Budownictwo pasywne z ceramiki poryzowanej

Budownictwo pasywne polega na stworzeniu komfortu cieplnego bez zastosowania tradycyjnych systemów wentylacyjnych, grzewczych i chłodzących. Jedną z jego cech charakterystycznych jest minimalne zużycie energii. 

W budownictwie pasywnym stosuje się szereg rozwiązań, które minimalizują zużycie energii. Domy stawiane w tej technologii cechują się nawet ośmiokrotnie niższym poborem energii. W dobrze zaprojektowanym budynku tego typu zadowalającą temperaturę można uzyskać poprzez samo dogrzewanie powietrza wentylacyjnego. Zmiana stylu budowania na pasywny wiąże się ze zmniejszeniem emisji dwutlenku węgla, względnym uniezależnieniem od dostawców energii i zmniejszeniem wydatków na ogrzewanie. Jednak zaprojektowanie takiego budynku wymaga dbałości o każdy szczegół.

Pasywnie czyli energooszczędnie?

Jedną z podstawowych cech budownictwa pasywnego jest bardzo niskie zużycie energii. Dom pasywny nie jest jednak prostym odpowiednikiem domu energooszczędnego. Podstawowa różnica polega na tym, że dom energooszczędny to budynek, w którym roczne zapotrzebowanie na ciepło jest niższe od 70 kWh/1 m² powierzchni użytkowej. W przypadku domu pasywnego zapotrzebowanie na ciepło jest tak niskie, że można całkowicie zrezygnować z systemu grzewczego. Według definicji niemieckiego Passivhaus Instytut, dom pasywny to budynek, który dla zapewnienia komfortu cieplnego mieszkańców nie zużywa więcej niż 15 kWh/1 m² powierzchni użytkowej. W praktyce oznacza to, że przez cały sezon grzewczy do ogrzania jednego metra kwadratowego mieszkania potrzeba 15 kWh, co odpowiada spaleniu 1,5 l oleju opałowego, 1,7 m³ gazu lub 2,3 kg węgla.

Nasłonecznienie

Projektując pasywny dom należy przewidzieć możliwość pozyskiwania energii z zewnątrz. Chodzi nie tylko o dogrzewanie budynku, ale także o jak największe wykorzystanie naturalnego oświetlenia w pomieszczeniach. Projektując dom uwzględnia się dobowe zmiany w nasłonecznieniu, po to, by jak najlepiej zorientować budynek względem stron świata. W ten sposób zyskuje się sporo darmowego ciepła. Dodatkowo warto oczywiście sięgnąć po kolektory słoneczne, zmontowane na dachu.

By najbardziej efektywnie wykorzystać energię słoneczną, należy spełnić kilka warunków konstrukcyjnych:

• promienie słoneczne muszą mieć dostęp do pomieszczeń, w których najczęściej przebywają ludzie,
• ściany z ekspozycją w kierunkach wschodnio-południowym, południowym i zachodnio-południowym powinny być w miarę możliwości jak najdłuższe,
• optymalne jest zastosowanie przeszklonych powierzchni od strony południowej, natomiast na pozostałych ścianach okna nie mogą być zbyt duże (co pozwoli zmniejszyć straty ciepła),
• zaleca się również zastosowanie takich elementów wykończeniowych jak posadzki i parkiety w ciemnych kolorach, które umożliwiają pochłanianie promieni słonecznych wpadających przez okna.

"Pasywne" materiały budowlane

Dokładnie przemyślany projekt domu pasywnego musi iść w parze z zastosowaniem odpowiednich materiałów budowlanych. Trzeba zadbać o izolację termiczną :

• ścian zewnętrznych,
• okien i drzwi zewnętrznych,
• pokrycia dachowego.

Materiałem konstrukcyjnym o dobrych właściwościach termoizolacyjnych są pustaki z ceramiki poryzowanej, charakteryzujące się wysokim wskaźnikiem akumulacji ciepła. Ich porowata struktura umożliwia powstawanie tzw. poduszek powietrznych, które stanowią bardzo dobry izolator. Należy pamiętać, że największe straty ciepła powstają w miejscach występowania mostków termicznych, które tworzą się w spoinach pomiędzy poszczególnymi pustakami lub cegłami. W celu zredukowania strat ciepła przez spoiny wykonane z tradycyjnej zaprawy murarskiej, stosuje się elementy o dużej dokładności wymiarów. Ich zaletą jest możliwość zastosowania zaprawy klejowej o bardzo malej grubości 1–2 mm.

Ściany zewnętrzne domu pasywnego mają znacznie niższy współczynnik przenikania ciepła niż przewidują to obecne normy krajowe. Uzyskuje się to poprzez właściwą izolację na całej powierzchni konstrukcyjnej budynku. Mury najczęściej ociepla się styropianem lub wełną mineralną. Istotną warstwą izolacyjną jest również tynk mineralny, uzupełniający system docieplania zewnętrznego. Bardzo dobrymi parametrami w zakresie termoizolacyjności charakteryzują się ściany trójwarstwowe, w przypadku których za akumulację ciepła odpowiada wewnętrzna warstwa wełny mineralnej. Kolejny ważny element to okna z szybami niskoemisyjnymi, ale jednocześnie o przenikalności światła słonecznego powyżej 50%.

Ogrzewany wentylacją

Do zapewnienia komfortu termicznego w domu pasywnym wykorzystuje się ciepło produkowane przez urządzenia elektryczne (komputery, lodówki, piece kuchenne) oraz emitowane przez mieszkańców i pozyskiwane ze słońca. Za spadek temperatury w pomieszczeniach w największym stopniu odpowiada wentylacja (aż 30–40% utraty ciepła). Dlatego też w domach pasywnych stosuje się wentylację mechaniczną z odzyskiwaniem ciepła. Obecnie projektuje się znacznie bardziej rozbudowane systemy wentylacyjne niż tradycyjne ciągi kominowe. W tym celu stosuje się centrale wentylacyjne nawiewno-wywiewne z odzyskiem ciepła, które zapewniają odpowiedni poziom wymiany powietrza pomiędzy wnętrzem i otoczeniem budynku. Często stosuje się również gruntowe wymienniki ciepła, służące do ogrzewa powietrza wentylacyjnego w okresie zimowym lub jego chłodzenia w miesiącach letnich.