Konwencjonalne sposoby ogrzewania

Pomimo mody na ekologię i mówienia o emisji dwutlenku węgla, nadal najczęściej wykorzystywane są tradycyjne sposoby ogrzewania budynków. Dlatego nigdy dość  przypominania najważniejszych informacji dotyczących konwencjonalnych kotłów, paliw i grzejników.

KOTŁY GRZEWCZE

Podział w zależności od pełnionych funkcji:

• jednofunkcyjne - ogrzewają wodę do instalacji centralnego ogrzewania; można do nich podłączyć zasobnik ciepłej wody użytkowej (c.w.u.), wtedy woda ogrzana w kotle jest kierowana albo do zasobnika, albo do instalacji centralnego ogrzewania; zazwyczaj działa tzw. układ priorytetu c.w.u., dzięki któremu kocioł przerywa ogrzewanie wody do instalacji c.o., gdy tylko temperatura wody w zasobniku się obniży;
• dwufunkcyjne - ciepłą wodę użytkową oraz wodę do instalacji centralnego ogrzewania uzyskuje się w tym samym kotle; najczęściej dwufunkcyjne przygotowują c.w.u. w sposób przepływowy - w kocioł wbudowany jest wymiennik (umieszczony w komorze spalania), w którym jest podgrzewana przepływająca woda; są też rozwiązania pośrednie - w celu zapewnienia natychmiastowego dostępu do ciepłej wody, w kotle montuje się mały zbiorniczek do magazynowania podgrzanej wody; na rynku są dostępne także kotły dwufunkcyjne z wbudowanym zasobnikiem ciepłej wody.

Podział w zależności od źródła doprowadzanej energii:

• kotły elektryczne,
• na paliwo stałe,
• gazowe i olejowe.

Kotły elektryczne

Dostępne w wersji jedno- i dwufunkcyjnej. Wyposażone są w kilka grzałek, sterowanych elektronicznie, dzięki czemu mogą pracować z różnym obciążeniem. Zakres mocy kotłów elektrycznych wynosi od 4 do 24 kW. Te o mocy większej niż 6 kW wymagają zasilania trójfazowego. Jest to najdroższy sposób ogrzewania, dlatego stosuje się go tylko w budynkach bez odpowiedniego komina, zbiorników paliwa lub przyłączy gazowych. Zaletą kotłów elektrycznych są niskie koszty inwestycyjne, brak konieczności magazynowania paliwa, brak produktów spalania i szybkie nagrzewanie się układu. Ogrzewanie za pomocą kotła elektrycznego najczęściej stosuje się w budynkach użytkowanych okresowo lub jako ogrzewanie dodatkowe, współpracujące z innymi kotłami, kominkiem z płaszczem wodnym lub pompą ciepła.

Kotły na paliwo stałe

Podział w zależności od sposobu spalania paliwa:

• z górnym spalaniem - przeznaczone do spalania paliw z niewielką zawartością części gazowych, czyli np. koksu. Zwykle są tak skonstruowane, że komora spalania jest jednocześnie komora zasypową i spaliny opuszczają komorę paleniskową w jej górnej części, przechodząc przez całą warstwę zmagazynowanego paliwa; te mają zwykle w wymienniku ciepła jeden lub dwa kanały konwekcyjne, przez które przechodzą spaliny (im więcej ciągów, tym lepszy odzysk ciepła ze spalin i wyższa sprawność kotła), oraz stały ruszt paleniska - zwykle wodny;
• z dolnym spalaniem - przeznaczone są głównie do spalania węgla kamiennego. W tej konstrukcji spaliny opuszczają komorę paleniskową w dolnej jej części, nie przechodząc przez całą warstwę zmagazynowanego paliwa, a jedynie przez część biorącą bezpośredni udział w procesie spalania. Zazwyczaj przebiega ono w sąsiedztwie tylnej ściany komory spalania, gdzie doprowadzane jest powietrze, a następnie gazy kierowane są do drugiego ciągu, w którym następuje ich dopalenie. Sprawność kotła opalanego węglem kamiennym z dolnym spalaniem jest na ogół wyższa niż kotłów z górnym spalaniem i z reguły te pierwsze mają też większą stałopalność. Ruszt w tych kotłach może być ruchomy lub stały; ruszt ruchomy zazwyczaj jest stalowy lub żeliwny, natomiast ruszt stały to zwykle tak zwany ruszt wodny. Odmianą urządzeń z dolnym spalaniem są kotły retortowe, w których tradycyjny ruszt zastąpiony został palnikiem retortowym; przeznaczone do spalania paliwa o drobnej granulacji (pelety, ekogroszek). Paliwo dozowane jest przez podajnik (najczęściej ślimakowy) do palnika o specjalnej konstrukcji (stożkowy lej żeliwny lub ze stali nierdzewnej z kanałami doprowadzającymi powietrze), połączonego z automatyką pogodową; z palnikiem i automatyką pogodową współpracuje wentylator dozujący odpowiednie do warunków ilości powietrza niezbędnego do spalania.Kotły tego typu często wyposażone są w dodatkowy ruszt, na którym w tradycyjny sposób można spalać paliwa gorszej jakości; to pozwala na pracę kotła nawet podczas awarii prądu. Gromadzący się w górnej części retorty popiół usuwany jest w sposób mechaniczny;
• zgazowujące drewno - jako paliwo wykorzystuje się w nich drewno w postaci polan lub szczap; występują również w wersji ze specjalnymi palnikami, w których paliwem mogą być pelety. W kotłach stalowych nie zaleca się spalania drewna drzew iglastych ze względu na dużą zawartość żywicy, która ma właściwości żrące. Coraz częściej można jednak spotkać kotły z wymiennikiem ze stali kwasoodpornej spawanej plazmowo, który jest odporny na spalanie wilgotnego drewna, zarówno drzew liściastych, jak i iglastych. Paliwo ulega zgazowaniu w komorze załadowczej lub w specjalnej komorze przed paleniskiem; powstały w ten sposób gaz drzewny jest spalany w komorze paleniskowej. Niektóre modele kotłów zgazowujących mają tak dużą komorę zgazowywania, że jeden załadunek drewna wystarcza na całą dobę; spotyka się również kotły z ciągłym podawaniem drewna;
• wielopaliwowe - charakteryzują się tym, że po wymianie palnika mogą być zasilane dwoma rodzajami paliwa, czyli np. węglem lub (po zamontowaniu palnika olejowego) olejem opałowym. Komora zasypowa staje się wówczas komorą spalania mieszanki paliwowej; palnik można wymienić w każdej chwili, nawet po kilku sezonach eksploatacji kotła. Znajdują one zastosowanie w niewielkich kotłowniach, w których nie ma miejsca na dwa niezależne źródła ogrzewania i jest tylko jeden kanał spalinowy.

Kotły gazowe i olejowe

Typy kotłów gazowych i olejowych:

• z otwartą komorą spalania - pobierają powietrze potrzebne do pracy z pomieszczenia, w którym kocioł jest zamontowany. Są tańsze, jednak wymagania odnośnie miejsca instalacji i kubatury pomieszczenia, w którym mają się znajdować, są ostrzejsze niż w przypadku kotłów z zamkniętą komorą spalania; 
• z zamkniętą komorą spalania (tzw. turbo) - powietrze potrzebne do pracy może być pobierane przewodem spoza budynku; jednocześnie, wewnątrz tego przewodu znajduje się drugi, umieszczony współśrodkowo, lecz o mniejszej średnicy, którym spaliny są odprowadzane na zewnątrz (są to tzw. przewody powietrzno-spalinowe). Dzięki temu proces spalania jest całkowicie odizolowany od pomieszczenia, w którym kocioł jest zamontowany, co zwiększa bezpieczeństwo jego użytkowania. Wewnątrz kotła znajduje się wentylator wymuszający przepływ świeżego powietrza i spalin. Niewątpliwą zaletą tego rozwiązania jest możliwość wyprowadzania spalin przez ścianę lub dach bez konieczności budowy komina. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, w ten sposób można odprowadzać spaliny z kotłów o mocy do 21 kW w budownictwie jednorodzinnym i 5 kW w budownictwie wielorodzinnym, przy czym wylot spalin musi znajdować się co najmniej 2,5 m nad poziomem terenu; ponadto w mieszkaniach, w których zamontowano kocioł z zamkniętą komorą spalania, można stosować wentylację mechaniczną;
• kondensacyjne - mają większą sprawność niż tradycyjne, dzięki temu, że odzyskują większość ciepła zawartego w spalinach, które normalnie jest tracone. Odbywa się to poprzez obniżenie temperatury spalin poniżej punktu rosy; wykrapla się wtedy para wodna, oddając ciepło wodzie kotłowej. Kotły kondensacyjne mają zamkniętą komorę spalania.

PALNIKI

Palniki atmosferyczne pracują z samoczynnym zasysaniem powietrza, w palnikach wentylatorowych powietrze do spalania doprowadzane jest za pomocą dmuchawy. Dzięki temu nie reagują one na zakłócenia atmosferyczne, zapewniają bezpieczeństwo pracy i dają możliwość pełnej automatyzacji.
Regulacja palnika może być jednostopniowa, dwustopniowa lub zmienna (modulowana). W przypadku małych kotłów o wydajności do 120 kW przewidziana jest regulacja jednostopniowa lub dwupołożeniowa, odbywająca się przez włączenie i wyłączenie palnika.
W celu zwiększenia zakresu regulacji i sprawności cieplnej stosuje się w instalacjach grzewczych o wydajności ponad 120 kW palniki dwustopniowe lub płynną bezstopniową regulację wydajności palnika.
Palniki dopuszcza się do sprzedaży po uzyskaniu Decyzji UDT.

Palniki dzieli się na:

• gazowe,
• olejowe,
• gazowo-olejowe (tzw. dwupaliwowe),
• na pelety.

Palniki gazowe

W palnikach gazowych spalana jest mieszanina gazu i powietrza. W zależności od sposobu doprowadzenia powietrza rozróżnia się palniki z dmuchawą (wentylatorowe) i bez dmuchawy (atmosferyczne).

W zależności od rodzaju gazu wyróżnia się palniki:

• na gaz miejski i dalgaz,
• na gaz ziemny,
• na wielogaz i na wszystkie gazy.

W zależności od ciśnienia gazu rozróżnia się palniki:

• niskociśnieniowe (ciśnienie gazu 5-50 mbarów),
• wysokociśnieniowe (ciśnienie 50-300 mbarów).

W zależności od automatyki rozróżnia się palniki:

• gazowe z obsługą ręczną,
• półautomatyczne,
• w pełni zautomatyzowane.

Palniki olejowe

Zadaniem palników olejowych stosowanych w kotłach grzewczych jest jak najbardziej drobne rozpylenie oleju opałowego lub umożliwienie jego odparowania, intensywne wymieszanie paliwa z powietrzem i spalenie tej mieszaniny.

Rozróżnia się następujące rodzaje palników:

• z odparowaniem oleju,
• z rozpylaniem oleju,
• olejowe palniki wysokociśnieniowe,
• olejowe palniki inżektorowe,
• palniki wirowe rotacyjne.

Palniki na pelety (również trociny, ziarna zbóż i zrębki drewniane)

Mogą być stosowane w istniejących kotłach grzewczych (gazowych, olejowych lub węglowych) jako alternatywa dla dotychczasowego sposobu ogrzewania. Palniki montowane w drzwiczkach kotła, zwykle wyposażone są w podajnik, zbiornik paliwa oraz pełną automatykę.

W zależności od sposobu podawania paliwa wyróżnić możemy palniki:

• rurowe,
• retortowe,
• stokerowe.

GRZEJNIKI WODNE

Grzejniki członowe

Zbudowane są z jednakowych członów (żeberek, ogniw) łączonych ze sobą w celu uzyskania odpowiedniej mocy. Połączenia wykonywane są za pomocą złączek. Liczba członów nie powinna przekraczać 25, przy liczbie większej od 20 zaleca się podłączyć rury zasilania i powrotu po przeciwległych stronach grzejnika. Są to grzejniki, które ciepło przekazują do otoczenia przez konwekcję (ponad 50%) i promieniowanie. Wykonuje się je z żeliwa, stali lub aluminium. Grzejniki żeliwne są trwałe, ale mają dużą bezwładność cieplną, dlatego ich współpraca z zaworami termostatycznymi lub automatyką jest mało efektywna. Nadają się do stosowania zarówno w układach otwartych (grawitacyjnych), jak i zamkniętych. Grzejniki stalowe są bardziej estetyczne i mają mniejszą bezwładność cieplną niż żeliwne, ale również nie powinno się ich montować w układach z rozbudowaną automatyką. Stosuje się je tylko w układach zamkniętych. Grzejniki aluminiowe charakteryzują się małą objętością i dobrą przewodnością cieplną, co powoduje, że szybko reagują na zmiany temperatury i dlatego bardzo dobrze współpracują z automatyką grzewczą i zaworami termostatycznymi. Nadają się do stosowania w układach zamkniętych, z pompą obiegową i przeponowym naczyniem wzbiorczym. Można je również wykorzystywać w niewielkich systemach otwartych (moc źródła ciepła nie powinna przekraczać 30 kW). Grzejników tych nie należy montować w instalacjach z rurami miedzianymi. Jeśli w jednej instalacji łączy się różne typy grzejników, najlepszym rozwiązaniem jest podział na strefy.

Grzejniki płytowe

Grzejniki płytowe oddają ciepło poprzez konwekcję i promieniowanie. Charakteryzują się małą bezwładnością cieplną - temperatura powierzchni grzejnika zmienia się szybko po zmianie temperatury wody zasilającej.
Obudowa grzejników może być gładka lub profilowana. W celu zwiększenia mocy grzejnej bez zmiany wymiarów w grzejnikach mocuje się ożebrowanie konwekcyjne. Jest to blacha stalowa wyprofilowana w kształcie fali i zgrzana z płytą. Ze względu na budowę (liczbę płyt i ożebrowań konwekcyjnych), wyróżnia się następujące typy grzejników płytowych: typ 10 (jednopłytowe), typ 11 (jednopłytowe z ożebrowaniem konwekcyjnym), typ 20 (dwupłytowe bez ożebrowania), typ 21 (dwupłytowe z pojedynczym ożebrowaniem konwekcyjnym), typ 22 (dwupłytowe z podwójnym ożebrowaniem), typ 30 (trójpłytowe bez ożebrowania), typ 33 (trójpłytowe z potrójnym ożebrowaniem). Grzejniki płytowe produkuje się w dwóch wersjach podłączenia do instalacji: z boku i od dołu (mają wtedy wbudowany korpus zaworu termostatycznego).

Rys. 5. Typy grzejników płytowych

Grzejniki konwektorowe

Grzejniki te prawie całe ciepło oddają poprzez konwekcję. Wymiennikiem ciepła jest rurka metalowa - miedziana lub stalowa, na którą są nałożone lamele (odpowiednio ukształtowane żeberka aluminiowe lub miedziane). Stalowa obudowa grzejnika jest dużo wyższa niż wymiennik i tworzy tzw. komin konwekcyjny. Wskutek różnicy temperatur między dolną częścią grzejnika (z wymiennikiem) a górną następuje ruch powietrza ku górze i oddawanie ciepła.

Grzejniki dekoracyjne

Specjalnie wykonane grzejniki, w których najważniejszy jest wygląd, a nie sprawność czy sposób przekazywania ciepła do otoczenia. Produkowane są w różnych kształtach i kolorach. Często konstrukcja grzejników pozwala na zastosowanie ich w łazience jako suszarki do ręczników lub lustra. Są one również instalowane w salonach, przedpokojach, kuchniach lub pełnią funkcję ścianek działowych. Łazienkowe grzejniki dekoracyjne to najczęściej różnego rodzaju drabinki z rur stalowych. Dostępne są również grzejniki wodne, w których można zamontować grzałkę elektryczną do ogrzewania poza sezonem grzewczym. Łazienkowe grzejniki-suszarki mogą być również grzejnikami elektrycznymi, przyłącza się je do prądu za pomocą wtyczki, która może być wyposażona w wyłącznik i regulator mocy grzejnika.

OGRZEWANIE PŁASZCZYZNOWE

Wyróżnia się trzy podstawowe typy ogrzewania płaszczyznowego: ogrzewanie podłogowe, sufitowe i ścienne. Najpopularniejsze jest ogrzewanie podłogowe -  wodne i elektryczne.

Ogrzewanie elektryczne

Elementem grzejnym są kable elektryczne zasilane jedno- lub dwustronnie, maty lub folie grzejne. Maty grzejne są zbudowane z siatki z tworzywa sztucznego, w którą jest wpleciony kabel, zazwyczaj zasilany dwustronnie. Folie grzejne charakteryzują się bardzo małą grubością. Wykonuje się je z płaskich drutów aluminiowych i miedzianych zatopionych w folii poliestrowej. Nie wymagają grubego jastrychu - wystarczy warstwa grubości 5 mm. Do systemów ogrzewania elektrycznego oferuje się auto­matykę sterującą pracą instalacji: termostaty z czujnikiem powietrznym lub podłogowym, z możliwością programowania w cyklu dobowym lub tygodniowym oraz zaprogramowane fabrycznie zegary sterujące.

Ogrzewanie wodne

Elementem grzejnym są rury, którymi płynie ciepła woda i równomiernie ogrzewa podłogę. Najczęściej stosuje się rury z tworzyw sztucznych: PE-X, PP lub PB, z powłoką antydyfuzyjną lub bez niej, wielowarstwowe lub z miedzi. Rury układa się na izolacji i zalewa jastrychem. Oprócz rur, system ogrzewania podłogowego to również m.in.: izolacja cieplna, elementy mocujące rury, rozdzielacz i armatura regulacyjna.

Rys. 6. Przykładowy układ wartw w wodnym ogrzewaniu podłogowym

Rys. 7. Możliwości ułożenia rur grzejnych w pomieszczeniu

GRZEJNIKI ELEKTRYCZNE

Wytwarzają ciepło w wyniku przepływu prądu elektrycznego przez oporowy element grzejny. Ciepło oddawane jest przez konwekcję. Służą najczęściej do dogrzewania pomieszczeń lub jako ogrzewanie podstawowe w budynkach użytkowanych okresowo (np. domy letniskowe). Ogrzewanie grzejnikami elektrycznymi jest najdroższym sposobem ogrzewania. Ich zaletą jest jednak łatwy sposób regulacji temperatury w poszczególnych pomieszczeniach i stosunkowo niskie koszty inwestycyjne. Produkowane są jako grzejniki przenośne, montowane na ścianie lub listwowe w postaci wąskiej listwy mocowanej przy podłodze na ścianie. Dostępne są urządzenia o mocy
do 3 kW. Występują również grzejniki, w których element grzejny jest zabudowany w płycie szklanej lub wykonany z konglomeratu z kamieni naturalnych oraz grzejniki -suszarki łazienkowe do dogrzewania łazienki w okresie letnim i suszenia ręczników.

OGRZEWACZE (PIECE) AKUMULACYJNE

Piece akumulacyjne są przeznaczone przede wszystkim do domów z dwiema taryfami energii elektrycznej. Pobór energii elektrycznej do nagrzania pieca może się odbywać wyłącznie w czasie tańszej taryfy nocnej, a oddawanie ciepła następuje przez całą dobę.
Podstawowy element budowy pieca to blok akumulacyjny, w którym jest magazynowana energia cieplna. Znacznie zwiększa on, niestety, wymiary ogrzewacza akumulacyjnego w porównaniu do zwykłego grzejnika elektrycznego.
Urządzenia różnią się sposobem oddawania ciepła przez blok akumulacyjny - te ze statycznym rozładowaniem oddają ciepło równomiernie z rozgrzanego bloku akumulacyjnego. Ich wadą jest brak możliwości regulacji tego procesu, a zaletą - cicha praca. Piece z dynamicznym rozładowaniem mają wbudowany wentylator, który wymusza w nich wewnętrzny obieg powietrza i intensyfikuje oddawanie ciepła. Sterując pracą wentylatora, można regulować ilość oddawanego ciepła. Uciążliwy może być jednak szum wywołany jego pracą.
W piecach dynamicznych często zamontowane są dodatkowe grzałki, które pozwalają dogrzać pomieszczenie w trakcie rozładowywania bloku akumulacyjnego, jeśli był on za słabo naładowany lub znacznie spadła temperatura.

PROMIENNIKI ELEKTRYCZNE

Elementem grzejnym jest najczęściej opornik wolframowy, wtopiony w rurę kwarcową lub spirala z drutu oporowego, osadzona w rurce ze stali żaroodpornej. Wytwarzane promieniowanie podczerwone ogrzewa płaszczyzny i powierzchnie, na które pada, a nie powietrze. Dzięki temu wrażenie komfortu cieplnego uzyskuje się w temperaturze powietrza niższej niż w przypadku ogrzewania tradycyjnego. Promienniki są przeznaczone zwłaszcza do pomieszczeń wielko­kubaturowych, takich jak hale, budynki przemysłowe, kościoły. Odczucie ciepła następuje od razu po włączeniu ogrzewania, nie ma strat ciepła na ogrzanie powietrza, ponadto ograniczone są jego ruchy konwekcyjne (występujące przy ogrzewaniu powietrznym) i nie występuje zjawisko unoszenia kurzu.

SYSTEMY OGRZEWANIA POWIETRZNEGO

Ogrzewanie pomieszczeń za pomocą takich systemów polega na ogrzewaniu powietrza, które jest zasysane do wnętrza urządzenia grzewczego, a następnie wydmuchiwane i rozprowadzane kanałami do pomieszczeń.

Nagrzewnice powietrza

Nagrzewnice powietrza - urządzenia przenośne, mające zazwyczaj niewielkie wymiary. Często są wyposażone w kółka lub uchwyt. Można je zasilać paliwem: gazowym, olejowym lub nawet energią elektryczną. Nagrzewnice powietrza mogą mieć odprowadzenie spalin lub nie. Nagrzewnice bez odprowadzania spalin stosuje się w dobrze wentylowanych pomieszczeniach lub na zewnątrz budynków.

Nadmuchowe piece grzewcze

Mogą bezpośrednio nagrzewać powietrze w pomieszczeniu, w którym się znajdują lub być elementem systemu ogrzewania powietrznego kanałowego. Paliwem jest gaz ziemny, płynny, olej opałowy, a także przepracowany olej silnikowy. W sprzedaży są również piece kondensacyjne, w których następuje odzyskanie ciepła zawartego w spalinach, dzięki czemu zwiększa się ich sprawność.

System ogrzewania powietrznego może zastępować w domu kilka instalacji: ogrzewanie, wentylację, a nawet klimatyzację. Składa się on z nadmuchowego pieca grzewczego, w którym jest wytwarzane ciepłe powietrze, następnie rozprowadzane kanałami do pomieszczeń. Powietrze z zewnątrz pobierane jest w tzw. czerpni, potem filtrowane, ogrzewane w piecu i nawilżane. Z pomieszczeń pobierane jest powietrze ochłodzone i przez wyrzutnię usuwane z budynku. Dodatkowym elementem systemu może być rekuperator odzyskujący ciepło z powietrza usuwanego i ogrzewający wstępnie powietrze świeże oraz chłodnica z agregatem chłodniczym do schładzania powietrza w okresie letnim. Nadmuchowe ogrzewanie powietrzne jest systemem komfortowym, ponieważ ogrzewanie, nawilżanie czy chłodzenie jest realizowane centralnie, a za nastawę odpowiednich parametrów odpowiedzialny jest elektroniczny regulator. Ogrzewanie powietrzne charakteryzuje się małą bezwładnością i dlatego bardzo szybko reaguje na zmiany temperatury oraz pozwala na szybkie ogrzanie wychłodzonych pomieszczeń.

REGULATORY I STEROWNIKI

Regulatory i sterowniki dzieli się ze względu na:

• rodzaj zasilania:
  - regulatory bezpośredniego działania (energia potrzebna do pracy urządzenia pobierana jest z samego regulatora, np. przepływająca przez zawór termostatyczny gorąca woda powoduje rozszerzenie mieszka, który przymyka zawór, ustalając w ten sposób przepływ zapewniający żądaną temperaturę w pomieszczeniu; mają one  charakterystykę proporcjonalną),
  - regulatory z energią pomocniczą (elektryczne, pneumatyczne i hydrauliczne);
• rodzaj sygnału wyjściowego: ciągłe, impulsowe oraz dwu- i trójstawne (trójnastawne);
• sposób zmiany sygnału wyjściowego: analogowe i cyfrowe (elektroniczne);
• sposób tworzenia sygnału wyjściowego: proporcjonalne (P), proporcjonalno-całkujące (PI), proporcjonalno-całkująco-różniczkujące (PID).

W instalacjach grzewczych najczęściej wykorzystywane są regulatory:

• pokojowe (termostaty pokojowe) - sterują pracą kotła w zależności od temperatury panującej w pomieszczeniu; mogą być programowane w cyklu dobowym lub tygodniowym;
• pogodowe - sterują pracą kotła na podstawie pomiarów temperatury na zewnątrz budynku i temperatury wody zasilającej instalację c.o. (uwzględniają zmiany temperatury na zewnątrz);
• różnicy ciśnienia - stabilizują różnicę między ciśnieniem zasilania a ciśnieniem powrotu czynnika grzewczego;
• z ogranicznikiem przepływu - zapewniają stabilny przepływ czynnika grzewczego przez wymiennik ciepła; współpracują z czujnikami temperatury zewnętrznej, dostosowując odpowiednie parametry do jej zmian.

ZAWORY I GŁOWICE TERMOSTATYCZNE

Zawory termostatyczne regulują temperaturę w pomieszczeniach poprzez sterowanie zmianą strumienia objętości czynnika grzewczego przepływającego przez grzejnik.
Każde urządzenie ma dwie zasadnicze części: zawór termostatyczny (część wykonawcza) i głowica (część czujnikowo-sterująca).

Zawory termostatyczne

Produkowane są z nastawą (regulacją) wstępną lub bez niej. Regulacja wstępna służy do hydraulicznego wyregulowania instalacji i polega na trwałym zdławieniu przepływu wody przez zawór. Zawory z nastawą wstępną są przeznaczone przede wszystkim do instalacji typu zamkniętego. Zawory bez nastawy wstępnej, ze względu na mniejsze opory przepływu, stosuje się np. w instalacjach grawitacyjnych (typu otwartego).

Głowice termostatyczne

Wewnątrz głowicy znajduje się sprężysty mieszek wypełniony cieczą (głowice z czujnikiem cieczowym), woskiem (głowice z czujnikiem woskowym) lub gazem (głowice z czujnikiem gazowym). Czujnik jest wbudowany w głowicę i ma bezpośrednie połączenie z pokrętłem. W głowicach z czujnikiem zdalnym jest on umieszczony na ścianie i połączony z głowicą za pomocą cienkiej rurki, tzw. kapilary. Głowice z wbudowanym czujnikiem montuje się bezpośrednio na zaworze. W głowicach z czujnikiem zdalnym czujnik instaluje się w miejscu reprezentatywnym, w którym wartość temperatury jest taka jak w całym pomieszczeniu. Dzięki temu unika się ochłodzenia pomieszczenia, np. powodu nadmiernego ogrzania powietrza w strefie przygrzejnikowej.

sierpień 2008 r.

redakcja Informatora Budowlanego i Instalacyjnego