Świetliki tunelowe - rodzaje i zastosowanie. Zasady montażu świetlików
Rynek oferuje wiele wariantów świetlików przeznaczonych do różnego rodzaju budynków, konstrukcji i dachów. Oprócz oczywistej funkcji użytkowej świetliki mogą być też ciekawym rozwiązaniem architektonicznym, np. w budownictwie mieszkalnym. Jeśli projekt budynku nie przewiduje okien, np. w łazience, korytarzu czy garderobie, doprowadzenie światła jest możliwe dzięki zastosowaniu dachowych świetlików tunelowych.
Spis treści
- Budowa świetlików tunelowych
- Zastosowanie świetlików tunelowych
- Zalety świetlików tunelowych
- Parametry techniczne
- Rodzaje świetlików tunelowych
- Zasady montażu
- Na co zwrócić uwagę
- Podsumowanie
Budowa świetlików tunelowych
Świetlik tunelowy (zwany również rurowym) to system składający się z tuby lub rury świetlnej, która przekierowuje światło słoneczne z zewnętrznego źródła do wnętrza budynku. Zazwyczaj składa się on z trzech głównych elementów: klosza zbierającego światło na dachu, rury przewodzącej światło i klosza rozpraszającego światło wewnątrz pomieszczenia. Rozwiązanie to nie tylko wprowadza światło do wnętrz pozbawionych okien, lecz także umożliwia punktowe doświetlenie wybranego elementu pomieszczenia, np. blatu czy biurka. Istotnym elementem konstrukcji świetlików jest możliwość dostosowania długości tunelu, który pozwala na ominięcie przegród i doprowadzenie światła do wybranego punktu na suficie.
W zależności od potrzeb można zdecydować się na jeden z dwóch rodzajów tunelów:
- tunel elastyczny o długości 2 m – przeznaczony do budynków, w których maksymalna odległość między dachem a sufitem wynosi od 0,4 do 2 m;
- tunel sztywny o długości od 1,7 do 6 m – odpowiedni do dachu, w których jego maksymalna odległość do sufitu wynosi od 0,9 do 6 m.
Tunel sztywny jest efektywniejszy w transporcie światła – wysokorefleksyjna powłoka lustrzana wewnątrz rury odbija nawet 98% światła, które dotrze do oddalonych pomieszczeń. Element ten powinien być poprowadzony do sufitu najkrótszą i najprostszą możliwą drogą – dzięki temu do wnętrza wpadnie więcej światła.
Zastosowanie świetlików tunelowych
Oprócz zastosowania w prywatnych domach świetliki tunelowe montuje się również w budynkach innego przeznaczenia. Wykorzystywane są np. w obiektach użyteczności publicznej, takich jak szkoły, przedszkola, placówki opieki zdrowotnej czy biura. Efektywne wykorzystanie światła dziennego pozwala na mniejsze zużycie energii i w efekcie bardziej ekonomiczne użytkowanie nieruchomości. W sklepach i centrach handlowych świetliki tunelowe mogą dodatkowo doświetlić przestrzenie handlowe, co poprawi widoczność asortymentu oraz komfort klientów.
W wielkopowierzchniowych budynkach, np. magazynach i halach produkcyjnych, zastosowanie świetlików jest często jedynym efektywnym rozwiązaniem doprowadzenia światła: światło dzienne zredukuje zużycie energii na oświetlenie sztuczne oraz poprawi bezpieczeństwo na stanowiskach pracy. W galeriach sztuki i muzeach ważna jest precyzyjna kontrola oświetlenia zarówno dziennego, jak i sztucznego. Świetliki tunelowe mają tę przewagę nad klasycznymi świetlikami, że pozwalają na precyzyjne oświetlenie wybranej przestrzeni i ekspozycji.
Z kolei w halach sportowych dostęp do światła może pozytywnie stymulować zawodników oraz poprawiać komfort widzów. W obiektach użyteczności publicznej na korytarzach, klatkach schodowych, w toaletach publicznych zastosowanie świetlików tunelowych poprawi widoczność i bezpieczeństwo. Doświetlenie tego typu może być skuteczną alternatywą wszędzie tam, gdzie z powodów konstrukcyjnych budynki mają ograniczony dostęp do światła zewnętrznego.
Przeczytaj również:
- Świetliki łukowe w hali przemysłowej. Rodzaje świetlików i zasady ich montażu
- Rola światła naturalnego w biurowcach i metody jego wykorzystania. Ważne normy i parametry
- Świetliki dachowe w obiektach handlowych. Rodzaje oraz charakterystyka świetlików
Zalety świetlików tunelowych
Oczywistą funkcją nadrzędną każdego świetlika jest wprowadzenie do wnętrz naturalnego światła słonecznego, które przynosi liczne korzyści dla zdrowia i samopoczucia ludzi. Zalet świetlików tunelowych jest jednak więcej. Przede wszystkim pozwalają na równomierny rozkład światła – światło jest rozpraszane równomiernie, co pozytywnie wpływa na komfort użytkowania pomieszczenia. Oprócz tego takie świetliki mają zastosowanie w trudno dostępnych miejscach, gdzie standardowe świetliki lub inne źródła światła nie mogą być zamontowane.
Naturalne światło dzienne ma dynamiczny i zmienny charakter, dzięki czemu potrafi ożywić pomieszczenia w sposób, jaki byłby niemożliwy przy użyciu zwykłej lampy. Efektywne wykorzystanie świetlików może przynieść pozytywne skutki dla budżetu domowego: mniejsze wykorzystanie światła sztucznego oznacza niższe rachunki za prąd i oszczędność zużycia energii elektrycznej.
Montując świetliki wyposażone w oświetlenie LED, będzie ono zużywać mniej prądu niż tradycyjne żarówki elektryczne. Zastosowanie świetlików tunelowych umożliwia znaczny zysk energii w porównaniu z wykorzystywaniem sztucznego oświetlenia. Energia uzyskiwana z naturalnego światła to około 9 W z 1000 lumenów. Jeśli np. strumień światła ze świetlika to 2000 lumenów, to dostarczana energia słoneczna wynosi w przybliżeniu 18 W. Ilość światła przechodzącego przez świetlik tunelowy zależy od jego konstrukcji.
Świetliki tunelowe mogą też być ciekawym elementem architektonicznym, wpływającym pozytywnie na estetykę budynku i wygląd pomieszczeń. Wprowadzenie innowacyjnych rozwiązań zwiększa atrakcyjność nieruchomości i podnosi jej wartość. Warto jednak pamiętać, że skuteczność świetlików tunelowych może być zależna od wielu czynników, takich jak lokalizacja budynku, kąt padania światła słonecznego czy obecność przeszkód na drodze światła.
Parametry techniczne
Parametry świetlików tunelowych mogą się różnić w zależności od producenta, modelu oraz specyfiki danego systemu. Niemniej jednak istotne jest zdefiniowanie wejściowych parametrów geometryczno-materiałowych, tak aby świetlik najlepiej spełniał swoją funkcję w zadanych warunkach. Najważniejszym elementem świetlika tunelowego jest rura świetlna, dlatego trzeba dobrać jej średnicę oraz materiał. Średnica rury określa, ile światła słonecznego może być zebrane i skierowane do wnętrza budynku. Większa średnica doprowadzi większą ilość światła.
Rury świetlne mogą być wykonane z różnych materiałów, m.in. poliwęglanu, szkła czy tworzyw sztucznych. Wybór materiału może wpływać na przewodzenie światła, izolację termiczną i trwałość systemu. Klosz zbierający zamontowany na dachu budynku może mieć różne formy i konstrukcje. Niektóre z nich wykorzystują soczewki Fresnela lub systemy odbijające światło. Skuteczność świetlika definiowana jest przez to, jak efektywnie wprowadza światło do wnętrz.
Efektywność świetlików można zmierzyć przez określenie ilości światła docierającego do wnętrza w porównaniu do ilości światła słonecznego, które trafia do klosza zbierającego. Wartość tę wyraża się w procentach. Drugim parametrem jest stopień odbicia światła, który wpływa na efektywność przekazywania światła do rury świetlnej.
Nowoczesne świetliki czołowych producentów, dzięki łatwo zmywalnej szybie i gładkiemu lustrzanemu tunelowi, zapewniają minimalne straty światła – zaledwie 6% na 1 m długości tunelu i 10% na jedno kolanko, zmieniające bieg tunelu. Nawet w zimowy dzień daje on ilość światła porównywalną z żarówką 60 W.
Rodzaje świetlików tunelowych
Rynek oferuje kilka rodzajów świetlików tunelowych, a wybór konkretnego typu może zależeć od specyfiki budynku i pomieszczeń, warunków otoczenia oraz preferencji estetycznych. Wśród popularnych modeli świetlików tunelowych znajdują się: tradycyjne, z soczewką Fresnela, z systemem luster, hybrydowe, z wentylacją, z systemem regulacji światła lub integracją z oświetleniem sztucznym oraz do zastosowań komercyjnych.
Tradycyjne świetliki tunelowe składają się z trzech głównych elementów:
- klosza zbierającego światło na dachu,
- rury przewodzącej światło,
- klosza rozpraszającego światło wewnątrz pomieszczenia.
Rury mogą być elastyczne lub sztywne, a klosz może mieć różne konstrukcje i kształt. Świetliki tunelowe z soczewką Fresnela wykorzystują ją do zbierania i koncentracji światła słonecznego, co pozwala na efektywne dostarczenie go do rury świetlnej. Z kolei te z systemem luster wykorzystują je do odbicia i skierowania światła do rury świetlnej. Lustra mogą być ustawione pod różnymi kątami, co umożliwia skierowanie światła w dowolnym kierunku. Modele hybrydowe łączą zalety świetlików tunelowych z systemem odbicia światła. Mogą zawierać soczewki Fresnela, lustra oraz dodatkowe technologie, takie jak świetlówki lub diody LED, aby zwiększyć efektywność oświetlenia w nocy.
Świetliki tunelowe z wentylacją łączą funkcję pozyskiwania oświetlenia naturalnego i świeżego powietrza. Oprócz rury świetlnej zawierają system wentylacyjny, co może być korzystne dla wentylacji pomieszczeń. System wentylacji świetlika jest zaprojektowany w taki sposób, że wyklucza powstawanie skroplin wewnątrz urządzenia.
Produkty z systemem regulacji światła pozwalają dostosować ilość światła wpadającego do pomieszczenia. Mogą zawierać rolety, filtry lub systemy zmieniające kąt padania światła. Ostatni rodzaj – do zastosowań komercyjnych – jest specjalnie dopasowany do potrzeb dużych budynków komercyjnych, takich jak hale produkcyjne czy centra handlowe.
Zasady montażu
Przed zainstalowaniem świetlików tunelowych należy wziąć pod uwagę ich umiejscowienie i kierunek światła słonecznego, warunki pogodowe, rodzaj dachu, rozmiar pomieszczeń, regulację światła, odpowiedni dobór materiałów oraz prawidłowy montaż. W kwestii lokalizacji i kierunku ważna jest wcześniejsza identyfikacja miejsc, gdzie świetliki będą najbardziej efektywne. Należy wziąć pod uwagę lokalizację budynku, rozkład pomieszczeń, ewentualne zacienienia nieruchomości, ukształtowanie terenu wokół niej oraz kierunek padania światła słonecznego.
Najkorzystniejszą lokalizacją dla kopuły świetlika będzie południo-wa strona dachu, która z reguły jest najbardziej nasłoneczniona. Istotne są również lokalne uwarunkowania pogodowe, ponieważ zachmurzenia i opady ograniczą ilość światła słonecznego. Dostępne na rynku rozwiązania umożliwiają instalacje świetlików tunelowych zarówno na dachach płaskich o kącie nachylenia od 0° do 15°, jak i skośnych o nachyleniu od 15° do 60°. Na pochyłych połaciach świetliki te można montować i na pokryciu falistym, i na płaskim. Bez względu na stopień nachylenia montować można tunele elastyczne, ale też tunele sztywne.
Rodzaj dachu oraz wynikająca z niego konieczność zastosowania poszczególnych rozwiązań ma także wpływ na cenę samego świetlika. Konstrukcje z tunelem sztywnym do dachów płaskich zwykle są droższe. Jednak koszt świetlika rurowego z tunelem elastycznym – tak do dachów skośnych, jak i płaskich – jest porównywalny.
Montaż świetlików dachowych wymaga ingerencji w pokrycie dachu i sufit, dlatego najlepiej przeprowadzić go podczas remontu dachu lub zaplanować na etapie projektu domu. W praktyce oznacza to konieczność wywiercenia otworów w suficie, dlatego instalację powinni przeprowadzić fachowcy.
Proces montażu świetlików tunelowych wymaga precyzji i wiedzy technicznej, dlatego konieczne jest zaangażowanie specjalistów. Przed rozpoczęciem prac powinni wykonać analizę miejsca instalacji przez określenie pomieszczeń i miejsc wymagających doświetlenia oraz ocenić kierunek padania światła słonecznego tak, aby zmaksymalizować zyski słoneczne.
Następnym krokiem jest wykonanie dokładnych pomiarów, w tym: pomieszczeń, długości rury świetlnej, kąta nachylenia oraz innych parametrów wymagających dostosowania do konkretnej konstrukcji. Po określeniu tych parametrów i przy uwzględnieniu specyfiki budynku można wybrać konkretny model świetlika tunelowego. Sam proces montażu rozpoczyna instalacja klosza na dachu – w miejscu, które umożliwia zbieranie maksymalnej ilości światła słonecznego. Przeprowadza się ją od strony dachu bez konieczności wchodzenia na poddasze lub strych – wystarczy, że dekarz umieści tunel w wyznaczonym miejscu.
Zamocowanie konstrukcji do dachu umożliwiają nowoczesne systemy, które nie wymagają wiercenia dodatkowych otworów czy używania kleju. Stabilność konstrukcji zapewniają specjalne klipsy – w tym celu należy zatrzasnąć gotowe elementy we właściwych miejscach. Następnie należy przeprowadzić rurę świetlną z klosza do wnętrza budynku, starając się utrzymać jak najmniejsze straty światła. W kolejnym kroku montuje się klosz rozpraszający światło w pomieszczeniu, do którego ma być dostarczone. Gwintowana krawędź umożliwia także późniejsze czyszczenie części sufitowej świetlika – szybę wystarczy odkręcić, umyć i z powrotem wkręcić.
W niektórych przypadkach może być konieczne zainstalowanie systemu odprowadzającego nadmiar ciepła, szczególnie jeśli rura świetlna przechodzi przez obszary, gdzie może dochodzić do nagrzewania się. Następnie należy wykończyć instalację wewnątrz pomieszczenia, tak aby świetlik pasował do jego estetyki. Przed użytkowaniem przeprowadza się testy, aby upewnić się, że świetlik działa poprawnie i dostarcza odpowiednią ilość światła. Użytkowanie świetlików wymaga regularnej konserwacji, która obejmuje czyszczenie rur świetlnych, kloszy i ewentualnych napraw.
Na co zwrócić uwagę
Świetlik powinien wkomponować się w aranżację wnętrza, dlatego znaczenie mają kolory oraz faktury ścian, podłóg i sufitów. Oprócz aspektów estetycznych wykończenie wnętrz wpływa też na funkcjonalność, ponieważ jasne barwy i gładkie powierzchnie lepiej odbijają światło, dlatego mogą wymagać mniejszego doświetlenia.
Wychodząc naprzeciw różnorodnym potrzebom użytkowników, rynek oferuje szeroką gamę rodzajów i rozmiarów świetlików tunelowych, które mogą być wyposażone w dodatkowe funkcje. Niektóre modele świetlików tunelowych pozwalają na regulację ilości światła wpadającego do pomieszczenia. Ta dodatkowa funkcjonalność pozwala na dynamiczne dostosowywanie warunków oświetlenia do potrzeb.
Świetlik musi być wykonany z dobrej jakości materiałów, które będą trwałe i odporne na warunki atmosferyczne. Poza tym, aby świetliki jak najdłużej spełniały swoją funkcję, konieczne jest utrzymanie ich w czystości oraz wykonywanie okresowych przeglądów technicznych. Sprzyja temu sama konstrukcja świetlika rurowego, która pozwala utrzymać produkt w czystości. Kształt kopuły nie pozwala na utrzymywanie się nieczystości na jej powierzchni, jak również nie zatrzymuje śniegu.
Podsumowanie
Świetliki tunelowe, zwane również rurowymi, to popularne rozwiązanie stanowiące część oferty czołowych producentów na rynku. Wykonanie świetlika z wysokiej jakości materiałów, z dbałością o detale, takie jak połączenia, izolacje, wyposażenie dodatkowe, zapewnia długą i bezawaryjną żywotność produktów. Wyjątkowa stylistyka świetlików tunelowych, dobra skuteczność świetlna, łatwość montażu i utrzymania to tylko niektóre z zalet stosowania ich w budynkach mieszkalnych, wszędzie tam, gdzie standardowe okna nie są możliwe.
