Rękawice ochronne

W czasie wykonywania wszystkich niemal czynności na budowie chwytamy rękami różnego rodzaju przedmioty. Ich powierzchnie są często ostre, śliskie, zimne lub niebezpiecznie gorące.

Informacje ogólne
Dodatkowo, przy bezpośrednim kontakcie ze skórą, mogą okazać się toksyczne, np. w wypadku pokrycia ich zabezpieczającymi środkami chemicznymi. W większości sytuacji to właśnie rękawice są podstawowym środkiem ochrony osobistej zabezpieczającym przed skutkami urazów dłoni. Do produkcji rękawic ochronnych wykorzystuje się najnowsze zdobycze techniki oraz specjalistycznych działów chemii przemysłowej. Warto przy tym dodać, że i tutaj natura okazała się jak na razie niedościgniona. W wielu wypadkach naturalny kauczuk, jako powłoka ochronna, oraz bawełna użyta do budowy osnowy rękawicy odpowiednio połączone ze sobą, są nadal jednymi z najdoskonalszych materiałów zabezpieczających ręce. Rękawice ochronne wykonywane są zazwyczaj jako jednopalcowe, trójpalcowe i pięciopalcowe. Choć rękawice pięciopalcowe umożliwiają najprecyzyjniejsze wykonanie pracy, to jednak w wielu sytuacjach nie mogą zapewnić dostatecznej ochrony. Dlatego też konieczne jest wykorzystywanie dwóch pozostałych rodzajów.

Zalecenia
Rozmiar rękawic ochronnych powinien być zawsze dopasowany do wielkości dłoni użytkownika. Rękawice są oferowane w pięciu podstawowych wielkościach. Należy wiedzieć, że wiele firm na przykład elektronarzędziowych tak projektuje swoje urządzenia, by można je było obsługiwać właśnie w odpowiednio dobranych rękawicach roboczych (stąd odpowiednio duże dźwignie wyłączników w szlifierkach kątowych, młotach udarowych i innych urządzeniach budowlanych). Nie można jednak zapominać o innym, ważnym zagadnieniu bezpieczeństwa pracy. W wypadku obsługi urządzeń mechanicznych z otwartym dostępem do elementów wirujących zawsze istnieje dodatkowe niebezpieczeństwo pochwycenia brzegu rękawicy ochronnej przez ruchomy element maszyny. Przy takim zagrożeniu trzeba rozpatrzyć możliwość niezakładania rękawic. Należy pamiętać o przestrzeganiu zasad konserwacji zalecanych przez producenta rękawic. Dane te znajdują się w instrukcji użytkowania, która powinna być dołączona do rękawic w momencie sprzedaży.

Dobór rękawic
Jak odpowiednio wybrać rękawice ochronne: - Rozmiar rękawicy ochronnej musi być dopasowany do wielkości dłoni użytkownika - w tym celu należy zmierzyć jej obwód i wybrać odpowiednią wielkość. - Wybór rodzaju rękawic musi być zgodny z czynnikami fizycznymi, jakie oddziałują w miejscu pracy, np. chwytanie materiałów o silnych własnościach ściernych, chwytanie przedmiotów ostrych o silnych własnościach tnących, przedmiotów gorących, zimnych, śliskich, suchych lub mokrych itp. - Wybór musi uwzględniać czynniki chemiczne, jakie oddziałują w miejscu pracy, np. powierzchnie o odczynie kwaśnym, zasadowym, obojętne, rozpuszczające tłuszcze, pokryte substancjami ropopochodnymi. 
Rękawice muszą odpowiadać dodatkowym wymaganiom: wymaganej wielkości powierzchni chwytu, długości rękawa chroniącego przedramię, stopniu przylegania do powierzchni dłoni i stopniu powleczenia materiałem ochronnym. Inne rękawice należy wybrać do chwytania powierzchni gładkich, inne do szorstkich, mokrych lub suchych.

Rękawice do prac budowlanych
Kauczuk syntetyczny Do prac budowlanych, podczas których następuje kontakt z prętami zbrojeniowymi, doskonale nadają się rękawice ochronne, których powierzchnię chwytną pokryto związkiem chemicznym zwanym w skrócie NBR (kauczuk polikrylonitrylowy). Tworzywo to charakteryzuje się wysoką odpornością na kontakt z produktami ropopochodnymi, w tym z rozpuszczalnikami i żrącymi środkami chemicznymi. Jest również odporne na wpływ wielu kwasów, zasad i smarów stałych. Kauczuk NBR może być nałożony tylko jako powłoka zabezpieczająca lub jako impregnat przesycający na wylot tkaninę bazową. Pokryte nim materiały charakteryzują się wysoką elastycznością. Niestety, spada ona w miarę wzrostu zawartości w kompozycie poliakrylonitrylu. Jednocześnie jego zawartość zwiększa odporność rękawic na działanie substancji ropopochodnych. Pokryte kauczukiem NBR rękawice wykazują nie tylko wysoką odporność mechaniczną przy kontakcie z przedmiotami szorstkimi lub ostrymi przy silnym oddziaływaniu ściernym. Charakteryzują się one również doskonałą przyczepnością do powierzchni chwytanych przedmiotów. Rękawice ochronne pokryte grubszą warstwą NBR mają dobrą przyczepność do powierzchni wilgotnych i podwyższoną odporność na zużycie mechaniczne. Przy zastosowaniu cieńszej warstwy rękawice są podatne na zginanie i niemal doskonale przyczepne do przedmiotów o suchej powierzchni.

Kauczuk naturalny
Przy przenoszeniu belek surowego drewna oraz półfabrykatów wykonanych z drewna i materiałów drewnopochodnych wymagany jest specjalny rodzaj ochrony. Rękawice powinny charakteryzować się wówczas szczególnie wysoką odpornością na zużycie mechaniczne (odpornością na przetarcie), dobrym chwytem, elastycznością, ale także dodatkową odpornością na wybrane substancje chemiczne, gdyż często drewno jest impregnowane chemicznymi środkami przeciwgrzybicznymi i owadobójczymi. Doskonałe w tym wypadku okazały się rękawice pokryte warstwą naturalnego kauczuku. Kauczuk naturalny charakteryzuje się wysoką odpornością mechaniczną zarówno na przecięcie, przekłucie i rozdarcie, jak i na ścieranie. Wykazuje przy tym dobrą przyczepność do większości podłoży. Elastyczność i trwałość zachowuje w temperaturze od -17^oC do +150^oC, ale nie jest odporny na bezpośredni kontakt z płomieniem. Kauczuk naturalny chroni przed szkodliwym wpływem prawie wszystkich cieczy mieszających się z wodą, takich jak alkohole, acetony, aldehydy i kwasy. Nie jest jednak odporny na kontakt z substancjami ropopochodnymi, jak benzyna, nafta i związki aromatyczne. Nie może być używany podczas kontaktu ze smarami stałymi oraz olejami. Kauczukiem naturalnym pokrywane są najczęściej rękawice dzianinowe. W wypadku zastosowania specjalnego splotu można uzyskać zjawisko "samomarszczenia się" rękawic od zewnętrznej strony, co znacznie poprawia ich przyczepność do chwytanej powierzchni. Rękawice mogą być dodatkowo od wewnątrz ocieplone warstwą flaneli, co pozwala na znaczne podwyższenie komfortu pracy.

Rękawice do prac remontowych
Ten typ rękawic można stosować do kontaktu zarówno z powierzchniami gładkimi, jak i śliskimi. Chwytać można nimi materiały takie jak bloczki betonowe, ceramika budowlana oraz materiały z kamienia naturalnego. Akcesoria przeznaczone do współpracy z narzędziami budowlanymi są zwykle ostre i to nie tylko w części tnącej, ale także na pozostałej powierzchni. Dodatkowo pokryte są często warstwą zanieczyszczeń technologicznych. Na przykład powierzchnia ściernic współpracujących ze szlifierkami jest szczególnie "agresywna" dla skóry w wypadku chwycenia tarczy gołymi rękami. I tym razem jednym z najlepszych materiałów ochronnych okazał się kauczuk NBR. Rękawice takie można wielokrotnie prać, nie obniżając przy tym ich właściwości ochronnych. To w warunkach dużego zanieczyszczenia na budowie jest bardzo ważne. Ze względu na specyfikę warunków pracy rękawice pokryte są kauczukiem NBR na całej, zewnętrznej powierzchni. Dodatkowo pokryte zostały kciuk, palec wskazujący i palec mały. Pozostałą powierzchnię rękawic stanowi specjalna tkanina umożliwiająca wentylację. Dłoń pozostaje więc chłodna nawet wtedy, gdy w normalnych warunkach pracy miałaby skłonność do zapocenia się. Rękawice pokryte kauczukiem NBR mogą być także stosowane podczas prac remontowych, do wyładunku i rozładunku drobnych przedmiotów, a także wszędzie tam, gdzie potrzebna jest wysoka odporność mechaniczna i odporność na przecięcia lub przekłucia warstwy ochronnej. Gdy wykonujemy takie czynności jak otwieranie opakowań z materiałami i urządzeniami, konieczne jest nie tylko powleczenie wewnętrznej powierzchni rękawicy materiałem zabezpieczającym, ale również całej powierzchni rękawa. Rękawice takie mają dodatkowo specjalną, szczelną warstwę splotu bawełnianej osnowy. W ten sposób zarówno na powierzchni chwytowej, jak i na powierzchni rękawa ochronnego uzyskuje się dużą odporność na przecięcie, na przykład ostrą krawędzią taśmy pakowej.

Rękawice do prac przeładunkowych
Bawełniane rękawice pokryte na całej powierzchni kauczukiem NBR są doskonałe do prowadzenia prac przeładunkowych. Mają nie tylko dużą odporność mechaniczną, ale są również bardzo elastyczne, co umożliwia precyzyjne wykonywanie czynności, przy których wymagane jest duże wyczucie w palcach. Prace przeładunkowe prowadzone na otwartej przestrzeni mogą być utrudnione ze względu na porę roku. Zimą metalowe elementy narzędzi załadunkowych mogą być bardzo zimne, zaś latem bardzo gorące. Dlatego rękawice muszą być dodatkowo izolowane termicznie. Podczas prac przeładunkowych dłonie muszą być dobrze chronione z obydwu stron. Dlatego rękawice pokrywa się obustronnie chroniącą warstwą kauczuku i dodatkowo ściąga w nadgarstku.

Rękawice do prac montażowych
Specjalne rękawice ochronne przeznaczone do prac montażowych, pokryte zostały tworzywem PVC. Mają one dwuwarstwową budowę - są dzięki temu bardzo elastyczne, izolowane termicznie oraz "oddychające". PVC, którym pokryta została powierzchnia tych rękawic, jest specjalnie uplastycznionym polimerem chlorku winylu, charakteryzującym się odpornością na wpływ większości rozpuszczalników oraz żrących substancji chemicznych. Doskonale chroni przed wpływem większości kwasów i zasad, a także olejów, tłuszczów i niektórych substancji ropopochodnych. Rękawice pokryte PVC zachowują swoje właściwości w temperaturze od -4^oC do +150^oC. Powłokę ochronną można jednak tak zmodyfikować, by swoje własności zachowywała zarówno w wyższej, jak i w niższej temperaturze. Użyty do otrzymania powłoki ochronnej PVC jest w procesie produkcji uplastyczniany. Trzeba pamiętać, że plastyfikatory są wypłukiwane przy kontakcie z niektórymi rozpuszczalnikami organicznymi, co w konsekwencji może prowadzić do usztywnienia materiału rękawic. Wystąpienie takiego zjawiska oznacza ich zużycie i tym samym konieczność wymiany na nowe. Rękawice pokryte PVC nie izolują całkowicie przed wpływem wilgoci, ale tylko w minimalnym stopniu wchłaniają wodę, oleje i smary stałe. Charakteryzują się najwyższą odpornością na ścieranie i doskonale przylegają do chwytanej powierzchni. Można je stosować nie tylko do prac montażowych, ale także do prac przeładunkowych i konserwacyjnych. Podobnego zabezpieczenia jak prace montażowe wymagają na przykład prace posadzkarskie oraz czynności związane z okładaniem ścian ceramicznymi materiałami budowlanymi. Potrzebna jest wówczas doskonała przyczepność rękawicy ochronnej do chwytanej powierzchni, a także dobra izolacja termiczna dłoni. Zwiększenie przyczepności uzyskuje się poprzez specjalnie pomarszczoną powierzchnię chwytową. Takie rękawice są krótkie, bez mankietu ochronnego. Rękawice ochronne przeznaczone do chwytania narzędzi montażowych muszą być elastyczne, mieć dobrą przyczepność i dodatkowo chronić dłonie przed szkodliwym wpływem środków chemicznych, z którymi ma się kontakt podczas zestawiania połączeń konstrukcyjnych i montażu części maszyn. Dzięki pokryciu metodą zanurzeniową warstwą kauczuku NBR, zachowują na całej powierzchni całkowity brak przepuszczalności dla cieczy. Długi rękaw ochronny ma na swojej powierzchni gładkie pokrycie części chwytnej dłoni, a palce pokryte zostały obustronne szorstką powłoką ochronną. W ten sposób zapewniony został bezpieczny chwyt również wtedy, gdy następuje kontakt rękawicy z olejami i smarami, gdy powierzchnie są bardzo śliskie.

Rękawice antywibracyjne
Ciekawym zabezpieczeniem są rękawice antywibracyjne. Choć nie eliminują one negatywnego wpływu na palce operatora drgań występujących podczas obsługi elektronarzędzi, mogą być dodatkową ochroną, której nie wolno lekceważyć. Rzeczywisty stopień ochronności takich rękawic jest wciąż przedmiotem dyskusji specjalistów. Do tej pory, spośród oferowanych na naszym rynku rękawic antywibracyjnych dopiero niedawno zatwierdzono do stosowania jeden model, który spełnił wymagania projektu normy europejskiej PN EN ISO 10819.