Logoterma – co to jest? Jakie oszczędności dają stacje Logoterma? Zalety i wady stosowania

Stacje Logoterma to kompaktowe urządzenia przeznaczone do zdecentralizowanego przygotowania c.w.u. i sterowania mieszkaniowymi obiegami grzewczymi. Stacje Logoterma to mieszkaniowe węzły cieplne, zwane w branży również mieszkaniowymi lub indywidualnymi stacjami cieplnymi czy miniwęzłami.

Spis treści

1. Logoterma – co to jest?
2. Budowa mieszkaniowych stacji Logoterma
3. Zasada działania stacji Logoterma
4. Sterowanie pracą stacji Logoterma
5. Logoterma – przyczyny niewłaściwej pracy
6. Logoterma – wady i zalety

Stacje Logoterma zostały stworzone i wprowadzone na rynek przez firmę Flamco Meibes i firma ta jest jedynym producentem tych urządzeń w Polsce.

Logoterma – co to jest?

Stacje Logoterma - to mieszkaniowe węzły cieplne, zwane w branży również mieszkaniowymi lub indywidualnymi stacjami cieplnymi czy miniwęzłami.  Mieszkaniowe węzły cieplne są to układy, które są stosowane do przygotowywania c.w.u. w sposób zdecentralizowany. Stacje Logoterma służą także do sterowania mieszkaniowymi obiegami grzewczym. Dzięki nim mieszkańcy poszczególnych lokali w budynkach wielorodzinnych mają pełną kontrolę nad zużywanym ciepłem.

Budowa mieszkaniowych stacji Logoterma

Stacje Logoterma to kompaktowa, zespolona konstrukcja przewodów i urządzeń stanowiąca indywidualną część systemu grzewczego dla każdego lokalu mieszkalnego lub użytkowego w budynku. Układ przeważnie jest przymocowany do płyty podstawowej i zamknięty w estetycznej obudowie zlokalizowanej w szachcie instalacyjnym.

W skład stacji wchodzą m.in.:

• płytowy wymiennik ciepła ze stali nierdzewnej,
• proporcjonalny regulator przepływu – trójdrogowy zawór typu PM Regler,
• zawór strefowy,
• odpowietrznik,
• armatura (np. zawory kulowe i kształtki),
• filtry siatkowe,
• orurowanie ze stali nierdzewnej – izolowane,
• ciepłomierz,
• wodomierz zimnej wody.

Wydajność układu stacji zależy od parametrów dostarczanych mediów, m.in. od temperatury czynnika grzewczego na zasileniu stacji Logoterma, wymaganego stopnia podgrzania c.w.u. oraz jej natężenia wypływu z baterii w miejscu poboru. Na tej podstawie dobiera się odpowiedni model stacji. Standardowe wersje wyposażone są w sześć lub siedem króćców:

• zasilanie i powrót ze źródła ciepła,
• zasilanie i powrót z mieszkaniowej instalacji c.o.,
• doprowadzenie zimnej wody do stacji mieszkaniowej,
• doprowadzenie zimnej wody do mieszkania (tzw. 7-ma droga),
• doprowadzenie c.w.u. do mieszkania.

W dolnej części stacji znajduje się konsola ze śrubunkowymi zaworami kulowymi DN 20, które stanowią technologiczne zakończenie przewodów instalacyjnych doprowadzanych do węzła oraz pozwalają na jej łatwe i szybkie odcięcie od instalacji, bez konieczności opróżniania całego układu.

Stacje Logoterma dostępne są na rynku w wielu różnych rodzajach. Przy zachowaniu odpowiedniego przepływu pierwotnego czynnika grzewczego o określonej temperaturze stacje mogą standardowo dostarczać 12 l/min c.w.u. o temperaturze ok. 55°C. Podstawowe rozwiązania w pełni zaspokoją potrzeby użytkowników mieszkań wyposażonych w łazienkę, WC i kuchnię. Dla większych lokali, w których przewidziano obsługę kilku łazienek, zaleca się instalację stacji o podwyższonej wydajności c.w.u. nawet do 22 l/min. Dodatkowo stację Logoterma można rozbudować m.in. o mieszacz termostatyczny (zawór ograniczający temperaturę wypływu c.w.u. i utrzymujący ją na wymaganym przez odbiorcę poziomie) oraz kompletny zestaw cyrkulacyjny, który znacząco skraca czas oczekiwania na c.w.u. (wymagany bezwzględnie w przypadku, gdy objętość instalacji od stacji do punktu odbioru przekracza 3 dm³). Ponadto stacje Logoterma można także wyposażyć w moduł ogrzewania podłogowego, na które coraz częściej pojawia się zapotrzebowanie w budownictwie wielorodzinnym.

Zasada działania stacji Logoterma

Logoterma charakteryzuje się stosunkowo prostą zasadą działania. Czynnik grzewczy w postaci gorącej uzdatnionej (lub z dodatkiem glikolu) wody doprowadzonej ze źródła ciepła (węzła grupowego lub lokalnej kotłowni) przekazuje ciepło do mieszkaniowego systemu c.o. lub przygotowania c.w.u. Centralnym punktem układu jest hydrauliczny, proporcjonalny regulator przepływu, tzw. PM Regler. W stacjach Logoterma regulacja parametrów c.o. odbywa się na podstawie informacji z czujnika temperatury w przygrzejnikowych głowicach termostatycznych lub pokojowym regulatorze/programatorze. W momencie spadku temperatury w pomieszczeniu poniżej zadanej wartości regulator/programator poprzez siłownik otwiera zawór strefowy umożliwiający przepływ czynnika do grzejników, a po osiągnięciu zadanych warunków cieplnych zamyka go. Po wychłodzeniu pomieszczenia cykl zasilania zostaje powtórzony. Nastawa zaworu strefowego instalacji c.o. ustala maksymalny przepływ czynnika grzewczego przez grzejniki, zgodnie z wyliczonym zapotrzebowaniem ciepła dla danego mieszkania.

Przygotowanie c.w.u. ma priorytet, pierwszeństwo nad c.o., dlatego gdy układ dostanie sygnał o rozpoczęciu poboru c.w.u. (w lokalu zostanie odkręcony kran), zawór odnotowuje sygnał o zmianie ciśnienia zimnej wody i automatycznie odcina dopływ czynnika do grzejników, w całości przekierowując go do wymiennika płytowego. W tym samym czasie do wymiennika stacji Logoterma dostarczana jest również zimna woda wodociągowa, która przepływając przez niego na skutek przenikania ciepła, zostaje ogrzana do wymaganej temperatury, wynoszącej ok. 55°C. Tak przygotowane medium trafia do punktu czerpalnego. Konstrukcja wymiennika stacji Logoterma (płyty ze stali nierdzewnej oddzielające zimną wodę od czynnika grzewczego) uniemożliwia mieszanie się obydwu cieczy, przez co parametry jakościowe wody przeznaczonej do spożycia nie ulegają zmianie. Po ustaniu poboru c.w.u. woda grzewcza trafia ponownie do grzejników, a wymiennik stygnie, co zapobiega rozwojowi bakterii legionella oraz powstawaniu kamienia kotłowego. Podczas przygotowania c.w.u. czas odcięcia zasilania dla celów c.o. nie ma odczuwalnego wpływu na temperaturę powietrza w pomieszczeniu, więc komfort cieplny zostaje w nim utrzymany.

W opisywanym rozwiązaniu zużycie ciepła optymalizuje się do potrzeb użytkownika. Pomiary poboru odbywają się za pomocą ciepłomierza, określającego łączne wykorzystanie ciepła zarówno na cele c.o., jak i przygotowania c.w.u., oraz wodomierza zimnej wody. Aby zapewnić długie i bezawaryjne ich działanie, układ stacji Logoterma wyposażony jest w filtry siatkowe. Przechwytują zanieczyszczenia, zabezpieczając tym samym urządzenia pomiarowe, PM Regler, wymiennik oraz inne elementy instalacji mieszkaniowej przed uszkodzeniem.

Sterowanie pracą stacji Logoterma

Stacje Logoterma oferują sterowanie – z zastosowaniem regulatora/programatora zamontowanego w mieszkaniu. Na panelu programatora należy ustawić temperaturę, jaka ma być utrzymywana we wnętrzu. Jeżeli spadnie ona poniżej wymaganej wartości, ogrzewanie zostanie automatycznie włączone. Użytkownik ma w tej sytuacji możliwość dodatkowej regulacji intensywności grzania za pomocą głowic termostatycznych montowanych przy poszczególnych grzejnikach w układzie. Należy jednak pamiętać, że w chwili gdy temperatura w punkcie pomiaru (zamontowania czujnika) osiągnie zadaną wartość, zasilanie mieszkaniowego układu c.o. zostanie całkowicie odcięte (nawet jeżeli w innych pomieszczeniach jest chłodniej). Decydując się na ten sposób sterowania, wystarczy na zaworze strefowym zainstalować specjalny siłownik do współpracy z regulatorem/programatorem pokojowym.

W zależności od indywidualnych potrzeb i możliwości finansowych użytkownika może on wybrać odpowiedni dla siebie regulator/programator. W ofertach firm znajdują się proste termostaty on/off, bardziej rozbudowane – z możliwością programowania parametrów cieplnych w cyklach dobowych lub tygodniowych, a także wersje zaawansowane technologicznie, zapewniające współpracę z systemami inteligentnego budynku i możliwość zdalnego sterowania za pośrednictwem urządzeń mobilnych (smartfon, tablet).

Firma Flamco Meibes na przykład ma w swojej ofercie również programator (MR-6), który ma możliwość sterowania pracą pompy cyrkulacyjnej. Użytkownik może ustawić w nim własny program (czas pracy) układu cyrkulacji w zależności od osobistego cyklu dnia. Tym samym, w godzinach, w których przebywa poza domem, cyrkulacja może być wyłączana oszczędzając dodatkowo energię.

Logoterma – przyczyny niewłaściwej pracy

Zaburzenia w prawidłowym działaniu stacji zwykle pojawiają się po stronie sieciowej czynnika grzewczego. Częstą przyczyną zakłóceń w pracy układów są niewłaściwy przepływ czynnika grzewczego lub jego nieodpowiednia temperatura, spowodowane problemami w pracy źródła ciepła (węzeł, kotłownia). Parametry te można odczytać z liczników ciepła, w jakie wyposażone są logotermy. Aby wykluczyć czynniki przyczyniające się do niewłaściwej pracy stacji, należy skontrolować nastawę temperatury na źródle ciepła, ciśnienie dyspozycyjne, nastawę pracy pompy obiegowej oraz zaworów podpionowej regulacji ciśnienia i przepływu. Niezwykle ważne jest utrzymywanie w czystości filtroodmulników w źródle ciepła oraz filtrów siatkowych stacji Logoterma. Zaniżona lub zawyżona temperatura w pomieszczeniach może być skutkiem problemów w działaniu stacji Logoterma po stronie c.o., m.in.:

• niewłaściwego nastawienia regulatora lub programatora pokojowego,
• złej nastawy wstępnej na zaworze strefowym w stacji lub na zaworach grzejnikowych,
• niepoprawnego ciśnienia i temperatury na zasileniu stacji Logoterma i węzła cieplnego,
• złego stanu baterii zasilających regulator pokojowy.

Czasem dochodzi również do uszkodzenia wymiennika stacji Logoterma lub obniżenia jego sprawności, czego przyczyną przeważnie jest zalegający kamień kotłowy. Aby uniknąć tego zjawiska, należy zapewnić odpowiednią jakość czynników zasilających stację – grzewczego oraz zimnej wody. Woda powinna być zdemineralizowana, wtedy nie będzie powodowała korozji instalacji ciepłowniczej i występowania osadów wewnątrz rur. Za przygotowanie i jakość tego medium odpowiada zarządca sieci ciepłowniczej, np. MPEC, lub – w przypadku lokalnych kotłowni – np. wspólnota mieszkaniowa. Właściciel lokalu, będący użytkownikiem stacji Logoterma, nie ma wpływu na jakość medium, dlatego w razie awarii wynikającej z jego złej jakości ma prawo dochodzić zwrotu kosztów naprawy od instytucji odpowiedzialnej za jego przygotowanie. Nieco inaczej sytuacja wygląda, jeśli kamień osadza się na wymienniku po stronie c.w.u. W większości przypadków skład wody wodociągowej można sprawdzić i w związku z tym to użytkownik jest zobowiązany do korzystania z urządzeń, na których pracę ten czynnik (o określonych odgórnie parametrach) nie będzie miał wpływu, a jeżeli dojdzie do awarii z tym związanej, sam musi pokryć koszty jej usunięcia. Osadzaniu się kamienia kotłowego sprzyjają następujące czynniki:

• twardość wody – wraz z jej wzrostem zwiększa się ryzyko jego powstania,
• pH – odczyn zasadowy,
• przewodność elektryczna wody,
• temperatura c.w.u. – im wyższa, tym więcej osadu wytrąci się na płycie wymiennika.

Mimo że stacje Logoterma wytwarzają c.w.u. o stosunkowo niskiej temperaturze (ok. 55°C), to w przypadku wykorzystania na ten cel twardej wody proces osadzania się kamienia zarówno w wymienniku ciepła, jak i w całej instalacji jest nieunikniony, co prędzej czy później będzie skutkowało koniecznością wymiany niektórych elementów stacji.

Logoterma – wady i zalety

Wyposażenie instalacji budynkowej w stacje Logoterma niesie ze sobą wiele korzyści. Główną z nich jest obsługa c.o. i przygotowanie c.w.u. dla poszczególnych lokali, co pozwala na całkowitą i indywidualną kontrolę zużywanego ciepła. Każdy mieszkaniec płaci tylko za wykorzystaną przez siebie energię, unikając strat przesyłowych c.w.u. i cyrkulacji, występujących w tradycyjnych rozwiązaniach na trasie od źródła ciepła do punktu poboru. Ponadto stacje Logoterma są bezpieczne w użytkowaniu, gdyż wszystkie operacje związane ze sterowaniem c.o. oraz przygotowaniem c.w.u. odbywają się w obrębie pojedynczego układu mieszkaniowego i nie mają wpływu na innych użytkowników budynku. Mieszkańcy poszczególnych lokali sami decydują o długości okresu grzewczego i mogą dopasowywać go do swoich potrzeb. Dodatkowo układy sterowane za pomocą nowoczesnych rozwiązań automatyki pozwalają na ograniczenie zbędnego zużycia ciepła do minimum. Wśród zalet, jakimi cechują się stacje Logoterma należy wymienić możliwość przygotowania c.w.u. z wykorzystaniem jednofunkcyjnego źródła ciepła oraz, w przypadku lokalnych kotłowni, eliminację potrzeby stosowania zasobników c.w.u. i ich cyrkulacji. Ponadto oryginalne stacje zapewniają wysoki poziom higieny w przygotowaniu ciepłej wody oraz brak konieczności stosowania okresowych przegrzewów instalacji c.w.u. Dodatkowo mają pozytywny wpływ na obniżenie wskaźnika EP w budynkach i zmniejszenie mocy źródła ciepła w porównaniu do systemów tradycyjnych, co znacząco wpływa na obniżenie kosztów eksploatacyjnych z tym związanych.

Niestety instalacje wyposażone w stacje Logoterma mają wyższe początkowe koszty inwestycyjne w porównaniu z tradycyjną instalacją c.o. i c.w.u. Obniżenie kosztów eksploatacyjnych, podwyższenie komfortu użytkowników oraz energooszczędność tych urządzeń sprawiają jednak, że świetnie wpisują się one w obecną politykę klimatyczną UE