Jak pozbyć się rdzy? Domowe sposoby na rdzę czy chemiczna alternatywa?
Na pytanie – jak pozbyć się rdzy, chociażby z narzędzi budowlanych, może paść przynajmniej kilka odpowiedzi. Rdza, na którą szybko nie zareagujemy, może „pożreć” metalowe części narzędzi budowlanych, nawet gdy są zabezpieczone przed korozją. Stracą one nie tylko wygląd, ale przede wszystkim wytrzymałość i funkcjonalność. Jak pozbyć się rdzy domowymi, mechanicznymi i chemicznymi sposobami?
Dlaczego trzeba pozbyć się rdzy
Rdza to powstająca na metalach warstwa będąca efektem utleniania się żelaza (w tym jego stopów, np. stali) w wilgotnym środowisku. Nawet dobrze zabezpieczone (m.in. powłokami ochronnymi w postaci farb, lakierów, emalii czy smoły) przed rdzą narzędzia budowlane ulegają mikrouszkodzeniom i na tych powierzchniach dochodzi do korozji i tworzenia się tlenków i wodorotlenków tworzących rdzę. Gdy jej nie powstrzymamy, z czasem rdza doprowadzi nie tylko do trwałych uszkodzeń, ale do całkowitej degradacji narzędzia. Jak pozbyć się rdzy? – szybko, bo błyskawicznie rozwija się w środowisku wilgotnym (ziemia, zaprawy, tynki), dlatego najszybciej widać ją na np. na łopatach czy szpachlach. Ale również inne narzędzia, które nie mają bezpośredniego kontaktu z wilgocią (młotek, klucz szwedzki, drabiny) gdy zostanie uszkodzona ich powierzchnia zaczną rdzewieć w wilgotnym powietrzu. Rdza to reakcja chemiczna, ale można z nią walczyć również domowymi sposobami, używając tego co mamy pod ręką, a najczęściej w kuchni. Zatem jak pozbyć się rdzy? Oto sprawdzone domowe i nie tylko sposoby.
- W jakie narzędzia powinien być wyposażony profesjonalny warsztat?
- Czym usunąć stary silikon? Praktyczne porady, instrukcja wideo
Pojawienie się rdzy świadczy o tym, że powierzchnia metalu straciła zabezpieczenie lub odporność na korozją. Dlatego po usunięciu rdzy (niezależnie od zastosowanej metody) dobrze jest ponownie ją zabezpieczyć (o ile się da), np. farbami czy lakierami specjalnie do tego przeznaczonymi. Szczególnie gdy chronimy kosztowne narzędzia, taki zabieg będzie tańszy niż zakup nowego.
Jak pozbyć się rdzy – domowe sposoby na rdzę
O tym, jak najskuteczniej pozbyć się rdzy domowymi sposobami, teorii wypróbowanych w praktyce jest przynajmniej kilka. Poniżej te chyba najbardziej popularne.
- Soda oczyszczona
Użycie sody oczyszczonej jest uznawane za najlepszy domowy sposób na rdzę. Sodę należy wymieszać w takiej proporcji z woda by otrzymać konsystencję pasty. Nakładamy ją na skorodowane miejsce i pozostawiamy na kilka-kilkanaście minut. Następnie szczoteczką lub gąbką szorujemy uszkodzoną powierzchnię i na końcu wycieramy. W ten sposób pozbędziemy się rdzy, gdy tylko się pojawi jej nalot, zanim powierzchnia skoroduje trwale.
- Cytryna, limonka, kwasek cytrynowy
Tu kluczowy w walce z rdzą jest kwasek cytrynowy i olejki, które zawierają te cytrusy. Można też użyć kwasku cytrynowego w płynie lub granulacie. Aby pozbyć się rdzy do naczynia z roztworem kwasu cytrynowego należy włożyć narzędzie pokryte rdzą i pozostawić go na co najmniej kilkanaście godzin. Kolejnym krokiem jest wyszorowanie powierzchni druciakiem lub szczotką. Rdza może nie zejść w całości za pierwszym razem, dlatego proces można powtarzać aż do skutku. W przypadku bardziej uporczywych zabrudzeń powtarzać cały proces do całkowitego pozbycia się rdzy.
A jak pozbyć się rdzy z odzieży? Tu najlepiej sprawdzą się właśnie metody cytrusowe, bo na pewno nie zniszczą tkanin. Polecamy połączenie sody z kwasem cytrynowym. Wówczas aby pozbyć się rdzy posypujemy plamę sodą i trzemy ją połówkami cytryny czy limonki (lub szmatką nasączoną kwaskiem cytrynowym).
Domowe sposoby na rdzę – ocet
Najbardziej polecanym domowym sposobem na rdzę jest ocet jabłkowy, ale można próbować też z octem spirytusowym. Tu trzeba działać podobnie jak z kwasem cytrynowym, czyli aby pozbyć się rdzy zanurzamy w occie zardzewiałe narzędzie czy tylko jego część pokrytą korozją. Ta metoda również wymaga czasu, przynajmniej kilku, a nawet kilkunastu godzin. Po takim namoczeniu przecieramy powierzchnię szorstkim druciakiem lub szczoteczką albo gąbką (przy mniejszym zardzewieniu). Odrdzewianie octem również może wymagać powtórzenia dla uzyskania zadowalających efektów.
Kolejnym domowym sposobem na pozbycie się rdzy jest znany napój gazowany, czyli...
- Coca-cola
To niewiarygodne, jak odporny jest nasz układ trawienny, skoro świetnie radzi sobie z takim odrdzewiaczem jakim jest coca-cola. Jej właściwości do walki z rdzą są związane z zawartym w napoju kwasem ortofosforowym. Jak pozbyć się rdzy używając coca-coli: postępujemy podobnie jak w przypadku kwasu cytrynowego czy octowego – zardzewiałe narzędzie zanurzamy w napoju na kilkanaście godzin, a potem szorujemy szczoteczką. Zastosowanie coca-coli, jak i wcześniej wymienione domowe sposoby na rdzę z zastosowaniem kwasów, mają jednak pewne ograniczenia. Tych metod nie stosujemy na narzędzia pomalowane farbą, bo kwasy powodują odbarwienia.
Generalnie trzeba stwierdzić, że domowe sposoby na likwidację efektów korozji będą skuteczne przy mniejszych uszkodzeniach, wtedy gdy mamy do czynienia z tzw. nalotami. Gdy proces korozji jest bardziej zaawansowany trzeba sięgnąć po bardziej drastyczne metody.
Jak pozbyć się rdzy mechanicznie
Pozbycie się rdzy mechanicznie trudne nie jest, w tej metodzie najważniejszym aspektem jest odpowiednie dobranie narzędzia do mechanicznego usuwania rdzy z powierzchni. Im korozja jest głębsza tym powinno być ono mocniejsze. Na cienką warstwę rdzy wystarczą szczotki, druciaki czy papier ścierny. Gdy jest jest jej więcej konieczne jest użycie szlifierki (w przypadku korozji na skalę przemysłową stosuje się piaskowanie). Mechaniczna metoda pozbycia się rdzy ma jedną wadę – likwiduje z powierzchni nie tylko korozję, ale również ściera zabezpieczenia z powierzchni przez nią niezaatakowanych. Po czyszczeniu należy zabezpieczyć powierzchnię np. lakierem czy farbą, a najlepiej pokryć nimi całe narzędzie czy jego część by uzyskać nieskazitelnie gładką płaszczyznę odporną na rdzę.
Jak pozbyć się rdzy chemicznie
By pozbyć się rdzy chemicznie trzeba będzie narzędzie (jego część) namoczyć w preparacie, przetrzeć lub opryskać. Usuwanie rdzy preparatami chemicznymi to skuteczna szybka metoda, ponieważ są to najczęściej roztwory silnie skondensowanych kwasów. Na rynku dostępnych jest wiele preparatów na rdzę, przeznaczonych zarówno do czyszczenia metali, jak i innych powierzchni, np. nawierzchni betonowych pokrytych rdzawymi nalotami, które mogły powstać w wyniku ich styczności z metalowymi elementami (trzeba sprawdzać na opakowaniach ich dedykowane przeznaczenie). Odrdzewiacz chemiczny nakłada się na narzędzie i po chwili (wg wskazań producenta) przepłukuje wodą. Są też preparaty, które głęboko penetrują miejsce pokryte rdzą, a nie tylko po wierzchu. Producenci zapewniają, że chemiczne odrdzewiacze są bezpieczne w stosowaniu, również w warunkach domowych.
Podsumowując, decyzji jak pozbyć się rdzy jest do wyboru wiele, bo wiele jest metod do zastosowania. Począwszy od tych uznawanych za naturalne (np. cytryna, soda oczyszczona, ocet, sposoby mechaniczne), po silnie działające preparaty chemiczne do różnych powierzchni.
Co się bardziej opłaca? Pozbyć się rdzy czy zakup nowego narzędzia?
Jak pozbyć się rdzy to dopiero pierwszy etap walki z korozją. Kolejnym jest nie dopuścić do jej ponownego pojawienia się. Zardzewiałe narzędzia nie robią dobrego wrażenia, nie mówiąc już o utracie ich funkcjonalności w skrajnych przypadkach. Gdy w grę wchodzą tanie narzędzia, jak np. niedrogie szpachle, które pokrywają się nalotem rdzy nawet od wilgoci zawartej w powietrzu, pewnie kupujemy nowe. Ale też profesjonalne szpachle mogą kosztować ok. 100 zł i więcej, wtedy już warto mieć w pamięci jakąś metodę na usuwanie rdzy, najlepiej gdy tylko pojawia się pierwszy osad. Podobnie jest z wiertłami, łopatami, drabinami czy młotkami. Zawsze można kupić coś nowego, ale najpierw warto spróbować usunąć rdzawy nalot. Najbardziej skuteczne i najszybciej przynoszące efekty są metody mechaniczna i chemicznymi preparatami.
Druciane szczotki można kupić już za ok. 10 zł, zestaw osprzętu do wiertarki szlifującego rdzę to wydatek ok. 100 zł. Cena preparatów odrdzewiających zależy od ich „mocy” i pojemności pojemnika. Za tani odrdzewiacz do stali i żeliwa (0,5 l) trzeba zapłacić ok. 10 zł, za wygodny w użyciu spray (30 ml) nawet 50 zł, podobnie jak za pojemnik 5 kg (kwas fosforowy 75%) 50 zł i powyżej. Jest w czym wybierać, trzeba tylko wiedzieć, ile odrdzewiacza potrzebujemy, jak często planujemy go używać, do jakich powierzchni będziemy go stosować. Trzeba jeszcze pamiętać o zabezpieczeniu na nowo odrdzewionej powierzchni, o ile jest to możliwe. Z lakierami i farbami zabezpieczającymi metalowe powierzchnie jest podobnie jak z odrdzewiaczami. Ich cena zależy od wielkości pojemnika i zastosowania. Za farbę do metalu z zabezpieczeniem antykorozyjnym trzeba wydać ok. 40 zł/0,9-1 l, puszka 5 l kosztuje ponad 150 zł.
Piaskowanie to nie jest tania metoda, ale też używa się jej najczęściej w przypadku maszyn budowlanych, a tu już koszty odrdzewiania na pewno będą niższe niż nowy sprzęt. Teoretycznie można piaskowanie wykonać samemu, ale koszt preparatów jest dość wysoki i potrzeba dodatkowego oprzyrządowania (lakier, podkład, odtłuszczacz, szczotka druciana, papier ścierny, szpachla, folia i taśma do zabezpieczania elementów, rękawice, maska ochronna), dlatego lepiej zwrócić się do fachowców. Za taką usługę niektórzy liczą piaskowanie od m2 – ok. 40 zł, inni za część – tu ceny wahają się od 200-500 zł.
