Mikroinstalacja fotowoltaiczna - co to takiego? Do ilu kW? Jak i kiedy przyłączyć domową mikroinstalację

Mikroinstalacja fotowoltaiczna, szczególnie ta zintegrowana z pompą ciepła to technologia, która powinna się w Polsce szybko rozwijać. Polacy muszą odchodzić od paliw kopalnych. Budowa mikroinstalacji na użytek gospodarstw domowych, termomodernizacja budynków, modernizacja przestarzałych sieci energetycznych – to najpilniejsze działania, które mogą przyspieszyć dekarbonizację polskiej gospodarki. Jeśli zastanawiasz się nad wymianą starego pieca i zastosowaniem nowoczesnych rozwiązań, koniecznie przeczytaj nasz artykuł.

Jak ocenia ekspert Koalicji Klimatycznej, dr hab. inż. Zbigniew Karaczun, budowa przydomowych mikroinstalacji jest konieczna, ponieważ w świetle rosyjskiej agresji Polska musi jak najszybciej uniezależnić się od importu surowców energetycznych. To jednak oznacza konieczność przyspieszenia procesu dekarbonizacji i zielonej transformacji energetycznej.

Problemem polskiej energetyki jest tak naprawdę to, że my żyjemy w świecie mitów. Uważamy, że węgla wystarczy nam na wiele lat, że jest on gwarantem naszego bezpieczeństwa energetycznego. Jeżeli tak jest, to po co kupujemy węgiel od Rosji? Był moment, kiedy importowaliśmy go 20 mln ton rocznie, teraz to jest ok. 9,5 mln ton. Więc to nie jest tak, że ten węgiel zapewnia nam bezpieczeństwo energetyczne – podkreśla w rozmowie z agencją Newseria r hab. inż. Zbigniew Karaczun.

Spis treści

1. Co to jest mikroinstalacja fotowoltaiczna?
2. Mikroinstalacja fotowoltaiczna - definicja
3. Różnice pomiędzy mikroinstalacją i małą instalacją OZE
4. Podstawowe zalety mikroinstalacji fotowoltaicznej
5. Jak działają mikroinstalacje fotowoltaiczne?
6. Jak wygląda rozliczenie instalacji fotowoltaicznej?
7. Panele fotowoltaiczne i pompa ciepła - na czym polega współpraca?
8. Jak dobierać moc mikroinstalacji fotowoltaicznej?
9. Jak przyłączyć domową mikroinstalację fotowoltaiczną?
10. Jak zgłosić mikroinstalację?
11. Dofinansowanie mikroinstalacji fotowoltaicznych

Zdaniem eksperta w krótkim terminie Polska powinna postawić na rozwój energetyki prosumenckiej. Ten segment rynku w ostatnich latach przeżywa prawdziwy boom.

Energetyka prosumencka to jest ogromna szansa na budowę niezależności energetycznej polskich rodzin i szansa, żeby skorzystało na tym rolnictwo. Potrzebujemy programu wspierania energetyki odnawialnej dla sektora rolniczego, sektora komunalnego, sektora indywidualnego budownictwa, jak również dla spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych, bo one mogą w to inwestować.

Ekspert Koalicji Klimatycznej wskazuje również, że w Polsce od lat nierozwiązanym problemem, który opóźnia proces dekarbonizacji, pozostaje kwestia termomodernizacji budownictwa. Według danych Komisji Europejskiej w skali całej UE budynki odpowiadają za ok. 40 proc. końcowego zużycia energii. Z kolei w Polsce jest ponad 5,5 mln budynków mieszkalnych, z których zdecydowana większość (ok. 5 mln) to domy jednorodzinne, a 70 proc. z nich nie spełnia standardów efektywności energetycznej. Średnio co trzeci nie ma nawet izolacji cieplnej. Eksperci Rockwool wyliczyli, że termomodernizacja kilku milionów polskich domów pozwoliłaby krajowej gospodarce zaoszczędzić nawet 6,8 mld m³ gazu ziemnego rocznie.

Czytaj więcej o uldze termomodernizacyjnej 2022.

W dłuższej perspektywie czasowej Polska powinna szukać takich rozwiązań, które umożliwią wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w przemyśle i tworzenie także magazynów energii.

Co to jest mikroinstalacja fotowoltaiczna?

Mikroinstalacja fotowoltaiczna to przydomowa instalacja fotowoltaiczna, zwykle o niewielkiej mocy, zasilająca budynek w energię elektryczną. Panele fotowoltaiczne umożliwią pozyskanie prądu z darmowej i nieskończonej energii słonecznej, a to powoduje znaczące ograniczenie lub całkowitą eliminację wydatków na prąd. Systemy fotowoltaiczne to bardzo dobra inwestycja, szczególnie teraz, kiedy coraz częściej do ogrzewania domu stosujemy pompy ciepła. Jeżeli energia elektryczna będzie wytwarzana przez własne źródło, to koszty pracy pompy ciepła obniżą się do minimum. Przy czym inwestycja nie musi wiązać się z pokryciem całego dachu panelami fotowoltaicznymi, często wystarczy niewielka mikroinstalacja fotowoltaiczna.

Trzeba wiedzieć, że zgodnie z najnowszą ustawą instalacje fotowoltaiczne dzielimy na: mikroinstalacje i małe instalacje fotowoltaiczne. Dowiedz się jakie są między nimi różnice.

Czytaj też:

• Systemy fotowoltaiczne - projektowanie, budowa, dobór mocy, obwody prądu

Mikroinstalacja fotowoltaiczna - definicja

Nowa definicja zawarta w aktualnej wersji ustawy o odnawialnych źródłach energii mówi, że mikroinstalacja fotowoltaiczna to instalacja o łącznej zainstalowanej mocy do 50 kW, która wymaga przyłączenia do sieci elektroenergetycznej, a także której napięcie znamionowe jest niższe nić 110 kV lub którego moc osiągalna cieplna nie przekracza 150 kW.

Różnice pomiędzy mikroinstalacją i małą instalacją OZE

Według ustawy, mała instalacja fotowoltaiczna OZE to instalacja o łącznej zainstalowanej mocy większej niż 50 kW i mniejszej niż 500 kW, przyłączona do sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym niższym niż 110 kV albo o mocy osiągalnej cieplnej w skojarzeniu większej niż 150 kW i nie większej niż 900 kW, w której łączna moc zainstalowana elektryczna jest większa niż 50 kW i mniejsza niż 500 kW.

Wytwórcy w małych instalacjach w przedziale 41-50 kW z dniem 14 lipca 2018 stali się wytwórcami w mikroinstalacjach. Natomiast dotychczasowi wytwórcy posiadający koncesje na wytwarzanie energii elektrycznej w odnawialnych źródłach energii w przedziale 51-499 kW stali się wytwórcami w małych instalacjach.

Jak widać, podstawowa różnica między mikro- i małą instalacją to wielkość zainstalowanej mocy, która ma wpływ na procedurę przyłączenia do sieci elektroenergetycznej. Dystrybutorzy energii stawiają konkretne wymagania dla producentów prądu z fotowoltaiki. Procedura postępowania w przypadku małych instalacji jest bardziej skomplikowana niż dla mikroinstalacji. I tak w odróżnieniu od mikroinstalacji urządzenia o mocy większej niż 50 kW zawsze wymagają uzyskania pozwolenia na budowę – niezależnie od tego, czy są montowane na gruncie, czy na obiekcie budowlanym. Pozwolenie na budowę inwestor musi uzyskać przed rozpoczęciem robót. 

Podstawowe zalety mikroinstalacji fotowoltaicznej

• niewymagane pozwolenie na budowę,
• brak koncesji na produkcję energii elektrycznej,
• brak opłaty przyłączeniowej do sieci,
• stabilne i korzystne upusty,
• montaż licznika dwukierunkowego na koszt zakładu energetycznego,
• możliwość odliczenia kosztów budowy mikroinstalacji w rozliczeniu podatkowym PIT.

Jak działają mikroinstalacje fotowoltaiczne?

Zasady działania mikroinstalacji i małej instalacji fotowoltaicznej są takie same. W dużym uproszczeniu:

• światło słoneczne pada na płytkę w panelach fotowoltaicznych,
• ruch elektronów w układzie wytwarza energię,
• energia świetlna jest przekonwertowana w kolektorze (z prądu stałego w prąd zmienny),
• energia elektryczna trafia do urządzeń w domu, a jej nadmiar oddawany jest do sieci.

Jak wygląda rozliczenie instalacji fotowoltaicznej?

Aktualnie, dzięki obowiązującym w Polsce przepisom, posiadacze instalacji fotowoltaicznych mogą oddawać nadwyżkę produkowanego w cieplejszych porach roku prądu do sieci, a następnie odbierać 80% tej wartości za darmo, w ramach net-meteringu. Oznacza to, że jeżeli w lecie dostarczysz do sieci 1000 kWh energii, zimą możesz bez opłat pobrać z niej 800 kWh. To właśnie ten darmowy prąd będzie zasilał pompę ciepła w sezonie grzewczym.

Jeżeli chcesz wiedzieć jak będzie wyglądało rozliczenie instalacji fotowoltaicznej założonej od 1 stycznia 2022 roku, przeczytaj poniższy artykuł. Zmiany niestety nie są korzystne dla wytwórców prądu w mikroinstalacjach.

Czytaj też:

• Na czym polega Net-metering? Jak teraz rozliczają się właściciele paneli fotowoltaicznych, a jakie zmiany planowane są od 2022 roku.

Panele fotowoltaiczne i pompa ciepła - na czym polega współpraca?

Panele fotowoltaiczne i pompy ciepła połączone w jeden system, to sposób na to, aby ogrzewanie domu kosztowało nawet 80% mniej niż w przypadku ogrzewania za pomocą kotła. Dlatego, kto chce ogrzewać swój dom w cichy, energooszczędny i przyjazny środowisku sposób, powinien zdecydować się na założenie mikroinstalacji fotowoltaicznej i zakup powietrznej pompy ciepła.

Pompa ciepła w sprzyjających warunkach jest w stanie czerpać z otoczenia aż do 75% energii. Pozostałe 25% musi zostać dostarczone w postaci prądu elektrycznego. Aby za niego nie płacić, wystarczy samemu go wyprodukować. Do tego właśnie posłużą nam panele fotowoltaiczne, które pozyskają energię ze słońca.

Czytaj też:

• Budowa i zasada działania pompy ciepła

Jak dobierać moc mikroinstalacji fotowoltaicznej?

Wysokość mikroinstalacji zależy przede wszystkim od naszych potrzeb, czyli rocznego zużycia prądu w gospodarstwie domowym. Dlatego wielkość przydomowej elektrowni dobiera się na podstawie ilości energii elektrycznej oddanej, tak aby nie przekraczała rocznego zużycia.

System upustów zakłada, że dla instalacji o mocy 10 kW za 1 kWH oddaną do sieci można odebrać 80% energii elektrycznej, czyli 0,8 kWh. Optymalna moc instalacji to taka, w której:

• na każde 1000 kWh rocznego zużycia energii dobiera się 1,25 kWp mocy instalacji fotowoltaicznej,
• na każde wydane miesięcznie 100 zł dobiera się około 2,75 kWp mocy instalacji.

W przypadku ogrzewania domu pompą ciepła trzeba określić ile energii elektrycznej będzie zużywać urządzenie.

1. Jeżeli pompa ciepła działa już w domu, w którym mają być zainstalowane panele fotowoltaiczne, należy z wbudowanego w pompę licznika zużywanej energii odczytać wartość pracy w ciągu roku. Następnie uwzględnić ją w obliczeniach zapotrzebowania na instalację fotowoltaiczną.
2. W przypadku nowego budynku powinno się wykonać dokładne obliczenia cieplne, czyli wziąć pod uwagę przewidywane potrzeby grzewcze budynku plus szacowana ilość ciepłej wody, do liczby mieszkańców.
3. W przypadku budynku modernizowanego należy wykonać audyt energetyczny. Ilość zużywanej energii w kWh/rok pozwala dobrać moc grzewczą pompy ciepła i instalacji fotowoltaicznej. Zapotrzebowanie na ciepło można również obliczyć na podstawie kosztów kupna paliwa do dotychczas działającego kotła, które ponieśliśmy w ostatnim roku.

Jak przyłączyć domową mikroinstalację fotowoltaiczną?

Informacje ze strony PGE Dystrybucja.

• Jeśli dysponujesz już przyłączem, a moc zainstalowanej mikroinstalacji nie jest większa niż moc przyłączeniowa budynku – wystarczy zgłoszenie. PGE Dystrybucja wymieni licznik na dwukierunkowy, tzn. taki, który mierzy zarówno energię pobraną z sieci, jak i energię do sieci oddaną.

• Jeśli moc przyłączeniowa jest niższa od mocy planowanej mikroinstalacji należy wystąpić o zwiększenie mocy przyłączeniowej dla budynku. Można to zrobić on-line lub za pośrednictwem wypełnionego formularza, który należy dostarczyć do Punku Obsługi Klienta Dystrybucji. Następnie należy dokonać zgłoszenia mikroinstalacji.

• Jeśli budynek nie jest przyłączony do sieci najpierw należy go przyłączyć.

Jak zgłosić mikroinstalację?

1. W pierwszej kolejności należy wypełnić druk zgłoszenia przyłączenia do sieci elektroenergetycznej mikroinstalacji.
2. Następnie PGE Dystrybucja zweryfikuje kompletność dokumentacji i prześle pisemne potwierdzenie otrzymania zgłoszenia wraz z informacją o terminie przyłączenia mikroinstalacji.
3. Później PGE Dystrybucja wystawi zaświadczenie o „Potwierdzeniu możliwości świadczenia usługi dystrybucji i określenie parametrów technicznych dostaw” oraz w uzgodnionym terminie zrealizuje przyłączenie mikroinstalacji. "Potwierdzenie..." jest niezbędne dla zawarcia umowy kompleksowej przez prosumentów lub umowy sprzedaży energii elektrycznej.
4. Zawarcie umowy: z PGE Dystrybucja S.A. Umowę o świadczenie usług dystrybucji energii elektrycznej wprowadzanej do sieci dystrybucyjnej z mikroinstalacji oraz ze Sprzedawcą-Kupującym, Umowę sprzedaży energii elektrycznej wprowadzanej do sieci dystrybucyjnej z mikroinstalacji.

Dofinansowanie mikroinstalacji fotowoltaicznych

Ministerstwo Klimatu i Środowiska zapowiada, że program Mój Prąd ruszy w I kwartale 2022 roku. Z ostatnich informacji wynika, że będą to pierwsze dni kwietnia. Chcesz wiedzieć więcej na ten temat przeczytaj artykuł Program Mój Prąd.

Marzena Sarniewicz