Jak budować ściany spełniające wymagania izolacyjności akustycznej?

Aby w budynku osiągnąć zakładaną wartość współczynnika izolacyjności akustycznej, należy przestrzegać kilku podstawowych zasad. Dotyczą one m.in. wyboru materiału budowlanego, jak również samego sposobu murowania ścian czy też ich wykończenia.

Praktyka pokazuje, że w trakcie odbioru budynku inwestor coraz częściej zleca badania akustyki przegród budowlanych. Aby wyniki tych badań były zgodne z założeniami, warto wiedzieć, od czego zależy izolacyjność akustyczna ściany oraz jak uzyskać jej wymaganą wartość.
Jedną z właściwości elementu ściennego jest izolacyjność akustyczna od tzw. dźwięków przenoszonych przez powietrze. Parametr ten określany jest wartością Rw, ewentualnie z poprawkami C i Ctr. Jest to wartość izolacyjności akustycznej wyznaczona w warunkach laboratoryjnych i nie należy jej mylić z izolacyjnością akustyczną ściany wykonanej w danym budynku.

Izolacyjność akustyczna ścian - obliczenia w warunkach laboratoryjnych

Aby sprawdzić wartość izolacyjności akustycznej przegrody z konkretnego materiału, w laboratorium buduje się ścianę między dwiema komorami. Wówczas nie muruje się pod presją czasu. Spoiny pomiędzy bloczkami i pustakami ściennymi wykonuje się na pełną spoinę i za każdym razem dokładnie dociska się do siebie poszczególne elementy. Szczelnie wypełnia się połączenia ściany z innymi ścianami i stropami. Precyzyjnie także nakłada się tynk i raczej nie oszczędza na jego grubości.
Dla tak wykonanej przegrody określa się wartość Rw. Następnie pomniejsza się ją o poprawkę C lub Ctr (w zależności od tego, czy ściana jest przegrodą wewnątrz budynku czy na zewnątrz) oraz odejmuje 2 dB (ze względu na badania w warunkach laboratoryjnych). W przypadku przegród wewnętrznych należy dodatkowo odjąć 1-6 dB z uwagi na tzw. przenoszenie boczne (w typowym budownictwie ze stropami masywnymi poprawka wynosi najczęściej 1-4 dB). Po wykonaniu tych obliczeń uzyskuje się wartość R’A1, czyli wskaźnika oceny przybliżonej izolacyjności akustycznej przegrody wewnętrznej w budynku. Nie może ona być mniejsza od wartości określonej w normie PN-B-02151-03:1999. Na przykład ściany wewnętrzne pomiędzy mieszkaniami muszą po wybudowaniu osiągnąć wskaźnik R’A1 nie mniejszy niż 50 dB.

Technologia budowy ścian

Aby osiągnąć w budynku zakładaną wartość wskaźnika izolacyjności akustycznej, trzeba przestrzegać kilku ważnych zasad:

• przed przystąpieniem do wykonywania przegrody należy szczegółowo zapoznać się z wytycznymi producenta wyrobów. Warto ponadto wiedzieć, że murowanie ścian na tzw. pełną spoinę pionową i poziomą najczęściej okazuje się najlepszym rozwiązaniem. Praktyka pokazuje, że pozostawianie pustych spoin pionowych w elementach, które mają ukształtowane tzw. pióro-wpust oraz w elementach bez ukształtowanego takiego połączenia nie pozwoli na uzyskanie oczekiwanej izolacyjności akustycznej,
• ściany należy łączyć za pomocą wiązań murarskich (sztrabów, strzępi), najlepiej w co drugiej warstwie, unikając łączników metalowych,
• szczelinę ściany pod stropem należy wypełnić w następujący sposób: najpierw z jednej strony ścianę otynkować, po wyschnięciu tynku, od drugiej strony w szczelinę włożyć wełnę mineralną (nie stosować styropianu ani pianki montażowej), a następnie otynkować ścianę z drugiej strony. Można tu również zastosować systemowe rozwiązania z taśmami i kitami,
• na ścianie między mieszkaniami trzeba unikać montażu gniazd i puszek instalacyjnych wpuszczanych w ścianę. Jeśli muszą się tam znaleźć, nie należy ich instalować w tym samym miejscu po obu stronach ściany,
• przepusty instalacji rurowych powinno się dodatkowo doszczelniać masami elastycznymi. Należy unikać rur przyłączeniowych grzejników od jednego pionu do dwóch różnych mieszkań przez ścianę,
• bez zgody projektanta nie wolno zmieniać rodzaju tynków wewnętrznych. Zastosowanie lżejszego i cieńszego tynku gipsowego na ścianie, na której zalecono użycie tynku cementowo-wapiennego skutkuje obniżeniem masy powierzchniowej nawet o 30-40 kg, a to z kolei obniża izolacyjność przegrody nawet o kilka dB,
• przy zastosowaniu płyt gipsowo-kartonowych w przegrodach należy unikać montażu na tzw. placki, ponieważ powoduje to pozostawienie w przekroju przegrody pustek, które działają jak pudła rezonansowe,
• jastrychy posadzkowe trzeba dokładnie odizolowywać od wszystkich ścian taśmami, aby wyeliminować materiałowe przenoszenie boczne z podłogi na ścianę.

Nowy Bloczek Leca® BLOK akustyczny 24/20

Specyfika funkcji logarytmicznej, która służy do oceny właściwości izolacyjności akustycznej materiału, znacznie ogranicza możliwości rozwoju jednowarstwowych ścian wewnętrznych. Jednak po wielu próbach udało się opracować bloczek ścienny szerokości 24 cm, który przebadany w warunkach laboratoryjnych osiągnął wartość Rw = 59 dB (-1; -5).
Jest to nowy keramzytobetonowy Bloczek Leca® BLOK akustyczny 24/20 o wymiarach 38x24x20 cm (długość-szerokość-wysokość) i parametrach: ciężar 26-28,5 kg, gęstość ok. 1500 kg/m³, wytrzymałość na ściskanie 11 N/mm², izolacyjność cieplna 0,711 W/(mK), ognioodporność REI 240. Ściana wykonana do badań wymurowana została na zaprawie cementowo-wapiennej z pełną spoiną pionową i poziomą oraz pokryta tynkiem gipsowym. Badania przeprowadzono w Zakładzie Akustyki ITB.

Parametry techniczne oraz wyniki badań laboratoryjnych

Dane dla ściany z Bloczków Leca® BLOK akustycznych 24/20 grubości 24 cm, wymurowanej z bloczków o średnim ciężarze 27,2 kg/szt., pokrytej obustronnie tynkiem gipsowym 2 x 1,0 cm:

• wyniki badań laboratoryjnych i wynikające z nich wartości projektowe wskaźników izolacyjności akustycznej:

–  Rw 59 dB (C -1 dB, Ctr -5 dB)
–  RA1R 56 dB, RA2R 52 dB

• szacunkowe wartości wskaźników oceny przybliżonej izolacyjności akustycznej ścian w budynku:

–  R’A1 52-55* dB
–  R’A2 52 dB

Uwaga: * minimalna wymagana izolacyjność akustyczna przegród wewnętrznych w budynkach wielorodzinnych R’A1 = 50dB (PN-B-02151-3:1999, tabela 2, wiersz 1, kolumna 5).

Na rynku można znaleźć produkty o zbliżonych wartościach izolacyjności akustycznej, ale masy powierzchniowe ścian z tych wyrobów są najczęściej o ok. 30% większe niż keramzytobetonowego Bloczka Leca® BLOK 24/24. Wyrób ten dołączył do dwóch innych Bloczków Leca® BLOK akustycznych 18 i 18 g, które mają zbliżoną izolacyjność akustyczną, jednak szerokość ściany 24 cm pozwoli projektantom na łatwiejsze oparcie na niej stropów.