Izolacja akustyczna: Zacznijmy od podstaw, czyli podłoga a ściany

O dobrą izolację przegród w budynku trzeba zadbać już na poziomie projektu. Obciążenia hałasem powinny być liczone dla każdego obiektu indywidualnie, w zależności od funkcji, sposobu jego użytkowania oraz znajdujących się w nim urządzeń. W tym celu trzeba określić rodzaj stropu, na który ma być zastosowana podłoga oraz stopień przenoszenia drgań bocznych (co zależy od układu ścian nośnych i działowych).

Hałas wywoływany jest dwoma typami dźwięków:

• dźwięk powietrzny - przenikający między pomieszczeniami, wywołany np. podczas rozmowy lub przez różnego typu urządzenia audiofoniczne. Tłumieniu takich dźwięków sprzyja stosowanie stropów o masywnym ciężarze lub zastosowanie układów wielowarstwowych;

• dźwięk uderzeniowy (materiałowy) - powstaje podczas chodzenia po "stropie", upadania przedmiotów i przesuwania masywnych sprzętów. Są to dosyć uciążliwe dźwięki docierające do pomieszczeń położonych piętro niżej.

Izolacja akustyczna: inaczej podłoga, inaczej ściany

Przy dźwiękach powietrznych i materiałowych izolacyjność przegrody można zwiększyć przez zwiększenie jej masy powierzchniowej. Jednak tego typu rozwiązanie jest nieekonomiczne. Najlepszą skuteczność osiąga się przy zastosowaniu warstwowej podłogi pływającej. Istotną rolę izolatora w tego typu przegrodach odgrywa elastyczny materiał izolacji akustycznej, położony bezpośrednio na płycie stropowej.

W przypadku przegród pionowych, skutecznym rozwiązaniem jest wymurowanie dodatkowej warstwy ściany oddzielonej od przegrody pierwotnej przekładką z materiału tłumiącego. Niestety jest to dosyć kosztowne, a przy tym zajmuje dużo miejsca. Alternatywą jest wykonanie dodatkowej okładziny z płyt gipsowo kartonowych na podkładzie z materiału tłumiącego. Niestety ma ono kilka minusów - w porównaniu do ściany murowanej mniej tłumi, wymaga ogromnej staranności wykonania. Płyty mogą drgać, tworząc ustroje membranowe (o dużym współczynniku pochłaniania niskich częstotliwości). Dźwięki mogą być przenoszone poprzez niezaizolowany szkielet lub przedostawać się poprzez szczeliny pomiędzy płytami. Alternatywnie można stosować płyty gipsowo-wiórowe, które mają lepsze parametry.

Izolacja akustyczna: materiały

Materiały do izolacji akustycznej zazwyczaj kojarzone są z gąbkami, różnymi rodzajami wełny lub watą i podobnymi materiałami, które są miękkie, lekkie i, przede wszystkim, porowate. Są to jednak materiały tłumiące, a nie izolacyjne. Wysoką izolacyjność akustyczną mają natomiast materiały lite i ciężkie - takie jak choćby beton czy metale. Przeprowadzane doświadczenia pokazują, że po wyłożeniu ściany miękkimi materiałami robi się ciszej. Jednak jest to wrażenie subiektywne, bo nie wynika ono z poprawy izolacyjności ścian pokrytych materiałem tłumiącym. Materiał tłumiący powoduje, że dźwięk w pomieszczeniu szybciej "wygasa". Biegnąca fala dźwiękowa mniej razy odbija się od ścian zanim jej energia spadnie do zera. W takim pomieszczeniu będzie ciszej dlatego, że wszystkie dźwięki zostaną w nim szybciej stłumione. Nie ma przy tym znaczenia, czy będą to dźwięki, które trafią do pomieszczenia z zewnątrz czy też zostaną wygenerowane wewnątrz.

Ściany: konieczne warstwy z materiałem tłumiącym

Dobrą izolację pomiędzy dwoma pomieszczeniami można zapewnić w całkiem prosty sposób. Wystarczy postawić bardzo grubą betonową ścianę. Jednak grube, lite ściany są kosztowne, a materiały o dobrej izolacyjności akustycznej mają słabą izolacyjność cieplną. Można też skorzystać z faktu, iż dźwięk odbija się na granicy dwóch ośrodków, które różnią się od siebie gęstością. Zamiast przegród litych stosuje się więc przegrody wielowarstwowe. Jest to najskuteczniejszy sposób izolowania akustycznego ścian oraz dobrej izolacyjności cieplnej przy zachowaniu odpowiedniej ekonomiki budowy. W tym przypadku podstawowe rozwiązanie konstrukcyjne polega na ułożeniu, pomiędzy dwoma warstwami murowanymi, cienkiej warstwy z materiałem tłumiącym (wełna, wata, pianka).

Akustyka w prawie

Minimalne wymogi co do wykonania przegród akustycznych mają odzwierciedlenie w przepisach. Firmy projektujące i budujące mieszkania zobowiązane są zapewnić minimalne wartości izolacyjności akustycznej określone przez ITB. Stosowane są też odpowiednie normy, m.in. PN-B-02151-3:1999.

Czasami lepiej jest zadbać o redukcję hałasów u źródła. Porozumienie z sąsiadem w celu wykonania akustycznych adaptacji pomieszczeń może okazać się najlepszym rozwiązaniem. W tym przypadku materiały tłumiące mogą być bardzo przydatne. Wytłumienie bezpośredniego otoczenia źródła dźwięku może pomóc.