Jakie okna do domu wybrać, aby nie żałować decyzji? 11 ważnych parametrów przy wyborze okien
Jakie okna do domu - to jedno z podstawowych pytań, jakie zadaje się przed budową czy modernizacją domu. Od tego, jakie okna do domu wybierze inwestor, zależeć będzie wygląd budynku, a także charakter wnętrz. Ale najważniejsze są parametry okien. Zatem jakie okna wybrać do domu, aby nie żałować decyzji za kilka lat?
Jakie okna do domu?
Okna dostępne w punktach sprzedaży muszą być oznaczone znakiem budowlanym B lub znakiem CE oraz mieć obowiązkowo dołączony opis (kartę wyrobu). W karcie wyrobu powinny być wymienione wszystkie deklarowane przez producenta parametry okien, jak np. obciążenie wiatrem, wodoszczelność czy przepuszczalność powietrza. Co mówią poszczególne parametry okien i jakie jeszcze oznaczenia powinny się znaleźć w opisie stolarki budowlanej?
Okna składają się z wielu małych i dużych elementów, od fabryki do osadzenia ich w murze przechodzą długą drogę. Najpierw producent bada właściwości okna, podaje jego cechy, klasy okna i wartości odpowiednich współczynników. Świadectwa tych badań dają inwestorowi gwarancję, że kupuje produkt o deklarowanych parametrach okien i wybranej klasie produktu. Okna, które nie mają specjalistycznych badań, powinny być uznane za produkt niepełnowartościowy.
Czytaj też: Ciepły montaż okien: dlaczego jest zalecany przez ekspertów? Zalety techniki ciepłego montażu okien
Co więc oznaczają poszczególne parametry okien i jakie oznaczenia powinny się znaleźć w opisie (karcie wyrobu) stolarki okiennej.
Parametry okien można podzielić na dwie zasadnicze grupy:
- bezwzględnie ważne dla każdej konstrukcji okna, czyli odporność na obciążenie wiatrem, wodoszczelność i przepuszczalność powietrza, oraz
- parametry okien ważne z punktu widzenia użytkownika okna, a więc przenikanie ciepła, akustyka, siły operacyjne, wytrzymałość mechaniczna, odporność na wielokrotne otwieranie i zamykanie, odporność na włamanie oraz odporność na przenikanie światła i energii słonecznej.
Wszystkie parametry okien są ustalane na podstawie normy PN-EN 14351-1:2006+A2:2016.
Zestawienie parametrów ważnych przy wyborze okien
| Parametry stolarki okiennej | Możliwe klasy okien i wartości w opisach okien, do indywidualnego wyboru | Wartości najczęściej wybierane przez inwestorów* |
| 1. Odporność na obciążenie wiatrem | klasa A1-C6 | B-3/B-4 |
| 2. Wodoszczelność | klasa 1A-9A | 9A |
| 3. Przepuszczalność powietrza | klasa 1-4 | 4 |
| 4. Właściwości akustyczne | określona wartość Rw [dB] | w hałaśliwej okolicy Rw nie mniejsze niż 40-45 dB |
| 5. Przenikalność cieplna | określona wartość Uw | Uw nie większe niż 0,9 W/(m2·K) |
| 6. Siły operacyjne | klasy 1-2 | 2 |
| 7. Wytrzymałość mechaniczna | klasy 1-4 | 4 |
| 8. Odporność na wielokrotne otwieranie i zamykanie | 5000-20 000 cykli | 10 000 cykli |
| 9. Odporność na włamanie | klasy WK-1-WK-6 | WK-2 |
| 10. Przepuszczalność światła | wartość procentowa | > 70% |
| 11. Przepuszczalność energii słonecznej | wartość procentowa współczynnika g | 50-55% |
* parametry okien powinny być dobierane według kryterium ważności. Dlatego też wybierając okna, nie trzeba określać wszystkich parametrów na maksymalnym poziomie klas, co przy okazji znacznie podwyższa cenę okno.
Czytaj też: Współczynnik przenikania ciepła okna. Jaki współczynnik Uw wymagany jest dla ciepłych okien?
Od 2021 roku maksymalna, dopuszczalna wartość współczynnika przenikania ciepła okien została kolejny raz obniżona. Dla okien fasadowych i drzwi balkonowych nie może przekraczać 0,9 W/m²K, a dla okien dachowych - 1,1 W/m²K.
Okna ze znakiem B, CE oraz kartą wyrobu
Przy okazji warto wspomnieć, że okna muszą być oznaczone znakiem budowlanym B lub oznakowaniem CE – bez nich w ogóle nie mogą być stosowane w budownictwie. Brak znaku budowlanego B lub znaku CE grozi umieszczeniem wyrobu w Krajowym Wykazie Wyrobów Zakwestionowanych i wycofaniem go z obrotu, a nawet kara grzywny w wysokości do 100 tys. zł. Oprócz oznakowania okna muszą mieć też obowiązkowo dołączony opis wyrobu (karta wyrobu), w którym powinny być wymienione wszystkie deklarowane przez producenta okna właściwości.
Czytaj też: Stolarka budowlana to polska specjalność. Jesteśmy największym producentem i eksporterem okien w Europie
Jakie okna do domu - ważna odporność na obciążenie wiatrem
Odporność na obciążenie wiatrem, czyli – potocznie mówiąc – sztywność, określa, przy jakiej sile parcia wiatru wiejącego prostopadle do płaszczyzny okna nastąpi maksymalne ugięcie ramy.Odporność na obciążenie wiatrem oznacza się symbolami od A-1 (najmniejsza sztywność) do C-6 (największa), przy czym standardowe okna nie muszą mieć klasy wyższej niż B-3/B-4, w skrajnych przypadkach na bardzo wietrznym terenie C-3/C-4. Oznacza to, że wiatr napierający z siłą 1200-1600 Pa (czyli 158-184 km/h) spowoduje ugięcie ramy nie większe niż 1/300 długości. Przykładowo dla słupka o wysokości 2,3 m ugięcie pod wpływem wiatru nie powinno być większe niż 7,3 mm.
Polecany artykuł:
Wodoszczelność okna - jak czytać klasy
Wodoszczelność określa, przy jakiej sile wiatru w czasie opadów deszczu nastąpi przeciek wody opadowej do wnętrza. Najniższa klasa 1A oznacza, że okno przecieknie nawet przy bezwietrznej pogodzie. Prawie najwyższa 9A gwarantuje szczelność przy nawałnicach o parciu 600 Pa (czyli 112 km/h). Powyżej tej wartości stosuje się oznaczenia Exxx, wpisując w miejsce „xxx” odpowiednią maksymalną siłę parcia wiatru.
Przepuszczalność powietrza dla stolarki okiennej
Przepuszczalność powietrza mierzy się na podstawie współczynnika infiltracji a, który określa, ile powietrza przeniknie w ciągu godziny przez 1-metrową szczelinę przy różnicy ciśnień 1 daPa/m3. Wartość współczynnika nie powinna być większa niż 0,3 m3/(m·h·daPa2/3). O szczelności okna informują klasy od 1 do 4 – im wyższa klasa, tym okno szczelniejsze. Ważne, aby nie zapomnieć o problemie wentylacji. Wymiana powietrza w pomieszczeniach jest niezbędna. Jeśli zatem w domu nie ma wentylacji mechanicznej, niektóre z okien powinny być wyposażone w nawiewniki.
Co wpływa na trendy okienne?
- Przede wszystkim zmiany w przepisach. Dla przypomnienia od roku 2019 dla obiektów użyteczności publicznej współczynnik przenikania ciepła dla okien pionowych ma wynosić nie więcej niż 0,9 W/(m2K), dla okien dachowych - 1,1 W/(m2K). Dla pozostałych budynków te wartości obowiązują od roku 2021. Najlepsze parametry termoizolacyjne mają okna trzyszybowe, w których zastosowano szkło niskoemisyjne i wypełnienie przestrzeni szybowej gazem szlachetnym, np. argonem. Zastosowanie ciepłych ramek dystansowych dodatkowo ograniczy straty ciepła. Moda na okna energooszczędne jest koniecznością.
- Zmiany w architekturze - modne płaskie dachy i duże przeszklenia. Te zmiany wymuszają na producentach myślenie o oknach dachowych dostosowanych do płaskich dachów. Wysokie okna od podłogi do sufitu, a nawet całe przeszklone południowe elewacje czy drzwi tarasowe podnoszono-przesuwne, które po otwarciu nie zabierają cennej przestrzeni wewnątrz są coraz częściej wybierane przez inwestorów.
- Zmiany w stylu życia - cenimy zdrowie, wygodę, bezpieczeństwo, komfort. Na lepsze samopoczucie również ma wpływ ilość światła wpadającego przez okna. Stąd stosowane przez producentów węższe profile. Można też zauważyć wzrost zainteresowania automatyką okien i drzwi. Systemy mechatroniczne mogą być stosowane zarówno w domach jednorodzinnych, jak i wielorodzinnych.
Izolacyjność cieplna i akustyczna (właściwości akustyczne i przenikalność cieplna okna)
Izolacyjność cieplna okna oraz izolacyjność akustyczna okien są określane odpowiednimi współczynnikami:
- współczynnikiem przenikania ciepła U [W/(m2·K)] i średnim ważonym współczynnikiem izolacyjności akustycznej Rw [dB].
Dla inwestora bardziej miarodajny jest wskaźnik izolacyjności akustycznej właściwej RA2, czyli Rw pomniejszony o mniej więcej 5 dB. To on informuje, na ile okno chroni przed zewnętrznym hałasem komunikacyjnym. Jeżeli chodzi o przenikalność cieplną okna, współczynnik U powinien być nie większy niż 0,9 W/(m2·K).
W przypadku akustyki nie ma normowych klas izolacyjności, producenci sami ustalają określone wartości na podstawie badań. Dobór parametrów zależy zatem od potrzeb inwestora, od tego, czy dom stoi przy hałaśliwej okolicy, czy w zacisznym miejscu. Uwzględniając poprawkę, przy wyborze okien trzeba pamiętać o tym, że jeśli zależy nam, aby okno miało izolacyjność akustyczną na poziomie 40 dB, to jego wskaźnik Rw musi mieć wartość przynajmniej 45 dB. Aby mieć pewność, że okno ma określone właściwości w zakresie izolacyjności akustycznej czy cieplnej, należy pytać sprzedawców o wyniki badań akustycznych całego okna. Nie wolno sugerować się współczynnikami pakietu szybowego.
Oczywiście trzeba też zadbać o specjalistyczny montaż okien – taki jak w trakcie badań okna, a więc raczej nie na samą piankę, ale przy użyciu taśm uszczelniających, a także ocieplających profili podokiennych. Inaczej pomimo zapłacenia sporej sumy za okno hałas będzie się swobodnie przedostawał do środka, a ciepło będzie z domu uciekać.
Czytaj też: Współczynnik przenikania ciepła okna. Jaki współczynnik Uw wymagany jest dla ciepłych okien?
Jakie okna do domu - ważna też wytrzymałość mechaniczna
Wytrzymałość mechaniczna jest związana ze sztywnością skrzydeł poddawanych obciążeniu prostopadłemu albo w swojej płaszczyźnie. Określa więc, przy jakim obciążeniu skrzydło wypadnie z ram pod wpływem pchnięcia albo zawiśnięcia na nim – a więc wskutek nieszczęśliwego wypadku, na przykład podczas mycia okien.I tak wytrzymałość obejmuje cztery klasy – najniższa 1 wytrzymuje napór i obciążenie pionowe 20 kg, najwyższa 4 – napór 35 kg i obciążenie pionowe 80 kg.
Wybierając okna do domu, pytamy o siły operacyjne
Siły operacyjne decydują o komforcie i wygodzie otwierania i zamykania okien. Są tu dwie klasy – klasa 1 oznacza, że do uruchomienia mechanizmów okuć okiennych potrzeba siły 100 N (czyli około 10 kg), a w klasie 2 wystarczy 30 N (czyli 3 kg), co daje znacznie większy komfort użytkowania. Jest to szczególnie ważne dla osób starszych lub niepełnosprawnych.
Odporność okien na wielokrotne otwieranie i zamykanie
Odporność na wielokrotne otwieranie i zamykanie wskazuje liczbę cykli, a więc orientacyjny czas, w jakim okno zachowuje swoje walory dotyczące łatwej obsługi. Może to być 5000, 10 000 lub 20 000 cykli, przy czym 20 000 oznacza, że okno otwierane i zamykane raz dziennie zachowa sprawność działania przez ponad 54 lata.
Jakie okna do domu wybrać ze względu na odporność na włamanie
Odporność na włamanie także jest sklasyfikowana w skali od 1 do 6. Najniższa klasa WK-1 oznacza, że okno łatwo podda się złodziejowi bez konieczności używania specjalistycznych narzędzi. Klasa WK-2 zapewni mniej więcej trzyminutowe opóźnienie jego wejścia do środka, co umożliwi interwencję służb ochrony. Klasy WK-3 do WK-6 w zasadzie nie są używane w budownictwie jednorodzinnym, bo stosowane w nich zabezpieczenia są bardzo drogie – zamiast nich lepiej zainwestować w lepszy system alarmowy i monitoring.
Ważne, aby zawsze żądać świadectwa badań – bez niego okno uznaje się za wyrób bezklasowy, niemający żadnej odporności. I nie warto interesować się rodzajem pakietu szybowego czy liczbą zaczepów antywyważeniowych. Jeśli okno zostało sklasyfikowane jako WK-2, na pewno ma szybę P4A i zaczepy na całym obwodzie.
Przepuszczalność światła i promieniowania słonecznego
Współczynnik przepuszczalność światła Lt jest jednym z podstawowych parametrów charakteryzujących szyby zespolone. Opisuje stosunek ilości światła słonecznego, które zostaje przepuszczone przez szybę, do ilości światła, które do niej dociera. Im wyższy jest procent przepuszczanego światła, tym jaśniej będzie w pomieszczeniu.
Podobnie rzecz wygląda w przypadku współczynnika przepuszczalności energii cieplnej promieniowania słonecznego g – im jest wyższy, tym więcej energii cieplnej od słońca przedostanie się przez szybę, a więc tym więcej da się jej pozyskać na rzecz oszczędności energii pochodzącej z opłacanego przez nas źródła ciepła z przydomowej kotłowni.
Te parametry nie mogą jednak być zbyt wysokie, ponieważ wtedy promieniowanie słoneczne może stać się źródłem dyskomfortu. Przyjmuje się, że współczynnik Lt powinien być na poziomie co najmniej 70%, a g - mniej więcej 50-55%.
