Off-grid - czy warto? Instalacja fotowoltaiczna niepodłączona do sieci. Zalety i wady
Instalacje off-grid wyposażone w akumulatory energii dają możliwość magazynowania energii elektrycznej. Mimo to, w Polsce najczęściej decydujemy się na instalację fotowoltaiczną on-grid, czyli podłączoną do zewnętrznej sieci energetycznej. Dlaczego? A może warto zainwestować w instalację off-grid? Jakie argumenty przemawiają za wyborem domowego magazynu energii fotowoltaicznej? Poznaj zalety i wady off-grid.
Spis treści
- Off-grid - co to jest?
- Różnice pomiędzy off-grid i on-grid
- Zalety systemu off-grid
- Wady systemu off-grid
- Ile kosztuje akumulator energii do systemu off-grid?
- A może instalacja hybrydowa on-grid/off-grid?
- Instalacje off-grid w Polsce
- Czy warto zainwestować w instalację off-grid?
- Projekt wsparcia magazynów energii do ustawy o OZE
Off-grid - co to jest?
Najprościej, zamiast oddawać nadwyżki energii wyprodukowanej przez instalację fotowoltaiczną, można przechowywać ją na własną rękę w tzw. magazynach czy akumulatorach energii. System ten nazywany jest często „wyspą”, ze względu na to, że w pewnym stopniu stajemy się niezależni od dostawców energii elektrycznej.
Jednak planując instalację off-grid musimy założyć, że koszt instalacji fotowoltaiki będzie dużo wyższy.
Różnice pomiędzy off-grid i on-grid
Wiemy już, że system off-grid daje nam możliwość magazynowania energii, czyli możliwość magazynowania nadwyżki prądu w okresie intensywnej ekspozycji paneli PV na słońce i wykorzystania jej, gdy pracują one mniej wydajnie lub w przypadku przerw w dostawie prądu. Choć to tylko teoria, gdyż magazyny energii musiałyby mieć bardzo duże pojemności, aby zapewnić zapasy energii np. na miesiące zimowe, za to podczas krótkich przerw w dostawie prądu akumulatory (np. 10 kWh) sprawdzą się doskonale. A jak jest z magazynami energii do np. fotowoltaiki w praktyce?
W praktyce w krajach rozwiniętych gospodarczo, instalacje off-grid w całorocznych domach mieszkalnych są rzadkością. Znajdują one zastosowanie np. w domkach letniskowych czy na łodziach. W Polsce systemy off-grid stosowane są głównie w przypadku braku możliwości podłączenia się do sieci energetycznej lub kiedy dostęp ten jest bardzo utrudniony.
Tymczasem system on-grid polega na połączeniu systemu fotowoltaicznego z siecią energetyczną. W ten sposób wszelkie nadwyżki prądu, których nie uda się nam spożytkować na bieżąco, trafiają do sieci. Jednak najpierw trzeba podpisać umowę z dostawcą energii elektrycznej, który odbierze od nas prąd, czyli będzie go magazynował dla nas i dostarczał, kiedy będziemy go potrzebować.
Jesteśmy w tym układzie prosumentami, którzy jednocześnie wytwarzają i odbierają energię elektryczną, ale nie za darmo. Za każdą 1 kWh energii oddanej do sieci przez instalację o mocy do 10 kWp, można odebrać 0,8 kWh. To tzw. system opustów, który obejmuje wszystkich dotychczasowych użytkowników fotowoltaiki oraz tych, którzy podpiszą umowy na montaż instalacji do 31 marca 2022. Od 1 kwietnia 2022 wchodzi w życie nowy system tzw. net-billing. Będzie on mniej korzystny dla użytkowników fotowoltaiki. Czytaj więcej o systemie net- billing>>
Uwaga!
Fotowoltaika zmiany: 16 lutego 2022 Senat przyjął nowelizację ustawy o OZE modyfikującą przepisy dotyczące rozliczeń prosumentów uczestniczących w tzw. projektach parasolowych prowadzonych przez samorządy. Oznacza to, że do końca 2023 roku, niektórzy prosumenci będą mogli skorzystać z systemu opustów przez kolejne 15 lat. 23 lutego Prezydent RP, Andrzej Duda podpisał nowelizację ustawy. Cały artykuł poniżej.
Zalety systemu off-grid
Do najważniejszych zalet systemu off-grid należą:
- Posiadanie zasobów prądu, które można spożytkować w okresie kiedy instalacja fotowoltaiczna produkuje mniej energii lub w razie awarii sieci energetycznej
- Możliwość wykorzystania w miejscach, gdzie trudno doprowadzić prąd z sieci energetycznej,
- Magazyny energii gromadząc część energii, odciążają sieć (ważne dla operatorów systemów dystrybucyjnych)
- Uniezależnienie się od wzrostu cen prądu (chodzi głównie o przedsiębiorstwa) - czytaj więcej na ten temat>>
Wady systemu off-grid
Podstawowe wady systemu off-grid:
- Konieczność zakupu drogiego akumulatora oraz obowiązek jego systematycznego ładowania.
- Koszt montażu systemu off-grid dużo wyższy od systemu on-grid.
- W praktyce, część energii gromadzonej w akumulatorach jest marnowana, a straty te są zazwyczaj większe niż w przypadku magazynowania energii w sieci energetycznej operatora.
- Konieczność stosowania się do zasad użytkowania akumulatora (bezpieczeństwo użytkowania) - czytaj więcej>>
- Konieczność cyklicznej wymiany akumulatorów, gdyż każdy magazyn energii kiedyś zostanie zużyty.
- Trzeba mieć odpowiednie miejsce na przechowywanie akumulatora.
Ile kosztuje akumulator energii do systemu off-grid?
Magazynowanie energii w akumulatorach to z pewnością marzenie wielu posiadaczy instalacji fotowoltaicznych. Niestety muszą się oni liczyć z dodatkowymi, niemałymi kosztami założenia instalacji off-grid. Oprócz paneli, falownika i przewodów, trzeba kupić akumulator. Co prawda ceny magazynów energii spadają, ale bardzo powoli.
Magazyny energii o mocy pojemnościowej 5 kWh to koszt od około 14 tys. zł netto, 10 kWh - około 23 tys. zł netto, 15 kWh około 32 tys. zł netto. Do ceny należy doliczyć koszt montażu.
Są jednak kraje, gdzie znaczna część inwestorów w system fotowoltaiczny – domowy czy też na potrzeby firmy – od razu decyduje się na konfigurację zawierającą magazyny energii. Przeczytaj czym są akumulatorowe domowe magazyny energii elektrycznej.
A może instalacja hybrydowa on-grid/off-grid?
Na świecie magazyny energii stosowane są coraz powszechniej w systemach fotowoltaicznych on-grid. To tzw. rozwiązanie hybrydowe, które łączą w sobie zalety systemu on-grid i off-grid. Prosument korzysta jednocześnie z zasobów zakładu energetycznego, ale jest też w pewnym stopniu niezależny od dostawcy prądu. W sytuacji przerw w dostawie energii od operatora instalacja jest w stanie funkcjonować samodzielnie i dostarczać prąd na własne potrzeby z magazynu energii. Rozwiązanie hybrydowe, podobnie jak off-grid, wymaga jednak kosztownej inwestycji w system akumulatorów.
Polecany artykuł:
Instalacje off-grid w Polsce
Popularność systemów off-grid w Polsce jest niewielka. Promowane są systemy on-grid, a to dlatego, że to właśnie na nie możemy dostać dofinansowanie w ramach programu Czyste powietrze czy Mój prąd i nie potrzebujemy dokupowania dodatkowych akumulatorów. Mimo to, coraz częściej pojawiają się głosy, że system off-grid to antidotum na regularne podwyżki cen prądu i brak gazu w Polsce.
Czytaj też:
- Podwyżki cen prądu w 2022
- Opłata mocowa w 2022 będzie wyższa
- Realizacja przyłączy gazowych dla nowych domów została wstrzymana
Czy warto zainwestować w instalację off-grid?
Czy zatem, możliwe jest osiągnięcie stuprocentowej autarkii (niezależności energetycznej)? Teoretycznie tak, jednak w praktyce oznaczałoby to konieczność przewymiarowania całego systemu fotowoltaicznego – zarówno mocy modułów, jak i pojemności magazynu. Zatem od strony ekonomicznej nie jest to rozwiązanie celowe.
W przypadku prosumentów, czyli odbiorców energii wytwarzających prąd we własnej mikroinstalacji PV w celu zużycia na własne potrzeby, zakup magazynu nie ma uzasadnienia ekonomicznego, gdyż zgodnie z ustawą o OZE korzystają oni z systemu opustów. W praktyce oznacza to, że dla prosumentów to sieć jest de facto magazynem energii. Jednak to też się zmieni, już od 1 kwietnia 2022, kiedy wejdzie w życie nowy system rozliczania fotowoltaiki tzw. net-billing. Więcej informacji TUTAJ.
Zakupem magazynów energii potencjalnie mogą być zainteresowane przedsiębiorstwa wytwarzające energię elektryczną w instalacjach o mocy zainstalowanej wyższej niż 50 kWp. One nie korzystają z systemu opustów. Dodatkowo w przypadku tej grupy argumentem przemawiającym za zwiększaniem zużycia energii wytwarzanej we własnych instalacjach są rosnące ceny energii elektrycznej. Coraz częściej więc decydują się produkować ją we własnym zakresie.
W Polsce dopiero 5 listopada 2021 ustawa licznikowa stworzyła ramy prawne dla rozwoju nowoczesnych technologii, umożliwiających integrację energetyki rozproszonej oraz zniosła dotychczasowe bariery dla funkcjonowania magazynów energii, takie jak podwójne naliczanie opłat sieciowych. W Dzienniku Ustaw RP ogłoszone zostało rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska, zawierające przepisy wykonawcze do ustawy. Obecnie, magazyny nie podlegają obowiązkowi wpisu do rejestru i traktowane są jako jednostki wytwórcze. Ustawa licznikowa wprowadziła obowiązek elektronicznej rejestracji magazynów energii pow. 50 kW. Pozwoli to monitorować rozwój technologii magazynowania w Polsce. Oznacza to, że właściwie dopiero rozpoczynamy przygodę z magazynami energii. Dowiedz się jak ten proces przebiegał na rynku Niemieckim od 2013 roku. Dodajmy, że rozpoczął się od wprowadzenia programu wsparcia zakupu magazynów energii. Czytaj o magazynach energii w Niemczech>>
Projekt wsparcia magazynów energii do ustawy o OZE
Przypomnijmy też, że posłowie PO w październiku 2021 złożyli projekt zmian do ustawy o OZE, który przewiduje wsparcie dla magazynów energii. Jednak wciąż nie wiadomo czy w czwartej odsłonie programu dopłat do fotowoltaiki - Mój Prąd - dofinansowaniem zostaną objęte także magazyny energii.
