysłowe tego typu są nawet kilkukrotnie droższe od standardowych. Należy podkreślić, że niestosowanie się do wymogów jest skrajną nieodpowiedzialnością, która może doprowadzić do zagrożenia życia.
- Zobacz również: Certyfikowane obiekty przemysłowe w Polsce
Autor: mat. prasowe 7R
7R Park Wrocław West II, pierwszy magazyn z linii 7R Green Saver, uzyskał wynik 95,6 proc. w certyfikacji BREEAM International New Construction w wersji 6. To najwyższa ocena przyznana budynkowi przemysłowemu w Europie kontynentalnej. Osiągnięty wynik potwierdza innowacyjność zrównoważonych rozwiązań magazynu, który został zaprojektowany z myślą o maksymalizacji korzyści dla najemców i inwestorów.
Podsumowanie
Dobierając oprawy przemysłowe do zakładów przemysłowych należy przede wszystkim skrupulatnie określić warunki środowiskowe, które mogą mieć wpływ na prawidłową pracę urządzeń. Trzeba ustalić wymagany stopień ochrony IP, poziom odporności na uszkodzenia mechaniczne IK oraz zakres temperatur, w jakich będą pracować oprawy przemysłowe. Warto zwrócić także uwagę na żywotność opraw, fotometrię oraz skuteczność świetlną, przekładającą się bezpośrednio na zużycie energii elektrycznej. Do stref przeciwwybuchowych należy stosować oprawy przemysłowe przeznaczone specjalnie do tego typu miejsc. Na polskim rynku dostępna jest szeroka oferta rozwiązań oświetleniowych, również tych, które sprawdzą się w trudnych warunkach środowiska pracy.
