Ocieplanie: projektowanie przegród zewnętrznych (najczęstsze błędy)

Częstym zjawiskiem, nawet w przegrodach z grubymi warstwami izolacji, są mostki termiczne. Większość powstaje na skutek niewłaściwego rozwiązania detalu w projekcie - wykonawca realizuje ten błąd w budynku.

Ocieplanie: Mostki cieplne

Powszechnie stosuje się materiały izolacji cieplnej o niskiej przewodności cieplnej. W ścianie łączy się je jednak z materiałami o gorszej izolacyjności - betonem, cegłą pełną ceramiczną i wapienno-piaskową. W zależności od usytuowania materiałów dobrze i źle przewodzących ciepło, temperatura powierzchni przegród przyjmuje różne wartości.

Częstym zjawiskiem, nawet w przegrodach z grubymi warstwami izolacji, są mostki cieplne. Większość powstaje na skutek niewłaściwego rozwiązania detalu w projekcie - wykonawca realizuje ten błąd w budynku. W wypadku braku detalu w projekcie jego właściwe rozwiązanie jest często za trudnym zadaniem dla wykonawcy. Również inwestor lub inspektor nadzoru nie zauważają błędów w wypadku braku rysunków w dokumentacji.

Jeśli w projekcie nie są sprecyzowane rodzaje i odmiany materiałów izolacji cieplnej, w trakcie budowy często dokonuje się złego wyboru lub nieodpowiedniej zamiany materiałów. W dokumentacji projektowej spotyka się w opisie technicznym określenia "izolacja cieplna - styropian lub wełna mineralna", pozwalające później dowolnie działać wykonawcy, a uniemożliwiające kontrolę. Jednocześnie powszechnie stosuje się szczelne okna, uniemożliwiające dopływ powietrza wentylacyjnego. W pomieszczeniach zwiększa się więc wilgotność. W konsekwencji, w miejscach mostków cieplnych w przegrodach wykrapla się para wodna, która powoduje rozwój pleśni. Te wady występują najczęściej w budynkach wznoszonych w ostatnich latach. Występują głównie w nadprożach i wieńcach w murowanych ścianach zewnętrznych, zwłaszcza nad piwnicą i pod poddaszem. O przemarzanie łatwo także w ościeżach otworów okiennych i drzwiowych ścian zewnętrznych. Mostki cieplne pojawiają się zazwyczaj w ścianach zewnętrznych o budowie szczelinowej.

Ocieplanie: Ściany zewnętrzne o budowie szczelinowej

Jest to chyba najczęstsze rozwiązanie ściany zewnętrznej w budynkach mieszkalnych. Jego podstawowym założeniem jest oddzielenie dwu warstw muru, nośnej wewnętrznej i licowej zewnętrznej, ciągłą warstwą izolacji cieplnej grubości do 15 cm. Współpracę obu warstw muru zapewnia zastosowanie nierdzewnych kotew

(około 4 szt./m² ściany). Do wzniesienia muru wysokości około 12 m (w budynkach do czterech kondygnacji) nie są potrzebne żadne wsporniki wychodzące z wieńców dla podtrzymania zewnętrznej warstwy ściany. Zbędne są również słupy wzmacniające. Należy stosować wieńce oparte tylko na wewnętrznej warstwie muru i nadproża dwugałęziowe z przekładką z materiału izolacyjnego.
Z reguły jednak wieńce przechodzą na wylot przez obie warstwy muru. Ocieplone są od zewnątrz warstwą styropianu grubości 4 cm. Na krawędziach paska styropianu ciepło ucieka przez warstwę materiału konstrukcyjnego, muru z cegły ceramicznej lub wapienno-piaskowej (rys. 1a). Odpowiednio skonstruowany wieniec powinien być osłonięty ciągłą warstwą izolacji (rys. 1b). Nad oknami i drzwiami balkonowymi wieniec pełni funkcję nadproża. Z reguły przewiduje się jego ocieplenie tylko na płaszczyźnie pionowej od zewnątrz, stosując zwykle warstwę styropianu grubości 4 cm. Ciepło ucieka nad ościeżnicą przez beton nadproża (rys. 2a). W poprawnym rozwiązaniu nadproże powinno być dwugałęziowe (rys. 2b). Alternatywą jest ocieplenie nadproża również od spodu, od strony zewnętrznej. Znakomicie nadają się do tego, dostępne już na naszym rynku, płyty ze styropianu oklejonego masą wiórkowo-cementową, lub kształtki nadprożowe U z betonu komórkowego.

Ocieplanie: Płyty balkonowe

Bardzo duże straty ciepła z wieńca i stropu powoduje wspornikowa płyta balkonu (rys. 3a). Przy szerokim balkonie, straty ciepła

przez wspornikową płytę balkonu są porównywalne ze stratami ciepła przez całą ścianę zewnętrzną pomieszczenia. Można ich uniknąć, ocieplając płytę balkonową od góry i dołu warstwą polistyrenu ekstrudowanego lub twardego styropianu (rys. 3b). Rozwiązanie to stosuje się w Austrii i Niemczech. Sprawdza się też oparcie płyty balkonowej na odrębnej konstrukcji wsporczej i oddylatowanie warstwą izolacji cieplnej od betonu nadproża.

Ocieplanie: Słupy

Odrębnym problemem są dodatkowe słupy żelbetowe w ścianach szczelinowych.

Ocieplanie: Podpiwniczenie

Mostki cieplne powodujące pleśń występują także na dolnej części ściany w mieszkaniu na parterze.Jest to charakterystyczne dla nie ocieplonych ścian piwnicy nieogrzewanej, odprowadzających ciepło od wieńca stropu nad piwnicą, ocieplonego tylko paskiem styropianu na wysokości wieńca (rys. 6a). Można temu zapobiec, ocieplając ściany piwnicy wraz z wieńcem na głębokość około 1 m poniżej poziomu terenu (rys. 6b) lub nawet do poziomu ławy fundamentowej. Do tego celu nadają się płyty z twardego poliuretanu lub polistyrenu przeznaczone do kontaktu z gruntem i wodą gruntową. Osadzenie okien

Ocieplanie:

Przyczyną przemarzania ścian może być nieprzemyślane osadzenie okien w murze szczelinowym. Okno powinno być wbudowane w płaszczyźnie warstwy izolacji cieplnej (rys. 7a). Umieszczenie go bliżej wewnętrznej krawędzi muru spowoduje przemarzanie na całym obwodzie okna (rys. 7b). Przyczyną przemarzania wokół okna może być także przemurowanie warstw muru cegłą tworzącą mostek cieplny. Wtedy nawet osadzenie okna w płaszczyźnie warstwy izolacji nie zapobiega ucieczce ciepła (rys. 7c).

W obu wypadkach występują paski pleśni wzdłuż ościeżnicy od wewnątrz pomieszczenia. Wady rozwiązań powyższych detali budowlanych są oczywiste dla przeciętnie doświadczonego inżyniera, o ile będzie chciał on poświęcić ich analizie trochę uwagi. Mniej doświadczony inżynier lub student może nauczyć się oceniać detale budowlane na podstawie katalogu mostków cieplnych lub wykonując obliczenia, specjalnie do tego celu przeznaczonym programem komputerowym, określającym pole temperatury.