Ocieplanie styropianem: lambda a grubość ocieplenia

Grubość warstwy styropianu przy ocieplaniu ma istotny wpływ na lambdę. Im mniejsza jest wartość współczynnika przewodzenia ciepła, tym lepiej. Oznacza to, że materiał izolacyjny (również styropian) lepiej chroni przed ucieczką ciepła, można więc do ocieplania zastosować cieńszą jego warstwę. I chociaż różnice we współczynnikach nie są duże, w tym przypadku znaczą one bardzo wiele. Powodują bowiem istotne zmiany grubości warstwy ociepleniowej niezbędnej dla uzyskania - wymaganego normą lub oczekiwanego ze względu na oszczędność energii - współczynnika przenikania ciepła dla ścian (U). Przy czym im lepszą izolacyjność termiczną ścian chce się uzyskać, tym większa będzie różnica w grubości styropianu.

Zalecana grubość ocieplania styropianem zależnie od wymagań izolacyjnych stawianych ścianom

Uwaga! Podane w tabeli grubości warstwy ocieplenia styropianem wyliczono teoretycznie - bez uwzględnienia materiału konstrukcyjnego, z jakiego jest wykonana ściana; zostały one zaokrąglone do pełnych jedności. Faktyczną grubość ocieplenia styropianem powinien określić projektant biorąc pod uwagę ciepłochronność materiału konstrukcyjnego. Dla elementów wapienno-piaskowych (silikatów), które mają bardzo słabą izolacyjność termiczną, można przyjąć, że ocieplenie powinno mieć podobną grubość jak podano w tabeli. Inaczej będzie np. w wypadku ścian budowanych z betonu komórkowego lub ceramiki poryzowanej - w tym przypadku grubość warstwy ocieplenia styropianem będzie odpowiednio mniejsza.

* Grubość warstwy ocieplenia styropianem policzono według wzorów: R = d : λ oraz U = 1 : (R + 0,2).
⁽¹⁾ Ściana dwuwarstwowa, materiał konstrukcyjny: cegła silikatowa pełna 25 cm, tynk wewnętrzny: cementowo-wapienny
⁽²⁾ Dane przyjęte ze strony firmy TermoOrganika

Ocieplanie styropianem w domu energooszczędnym

Gdy buduje się typowy dom, który ma spełniać minimum normowe, różnica 2-3 cm w grubości materiału izolacyjnego (np. styropianu) zwykle nie ma większego znaczenia. Wtedy do ocieplania ścian przeważnie stosuje się zwykły styropian, ponieważ jest on tańszy. Ale gdy chce się zbudować dom o bardzo ciepłych ścianach, pozwalający na znaczne oszczędności wydatków na energię, opłaca się do ocieplenia zainwestować w styropian o lepszych parametrach izolacyjnych. Różnica w grubości ocieplenia jest wtedy znaczna. Przynosi to więc zarówno korzyści praktyczne, jak i finansowe.

Styropian o dobrych parametrach izolacyjnych jest też bardzo przydatny przy ocieplaniu takich miejsc w budynku, w których ze względów praktycznych lub technologicznych nie stosuje się grubej warstwy ocieplenia. W miejscach tych zwykle tworzą się mostki termiczne, znacznie obniżające izolacyjność cieplną całej ściany. Dotyczy to zwłaszcza nadproży i ościeży w ścianach jednowarstwowych, a także loggi balkonowych, gdy zależy nam, aby warstwa materiału ociepleniowego nie zmniejszała ich powierzchni. Tutaj szczególnie opłaca się do ocieplania zastosować styropian o zdecydowanie lepszych parametrach cieplnych, nawet jeśli jest droższy. Na zaizolowanie tych miejsc zużywa się bowiem niewielką ilość styropianu, jego koszt nie jest więc duży, a korzyści z zastosowania - ewidentne. Styropian techniczny Swisspor Lambda jest produkowany ze specjalnej masy z dodatkiem grafitu, który nadaje płytom charakterystyczny ciemnoszary kolor. To głównie dzięki temu dodatkowi ma on lepsze parametry cieplne. Jednocześnie styropian ten nie zawiera domieszki tzw. reglanulatu, czyli zmielonych odpadów produkcyjnych. To również bardzo korzystnie wpływa na jego parametry - współczynnik λ, a także wytrzymałość na ściskanie.

Ocieplanie ościeży styropianem

W budynkach o ścianach jednowarstwowych, okna powinny być osadzone w połowie grubości ściany. Takie ich umiejscowienie wymusza określone rozwiązania odnośnie do ocieplenia ościeży i grubości styropianu. Zwykle możliwe jest zastosowanie materiału grubości 6-8 cm (0,7-0,8 grubości ramy okiennej) i jest to minimum, z jakim należałoby się liczyć w przypadku zwykłego styropianu. Powinien być on ułożony we wnęce okiennej od zewnątrz oraz wyłożony na ścianę wokół otworu okiennego na szerokość 15-20 cm (około połowy grubości ściany). W przeciwnym razie, wokół okna powstaną potężne mostki termiczne, przez które z budynku ucieknie bardzo dużo ciepła. I niestety, tak właśnie jest w zdecydowanej większości domów o ścianach jednowarstwowych, ponieważ takich ścian nie ociepla się od zewnątrz na całej powierzchni, bo wystarczającą izolacyjność gwarantuje im materiał konstrukcyjny, odpowiednia zaprawa i tynk. Projektanci, wykonawcy i inwestorzy często "zapominają", że ocieplenia od zewnątrz jednak wymagają ościeża. A jeśli już takie ocieplenie wykonują, to zwykle ma ono grubość zaledwie 2-3 cm, rzadko 5 cm, czyli o wiele za mało jak na wymagania związane z oszczędnością energii. Dlaczego tak się dzieje? Najczęściej dlatego, że widoczne na elewacji paski styropianu po prostu się nie podobają.

Aby wyobrazić sobie skalę problemu, posłużmy się przykładem. Przeciętne okno o wymiarach 1,5x1,5 m ma obwód około 6 m. W domu zwykle jest co najmniej 10 takich okien, co daje nam już 60 m ościeża - często bez ocieplenia. Taką właśnie długość ma niejeden wieniec w domu jednorodzinnym. Czy dzisiaj, w czasach energooszczędnego budowania, można by było postawić dom z nieocieplonym wieńcem? Nie trzeba więc przekonywać, dlaczego należy ocieplać ościeża i to materiałem o jak najlepszych parametrach cieplnych. Wtedy będzie można albo zredukować jego grubość, albo osiągnąć lepszy efekt termoizolacyjny. A projektanta można namówić na dekoracyjne ukształtowanie opasek termoizolacyjnych wokół okien (można je też oczywiście zaprojektować samodzielnie) - możliwości jest wiele, a wygląd elewacji może być dzięki temu nawet bardziej efektowny.

Ocieplanie styropianem nadproży i wieńców

Z podobnym problemem mamy do czynienia w przypadku nadproży oraz wieńców w ścianach jednowarstwowych. Tutaj również bardzo często tworzą się mostki termiczne - ale nie z powodu braku izolacji cieplnej, tylko niewystarczającego ocieplenia tych miejsc. Na przykład w gotowych kształtkach nadproży często układa się ocieplenie grubości tylko 4 cm. Tymczasem, aby wyeliminować mostki termiczne, trzeba by było ułożyć około 10 cm styropianu o standardowych parametrach izolacyjnych, co nie jest możliwe, bo przestrzeń wewnątrz kształtki wypełnia również zbrojenie.
Są jednak dwie możliwości poradzenia sobie z tym problemem:

• można zastosować styropian o lepszych parametrach izolacyjnych i ograniczyć nieco powierzchnię zbrojenia, umożliwiając tym samym ułożenie trochę grubszej warstwy materiału ociepleniowego. Jeśli otwór pod nadprożem nie ma dużej rozpiętości (jest przygotowywany pod zwykłe okno lub okno balkonowe o szerokości do 3 m), z zachowaniem potrzebnej nośności nadproża nie powinno być wtedy problemu;
• wykonać opaskę z materiału ociepleniowego wzdłuż nadproża (lub wokół wieńca), co w efekcie oznacza przedłużenie opaski wykonanej przy ościeżu za nadproże. Powinna ona zachodzić na około ¹/₂ grubości ściany budynku ponad nadproże (lub wieniec).

Stosując opaskę, można nadproże/wieniec ocieplać albo nie. Zależy to od tego, jakiej grubości materiał izolacyjny ułożymy i jakie będzie on miał parametry cieplne. Im będą lepsze, tym mniej problemu z ociepleniem nadproża i wieńca i tym korzystniejszy efekt izolacyjny uda nam się uzyskać.

Ocieplanie styropianem fundamentów

Podobnie sytuacja wygląda z ocieplaniem styropianem fundamentów. Szczególną uwagę należy poświęcić odpowiedniemu łączeniu ocieplenia ścian z ociepleniem fundamentów. Miejsce połączenia styropianu na ścianie ze styropianem na fundamentach, przy nieodpowiednim wykonaniu, zamieni się w mostek termiczny. Ciepło z domu będzie uciekać do gruntu. Przy ociepleniu fundamentów styropianem należy brać pod uwagę, oprócz współczynnika lambda, jego wytrzymałość na ściskanie i odporność na wilgoć. Problem niewłaściwie dobranego materiału izolacyjnego do ocieplenia fundamentów ujawni się po kilku latach. A wtedy naprawa będzie trudna i kosztowna.

Przy ociepleniu fundamentów styropianem ważne jest także poprawne ułożenie płyt w narożnikach.