Komfort cieplny? Co to jest komfort cieplny i jak go mierzyć?
Komfort cieplny – nazywany też komfortem termicznym – odnosimy to stanu człowieka, który w danym momencie nie zwraca uwagi na temperaturę otoczenia, bo nie jest mu ani ciepło ani zimno, czyli jest idealnie. Komfort ciepła da się mierzyć, ale jest to stan subiektywny, można więc tylko tworzyć ramowe zalecenia co do komfortu cieplnego.
Czym jest komfort cieplny?
Zgodnie z dostępną powszechnie definicją, komfort cieplny to stan zrównoważonego bilansu cieplnego człowieka, w który nie jest mu ani za zimno ani za gorąco (nie odczuwa ani zimna ani ciepła). Chodzi więc o warunki idealne, które trudno osiągnąć biorąc pod uwagę indywidualną tolerancję na zimno i ciepło każdego człowieka. Niewielki mamy wpływ na kształtowanie komfortu cieplnego na zewnątrz, możemy się jedynie do niego dostosowywać. Więcej można zrobić z komfortem cieplnym wewnątrz budynków. Jest to trudne, ale nowoczesne technologie i urządzenia połączone z wiedzą, umożliwiają uzyskiwanie warunków optymalnych, przynajmniej dla większości użytkowników pomieszczeń. Najtrudniej osiągnąć komfort cieplny w dużych pomieszczeniach, w których przebywa wiele osób (np. przestrzenie typu open space w biurowcach).
Jak mierzymy komfort cieplny
By móc dążyć do komfortu cieplnego, trzeba było najpierw stworzyć normy, do których będzie można się odnosić. W Polsce odnosimy się m.in. do Polskiej Normy PN-EN ISO 7730:2006 – Ergonomia środowiska termicznego. Analityczne wyznaczanie i interpretacja komfortu termicznego z zastosowaniem obliczenia wskaźników PMV i PPD oraz kryteriów lokalnego komfortu termicznego.
PMV (Predicted Mean Vote, tj. przewidywane średnie głosowanie) jest wskaźnikiem przewidującym średnią ocenę grupy osób określających swoje wrażenia cieplne w 7-stopniowej skali ocen, której kolejne miana oznaczają: + 3 – gorąco, +2 – ciepło, +1 – dość ciepło, 0 – obojętnie, -1 – dość chłodno, -2 – chłodno oraz -3 – zimno.
Ustalając wskaźnik PMV bierze się pod uwagę wiele czynników, m.in. odzież, aktywność człowieka, temperaturę powietrza, prędkość ruchu powietrza ciśnienie pary wodnej. Zaleca się, aby wskaźnik PMV mieścił się w zakresie
-0,5<PMV<+0,5
Z kolei wskaźnik PPD (Predicted Percentage Dissatisfied, tj. przewidywany procent niezadowolonych) jest związany z komfortem cieplnym w pomieszczeniu i jest stosowany w inżynierskiej ocenie komfortu cieplnego pomieszczeń dla potrzeb ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji. Wskazujący wartości -3, -2 lub +2, +3 w skali PMV to osoby niezadowolone z komfortu cieplnego w pomieszczeniu.
W eksperckich opracowaniach znajdziemy opinie, że latem komfort cieplny mieści się w granicach 24-28°C , zaś zimą 20-23°C.
Wysoka temperatura otoczenia może spowodować omdlenie cieplne, kurcze cieplne, wyczerpanie i udar. Następuje przy tym utrata cennych elektrolitów (m.in. potasu i sodu). Wyziębienie organizmu spowalnia m.in. krążenie krwi, w skrajnych przypadkach prowadzi do hipotermii. Możliwość adaptacji organizmu człowieka do temperatury zewnętrznej ma skalę ok. 100°C, czyli od -50 do +50°C.
Co ma wpływ na komfort cieplny
Skoro chodzi o komfort cieplny, to znaczy że chodzi o temperaturę powietrza. Żeby utrzymać ją na poziomie uważanym za optymalny, powietrze trzeba grzać lub chłodzić i odpowiednio wentylować. I najlepiej regulować to tak, by żadna z partii ciała nie odczuwała nadmiernie ciepła, chłodu lub przeciągu. Odczuwanie temperatury powinno być równomierne. Zaleca się również zasadę „ciepłe stopy zimna głowa” i chociaż jest ona zazwyczaj powiązana z promocją ogrzewania podłogowego, ma uzasadnienie w fizjologii ludzkiego organizmu.
Jak już zaznaczono wcześniej, komfort cieplny odczuwamy indywidualnie, ponadto jedni lubią temperaturę akurat, a inni wolą mieć chłodniej lub cieplej. Na komfort termiczny wpływa też aktualny stan zdrowia, wiek, ponoć też płeć (kobiety preferują cieplejsze klimaty), aktywność fizyczna, ubranie, pory roku (latem wolimy chłód, zimą jest odwrotnie).
Komfort cieplny a system ogrzewania
W każdym systemie ogrzewania pomieszczeń (a mamy do czynienia z dwoma ich rodzajami: płaszczyznowe i konwekcyjne) znajdziemy wady i zalety, z każdym można osiągnąć komfort cieplny. Różni je sposób rozchodzenia się ciepłego powietrza i temperatura powierzchni grzewczych (temperatura grzejnika płytowego może mieć od 40 do nawet ponad 70°C (dlatego nie zaleca się np. spać z głową przy grzejniku), temperatura podłogi w przypadku ogrzewania podłogowego ok. 26°C). Efekt temperatury w pomieszczeniu będzie taki sam. W systemie ogrzewania, który ma zapewniać komfort cieplny najważniejsza jest jego wydajność dla określonego pomieszczenia i możliwość regulacji.
Nie ma komfortu cieplnego bez dobrej wentylacji
Sprawna i dobrze zaprojektowana wentylacja ma kluczowe znaczenie nie tylko dla dobrego samopoczucia użytkowników pomieszczeń, ale również dla prawidłowego użytkowania budynku (np. brak wilgoci to gwarantuje poprawną eksploatację materiałów budowlanych czy wyposażenia wnętrz). Wentylacja w temacie komfortu cieplnego ma zapewnić odpowiednią prędkość powietrza i rozkład temperatury, oczyszczać powietrze z wydychanego dwutlenku węgla (to zadania dla wentylacji grawitacyjnej). Wentylacja wspomagana mechanicznie dostarczy ponadto świeżego powietrza i zatrzyma ciepło. Klimatyzacja latem ochłodzi, nawilży dostarczone powietrze, a nawet je oczyści. Największą jej zaletą jest możliwość sterowania temperaturą i wymuszanie ruchu powietrza.
Dobry system wentylacji czy klimatyzacji powinien zagwarantować odpowiedni komfort w pomieszczeniu. Ważne jest zachowanie odpowiedniego rozkładu temperatury, prędkości powietrza, czystości powietrza (mechanicznego i fizykochemicznego) oraz niskiego poziomu hałasu.
W odpowiednim wentylowaniu pomieszczeń jest dużą rolę odgrywają także okna. Nowoczesne modele mają nie tylko nawiewniki, ale również funkcję oczyszczania powietrza z filtrami zatrzymującymi smog.
