Od piwnicy aż po dach – jak ocieplić dom jednorodzinny
Klasyczna maksyma głosząca, że "najtańsza energia to ta, której się nie zużywa", znalazła zastosowanie w przyjętej dyrektywie unijnej w sprawie efektywności energetycznej. Stała się ona równocześnie podstawą prawa krajowegow zakresie zmniejszenia energochłonności polskiej gospodarki. Wymóg zaoszczędzenia przez Polskę 20% energii do 2020 roku jest ogromnym wyzwaniem, a sektor budownictwa jednorodzinnego lat 70. i 80. ubiegłego wieku będzie miał w tym wyzwaniu znaczący udział.
Najważniejsza oszczędność energii
Od 2015 roku obowiązują w Polsce nowe, cząstkowe wartości zużycia energii pierwotnej na potrzeby ogrzewania, wentylacji i przygotowania ciepłej wody, które są obecnie bardziej rygorystyczne i zmuszają do oszczędzania energii. Ocieplenie budynku jednorodzinnego jest podstawowym zabiegiem pozwalającym oszczędzać energię. Dlatego z pomocą muszą przyjść najwyższej jakości materiały izolacyjne, w budownictwie jednorodzinnym to one będą decydować o uzyskanych oszczędnościach. Przyniosą one tym samym korzyść właścicielowi – złotówki pozostaną w jego kieszeni. Ilość budynków jednorodzinnych w Polsce, wymagających pilnej termomodernizacji jest zatrważająco duża. O ile w większym stopniu udało się uporać już z tym problemem w budownictwie spółdzielczym, o tyle budownictwo jednorodzinne wciąż czeka na swoje otwarcie.
Zakres i katalog przedsięwzięć termomodernizacyjnych w budownictwie jednorodzinnym jest podobny do tego w budownictwie spółdzielczym, rożni się jedynie skalą. Ocieplenie ścian zewnętrznych i dachu, wymiana stolarki budowlanej, modernizacja systemu ciepłowniczego, poprawa wentylacji, to podstawowe instrumenty z katalogu budowlanych zabiegów oszczędnościowych. Priorytetem modernizacyjnym będzie poprawa izolacyjności przegród zewnętrznych, czyli ocieplenie ścian oraz ocieplenie dachu. Mowiąc o priorytetach, należy powiedzieć o ważnym dokumencie związanym z termomodernizacją, którym jest audyt energetyczny budynku. Stanowi on rodzaj przewodnika, który objaśni w jaki sposób należy ograniczyć koszty ogrzewania, oszacuje, kiedy właścicielowi zwrócą się nakłady i podpowie jaka kolejność działań termomodernizacyjnych będzie dla niego najkorzystniejsza.
Autor: BASF
Styropian pod mikroskopem
Materiały izolacyjne od piwnicy aż po dach
Stopień izolowania cieplnego ścian charakteryzuje współczynnik przenikania ciepła U. Im mniejszy jest ten współczynnik, tym mniej ciepła „ucieka” przez ścianę. W budynkach jednorodzinnych zbudowanych w latach 70. i 80 U ma wartość ok. 1 W/m2K, a ocieplając je możemy zmniejszyć tę wartość nawet czterokrotnie! Ściany domu możemy ocieplić dwoma podstawowymi metodami – od zewnątrz i od wewnątrz. Ocieplenie od zewnątrz jest zdecydowanie najskuteczniejsze i najwygodniejsze. Ocieplenia od wewnątrz natomiast dokonuje się w nielicznych przypadkach, wymuszonych przez okoliczności (budynek zabytkowy, brak dostępu do przegrody zewnętrznej, etc.).
Korzyści wynikające z ocieplenia od zewnątrz są wielorakie, gdyż takie ocieplenie:
• tworzy równomierną izolację na całej powierzchni przegrody i skutecznie eliminuje mostki cieplne,
• stabilizuje cieplnie ścianę,
• usuwa nieszczelności ściany i tworzy nową estetyczną elewację budynku.
Należy jednak pamiętać, że ocieplenie budynku to nie tylko ściany. Niezwykle ważne jest ocieplenie dachów i stropodachów.
W zależności od ich rodzaju dobiera się stosowne rozwiązanie izolacji. Korzystnie jest ocieplić strop nad piwnicami, przyklejając lub podwieszając do stropu płyty izolacyjne. Osiągamy w ten sposób podwójną korzyść, pomieszczenia mieszkalne są ciepłe, natomiast piwnica chłodna. Hasło materiały izolacyjne w pierwszej kolejności przywodzi na myśl jeden materiał – styropian. Był pierwszym tak rozpowszechnionym materiałem izolacyjnym o rozpoznawalnej białej barwie, nie można było go pomylić z żadnym innym materiałem.
I ciekawostka: z czego zbudowany jest styropian? – w 96% z powietrza! Dla potrzeb izolacji cieplnej domu najważniejszym parametrem styropianu jest współczynnik przewodzenia ciepła lambda (λ), dla białego styropianu wynoszący ok. 0,040 W/mK.
Dlaczego styropian jest tak szeroko akceptowalnym materiałem izolacyjnym? Oczywiście przede wszystkim ze względu na swoje właściwości fizyczne oraz łatwość montażu na placu budowy (lekkość, swoboda obróbki, łatwość przytwierdzania do podłoża, etc). Istnieje wiele innych materiałów o lepszych właściwościach izolacyjnych, ale tu ekonomia domaga się swoich racji, jeśli chcesz termomodernizować z głową wybierz styropian.
Światowa jakość termoizolacji już w Polsce
Tradycyjny styropian nie wszędzie może znaleźć zastosowanie. Wyzwaniem staje się grubość warstwy izolacyjnej. Dzisiaj materiał izolacyjny musi posiadać najwyższe parametry izolacyjne. Upraszczając, nie powinien „razić” swoją grubością. Mniej światła w domu, głębsze parapety, więcej problemów montażowych – należało z tym skończyć.
W budownictwie jednorodzinnym, oprócz stałych zysków na kosztach energii, ważny jest efekt wizualny. Przecież nie można w imię drobnych oszczędności zepsuć czegoś w co włożyło się kilkadziesiąt czy kilkaset tysięcy złotych.
Nie oznacza to oczywiście, że białe styropiany odejdą w niepamięć, one znajdą swoje miejsce w innych zastosowaniach. Ale ponieważ lepsze zawsze wypiera dobre, tak i tu zastępuje się go styropianem grafitowym, to światowa jakość wśród materiałów izolacyjnych. Styropian z dodatkiem grafitu posiada właściwości izolacyjne o ok. 23% lepsze od tradycyjnego białego (dodajmy, że można osiągnąć współczynnik lambda na poziomie nawet 0,031 W/mK). Oznacza to, że dla uzyskania takiej samej termoizolacyjności warstwa styropianu grafitowego może być o tyle procent cieńsza, co w wielu przypadkach ma ogromne znaczenie.
Pomimo wyższych cen takiego styropianu różnica kosztów zwraca się szybko, i bez wątpienia jest to przyszłość naszej termomodernizacji.
Nowa jakość budynku jednorodzinnego po termomodernizacji
Nie jest łatwo w jednym artykule opisać ogromu korzyści wynikających z wykonania termomodernizacji budynku jednorodzinnego. Wspomniano już o korzyściach finansowych, wskazano też na efekt wizualny. Ale to nie wszystkie walory. Termomodernizacja w zasadniczy sposób zmienia mikrośrodowisko budynku jednorodzinnego. Latem wewnątrz jest chłodniej, a w zimie cieplej, z mniejszym udziałem kosztownego grzejnika. Gdy w ramach termomodernizacji poprawimy wentylację w budynku, automatycznie poprawia się jakość powietrza. Przyjemnie jest również odcinać kupony od jednorazowego wydatku, poprzez coroczne oszczędności energii. I jeszcze świadomość, że to, co wykonaliśmy, będzie służyło także przyszłym pokoleniom. W pewnym sensie termomodernizacja budynku jednorodzinnego zmienia jakość życia w nim i zwiększa satysfakcję z jego posiadania.
Artykuł przygotowany we współpracy z ekspertami firmy BASF Polska
Więcej informacji na temat termomodernizacji budynków jednorodzinnych można znaleźć na www.EkologicznyDom.org
Niniejszy materiał został opublikowany dzięki dofinansowaniu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Za jego treść odpowiada wyłącznie Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, Centrum UNEP/GRID-Warszawa.
