Budownictwo energooszczędne - podstawowe informacje

Dlaczego warto budować energooszczędnie? Wśród plusów budownictwa energooszczędnego wymienia się zwykle ograniczenie zużycia energii i tym samym zasobów naturalnych potrzebnych do jej wytworzenia. Inwestor jest jednak najbardziej zainteresowany obniżeniem przyszłych kosztów użytkowania energii budynku, o ile nie musi wydać na ten cel zbyt dużo środków. Można pogodzić tę kwestię w przypadku odpowiedniego kredytowania.

Budowa domu: kolektory słoneczne to za mało

Przeważnie na budowę domu inwestor zaciąga kredyt (często hipoteczny) o wysokości od 70 do 100% wartości nieruchomości, z wieloletnim okresem spłaty. Wysokość kredytu bank zwykle uzależnia od jego przeznaczenia, zdolności kredytowej kredytobiorców i ceny/wartości kredytowanej nieruchomości. Zdolność kredytowa, rozumiana jako maksymalna wysokość spłacanych rat wraz z odsetkami, zależy od przewidywanych dochodów i wydatków kredytobiorcy. Wśród przewidywanych wydatków budującego dom ważną pozycję stanowią przyszłe wydatki na ogrzewanie budynku i przygotowanie ciepłej wody przez wiele lat eksploatacji. Zmniejszenie kosztów ogrzewania wody przez zastosowanie kolektorów słonecznych w polskich warunkach stoi na granicy opłacalności. Racjonalniejsze jest zminimalizowanie zużycia energii na ogrzanie budynku. Mniejsze koszty eksploatacyjne mogą istotnie zwiększyć zdolność kredytową inwestora.

Ogrzewanie budynku: Jak zmniejszyć zapotrzebowanie na energię?

Zapotrzebowanie na energię do ogrzewania budynku jest różnicą między stratami ciepła oraz wykorzystywanymi zyskami (ciepła słonecznego i wewnętrznego). Straty ciepła budynku następują z pomieszczeń do powietrza zewnętrznego i gruntu pod budynkiem przez przenikanie oraz w wyniku wentylacji.

Obniżenie strat ciepła przez przenikanie można uzyskać stosując odpowiednio niskie wartości współczynnika przenikania ciepła przegród zewnętrznych. Najbardziej ekonomicznie racjonalne jest stosowanie w przegrodach odpowiednio grubych warstw lekkich materiałów izolacji cieplnej. Stąd zaleca się budowanie ścian zewnętrznych warstwowych, dwu- albo trój warstwych, bądź szkieletowych. W przypadku dachu drewnianego oprócz izolacji międzykrokwiowej celowa jest dodatkowo izolacja między łatami, pod płyty gipsowo-kartonowe.

Izolacja termiczna

Budynek energooszczędny to budynek bardzo dobrze izolowany z odpowiednim systemem wentylacyjnym. Im większa grubość izolacji termicznej budynku, tym mniejsze tarty energii cieplnej. Przy obecnych relacjach cen materiałów izolacji cieplnej i nośników energii optymalną grubość izolacji podaje Tabela 1.  

Tablela 1. Optymalna grubość izolacji

Ramy okien powinny być wielokomorowe. Do usztywnień nie należy stosować profili stalowych. Ważnym elementem wykonania "ciepłej" ściany są prawidłowo rozwiązane detale: w ścianach dwuwarstwowych dobre ocieplenie ościeży (grubość 5 cm) z wykorzystaniem szerokich ościeżnic okiennych, na obwodzie budynku izolacja obwodowa schodzi do ławy fundamentowej, w ścianie dwuwarstwowej izolacja zachodzi na (szeroką) ościeżnicę okienną. Oprócz dobrej izolacyjności termicznej ścian istotnym parametrem jest również ich akumulacyjność cieplna, czyli wykorzystywanie zysków ciepła. Pozyskiwanie ciepła słonecznego wyłacznie przez system pasywny bezpośredni (pompy ciepła i kolektory słoneczne) nie jest opłacalne finansowo. Okna traktujemy jako miejsce pozyskiwania ciepła, dlatego montujemy duże okna na południowej elewacji, a możliwie małe na północnej (traktujemy ewentualnie garaż jako bufor od północy).

Wentylacja

Odzyskiwanie ciepła z powietrza wentylacyjnego uzyskuje się przez wentylację mechaniczną nawiewno-wywiewną z gruntowym wymiennikiem ciepła służącym zimą do nagrzewania powietrza wentylacyjnego, a latem do jego chłodzenia.

Wnioski:

Budynek energooszczędny o powierzchni 150-200 m² z odpowiednio grubą warstwą izolacji termicznej, stosownymi oknami i w którym zastosowano wentylację mechaniczną z odzyskiem ciepła, zaoszczędzi rocznie około 9000-12.000 kWh energii. Obecne jej ceny gwarantują oszczędności rzędu 1800-5200 zł rocznie w zależności od paliwa, którym będziemy ogrzewać dom.
Ogrzewając dom o podanej powierzchni jesteśmy w stanie przez 10 lat zaoszczędzić w zależności od nośnika energii:
a) energia elektryczna:
- taryfa całodobowa - ok. 52.000 zł,
- taryfa nocna - ok. 23.000 zł,
b) gaz płynny - ok. 30.000 zł,
c) olej opałowy - ok. 27.000 zł,
d) gaz ziemny - ok. 18.000 zł

Bez względu na to, które źródło energii wybierzemy, poniesione dodatkowe koszty na inwestycje zwrócą się, a w dłuższej perspektywie przyniosą własicielowi wymierny zysk. Rosnące ceny energii powinny skłonić inwestora do zwrócenia uwagi na budownictwo energooszczędne.

Okna

Istotne jest również zastosowanie okien i szyb o odpowiednich parametrach. Najlepszą obecnie izolacyjnością termiczną charakteryzuje się szyba o współczynniku przenikania ciepła U = 0,6 W/(m²·K). Szyba ta składa się z trzech tafli szkła oddzielonych ramkami dystansowymi i wypełnieniem przestrzeni między szybami argonem.