Zawód elektryk - kto może wykonywać? Czy elektryk jest zawodem deficytowym?

Elektryk budowlany wykonuje i remontuje instalacje elektryczne, odgromowe i teletechniczne w obiektach budowlanych. Zawód elektryk jest jednym z zawodów regulowanych w zakresie obowiązku posiadania odpowiednich kwalifikacji. Niezbędnym wymogiem formalnym pracy na stanowisku elektryka jest również posiadanie ważnego zaświadczenia o ukończeniu szkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Kto może wykonywać zawód elektryk?

Zawód elektryka jest jednym z zawodów regulowanych w zakresie obowiązku posiadania odpowiednich kwalifikacji.

Podstawowe wytyczne w tym aspekcie określa Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (DzU z 2020 r., poz. 833).

Natomiast szczegółowe wymagania dotyczące rodzajów prac, do wykonywania których potrzebne są specjalne uprawnienia, jak również sposób postępowania kwalifikacyjnego, znajdują się w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 20 lipca 2005 r. w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci (DzU z 2005 r. nr 141, poz. 1189).

W celu uzyskania kwalifikacji do zawodu elektryka, tj. do wykonywania prac elektrycznych, tzw. uprawnień SEP (Stowarzyszenia Elektryków Polskich), konieczne jest zdanie egzaminu przed komisją kwalifikacyjną. Po ukończeniu specjalnego szkolenia do egzaminu może przystąpić każda osoba, niezależnie od wykształcenia.

Uprawnienia SEP obejmują trzy grupy:

• G1 – kursy elektryczne przeznaczone dla osób zajmujących się na co dzień eksploatacją lub dozorem urządzeń, instalacji oraz sieci elektroenergetycznych,
• G2 – kursy energetyczne przeznaczone dla osób zajmujących się eksploatacją lub dozorem urządzeń, instalacji oraz sieci cieplnych,
• G3 – kursy gazowe przeznaczone dla osób zajmujących się eksploatacją lub dozorem urządzeń, instalacji oraz sieci gazowych.

Zakres uprawnień G1 obejmuje możliwość wykonywania obsługi, montażu, konserwacji oraz prac kontrolno-pomiarowych. W każdej grupie wyróżnione są czynności, co do których nadaje się uprawnienia zawodowe – zakres kwalifikacji szczegółowych jest wykazany na świadectwie i powinien być zgodny z charakterem i rodzajem obowiązków wykonywanych przez pracownika.

Uprawnienia nadawane są w dwóch kategoriach:

• E – eksploatacja – przeznaczona dla osób zajmujących się obsługą, konserwacją, remontami i montażem urządzeń oraz instalacji,
• D – dozór – przeznaczona dla osób nadzorujących pracę osób zajmujących się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci elektroenergetycznych.

Niezbędnym wymogiem formalnym pracy w zawodzie elektryka jest również posiadanie ważnego zaświadczenia o ukończeniu szkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, które w przypadku osób wykonujących prace szczególnie niebezpieczne (a do takiej grupy zalicza się m.in. te przy urządzeniach elektroenergetycznych pod napięciem) powinno być przeprowadzane co najmniej raz w roku.

Dodatkowo, ze względu na specyfikę wykonywanej przez elektryka pracy, procesu inwestycyjnego czy warunków otoczenia, pracownicy mogą potrzebować również innych uprawnień o charakterze zawodowym, np.:

• budowlanych w specjalności instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji oraz urządzeń elektrycznych i elektroenergetycznych, które upoważniają do projektowania obiektów budowlanych,
• specjalistycznych uprawnień kwalifikacyjnych, np. do obsługi podestów ruchomych, w celu możliwości użycia sprzętu do bezpiecznego wykonywania robót na wysokości.

Kod zawodu elektryk

Kod zawodu elektryk to 741104. W klasyfikacji zawodów i specjalności podaje się również nazwy zawodu zwyczajowe:

• Elektryk instalacji budowlanych
• Elektryk instalator
• Monter instalacji elektrycznych
• Monter urządzeń elektrycznych
• Elektroinstalator
• Elektromonter.

Pracę w zawodzie elektryk budowlany można uzyskać po wykształceniu w zawodach pokrewnych, takich jak:

• 741101 Elektromonter instalacji elektrycznych,
• 741103 Elektryk,
• 741207 Elektromonter (elektryk) zakładowy.

Możliwe jest rozszerzenie kompetencji zawodowych elektryka budowlanego przez kontynuowanie kształcenia w zawodach:

• 311303 Technik elektryk,
• a następnie 215103 Inżynier elektryk,
• 215101 Inżynier elektroenergetyk.

Na końcowym etapie, po zdobyciu odpowiedniego doświadczenia zawodowego i zdaniu egzaminu, uzyskanie elektrycznych uprawnień budowlanych. Zawód elektryka budowlanego można uzyskać również na drodze kształcenia rzemieślniczego.

Zawód elektryk na rynku pracy

Elektryk budowlany zajmuje się montażem i uruchamianiem instalacji elektrycznych, odgromowych i teletechnicznych w obiektach budowlanych zgodnie z dokumentacją techniczną.

Wykonuje przeglądy techniczne, konserwację oraz naprawę instalacji elektrycznych, odgromowych, teletechnicznych, maszyn i urządzeń elektrycznych w obiektach budowlanych.

Zawód elektryk jest zawodem deficytowym. Sprawdziliśmy relację między dostępnymi pracownikami a potrzebami pracodawców w całej Polsce (źródło barometrzawodow.pl).

Z corocznego badania Barometr zawodów wynika, że w roku 2022 tylko w 4 powiatach można mówić o nadwyżce edukacyjnej, pozostałe odczuwają braki elektryków. Zapotrzebowanie na zawód elektryka wzrasta od kilku lat. Pracodawcy zwracają uwagę, że poza brakiem absolwentów odczuwają też brak elektryków z uprawnieniami.