Przydomowy wiatrak - przepisy 2024. Jakie warunki trzeba spełnić, żeby postawić wiatrak?

Czy można samemu postawić wiatrak koło domu? Czy przydomowy wiatrak wymaga pozwolenia na budowę? Ile metrów od domu może stać wiatrak? Jakie warunki trzeba, spełnić żeby postawić wiatrak z dofinansowaniem? Wyjaśniamy przepisy dotyczące przydomowych wiatraków - w 2024 ma ruszyć rządowy program dotacji na prywatne elektrownie wiatrowe.

Spis treści

1. Czy można samemu postawić wiatrak koło domu?
2. Czy przydomowy wiatrak wymaga pozwolenia na budowę?
3. Ile metrów od domu można postawić wiatrak?
4. Jakie warunki trzeba spełnić, żeby postawić wiatrak z dofinansowaniem?
5. Jakie dofinansowanie do wiatraków w 2024?
6. Warunki dofinansowania

W 2024 ma ruszyć rządowy program Moja elektrownia wiatrowa, którego celem jest rozwój energetyki prosumenckiej w obszarze mikroelektrowni wiatrowych. Program skierowany jest do właścicieli lub współwłaścicieli budynków mieszkalnych i ma wspierać zakup oraz montaż przydomowej elektrowni wiatrowej wraz z magazynem energii elektrycznej. Więcej o programie Moja elektrownia wiatrowa piszemy w:

• Moja elektrownia wiatrowa 2024 - program dopłat do przydomowej elektrowni wiatrowej. Dla kogo nawet 30 tys. zł?

Jakie obowiązują natomiast przepisy, jeśli chodzi o stawianie przydomowych wiatraków. Czy budowa przydomowego wiatraka wymaga pozwolenia na budowę i w jakiej sytuacji? Jakie warunki trzeba spełnić, żeby dostać dofinansowanie na własny wiatrak? Odpowiadamy.

Czy można samemu postawić wiatrak koło domu?

Tak. Zgodnie z pkt. 7.4 Programu Moja elektrownia wiatrowa beneficjentem jest każda osoba fizyczna, która jest właścicielem bądź współwłaścicielem budynku mieszkalnego:

• wytwarzająca energię elektryczną na własne potrzeby, która ma zawartą umowę kompleksową (jest stroną tej umowy, a nie pełnomocnikiem) lub umowę sprzedaży energii regulującą kwestie związane z wprowadzeniem do sieci energii elektrycznej wytworzonej w mikroinstalacji, zlokalizowanej na budynkach mieszkalnych lub na terenie działki, na której zlokalizowany jest budynek mieszkalny, w przypadku instalacji on-grid, lub też
• wytwarzająca energię elektryczną na własne potrzeby w mikroinstalacji zlokalizowanej na budynkach mieszkalnych lub na terenie działki, na której zlokalizowany jest budynek mieszkalny, w przypadku instalacji off-grid.

Wnioskodawca musi być wskazany jako nabywca/odbiorca na fakturze lub równorzędnym dokumencie księgowym – w przypadku różnicy w osobie Wnioskodawcy a nabywcy/odbiorcy należy załączyć stosowne oświadczenie (możliwość złożenia przedmiotowego oświadczenia dotyczy współmałżonków lub osób prowadzących wspólne gospodarstwo domowe).

Czy przydomowy wiatrak wymaga pozwolenia na budowę?

Zgodnie z wytycznymi, w przypadku montażu turbiny wiatrowej bezpośrednio do konstrukcji nośnej budynku, nie trzeba zabiegać o dodatkowe zezwolenia. W przypadku turbiny wiatrowej zamontowanej na dachu budynku, jeśli jej wysokość nie przekracza 3 metrów ponad dach, nie jest wymagane ani pozwolenie ani zgłoszenie.

Podobnie jest, jeżeli chodzi o sam proces produkowania energii elektrycznej na własny użytek - właściciel lub współwłaściciel nie musi spełniać osobnych wymogów prawnych.

Jeśli natomiast wysokość turbiny przekracza 3 metry, należy zgłosić taką inwestycję w urzędzie miasta lub gminy.

Inne procedury są w przypadku elektrowni wiatrowej na oddzielnym fundamencie. Jest ona wtedy traktowana jako obiekt budowlany, a ten wymaga pozwolenia na budowę oraz pozwolenia na użytkowanie.

Przydomowe mikroelektrownie wiatrowe nie mogą być wyższe niż 30 m.

• Mała elektrownia wiatrowa - czy się opłaca? Fakty i mity na temat wiatraków

Ile metrów od domu można postawić wiatrak?

Trzeba wiedzieć, że przydomowe wiatraki nie podlegają pod tzw. „ustawę odległościową”.

Jakie warunki trzeba spełnić, żeby postawić wiatrak z dofinansowaniem?

Zgodnie z pkt. 7. 3 programu Moja elektrownia wiatrowa:

1) w przypadku współwłasności budynku konieczne jest załączenie zgody wszystkich współwłaścicieli budynku, oraz złożenie oświadczenie o braku podwójnego finansowania. Warunkiem uzyskania dofinansowania jest realizacja w ramach inwestycji kompletnego zakresu działań, o którym mowa w ust 7.5. pkt. 1 programu;

2) dofinansowanie jest udzielane na elektrownię wiatrową jednokrotnie w ramach danej umowy kompleksowej/aneksu do umowy na zakup i dystrybucję energii elektrycznej lub umowy sprzedaży energii elektrycznej;

3) nie udziela się dofinansowania na inwestycje realizowane na budynkach wykorzystywanych sezonowo, budynkach rekreacji indywidualnej, budynkach letniskowych, lub na budynkach gospodarczych;

4) dofinansowanie nie może być udzielone na inwestycję sfinansowaną lub realizowaną z innych środków publicznych zagranicznych lub krajowych (za wyjątkiem ulgi termomodernizacyjnej – jeśli dotyczy);

5) w przypadku, gdy działalność gospodarcza jest prowadzona na powierzchni przekraczającej 20% powierzchni całkowitej budynku, inwestycja nie kwalifikuje się do dofinansowania;

6) w przypadku, gdy działalność gospodarcza jest lub będzie prowadzona w trakcie trwania okresu trwałości na powierzchni przekraczającej 20% powierzchni całkowitej budynku - beneficjent jest  zobowiązany do zwrotu otrzymanego dofinansowania.

Jakie dofinansowanie do wiatraków w 2024?

W ramach programu moja elektrownia wiatrowa będzie można dostać dofinansowanie w formie dotacji do 50%, nie więcej niż 30 tys. zł na jedną współfinansowaną instalację wiatrową (lecz nie więcej niż 5 tys. zł/1 kW).

Dofinansowanie w formie dotacji do 50%, ale nie więcej niż 17 tys. zł można będzie dostać również na jeden magazyn energii elektrycznej - akumulator o pojemności minimalnej 2 kWh (lecz nie więcej niż 6 tys. zł./1 kWh).

Okres kwalifikowalności kosztów, zgodnie z programem Moja elektrownia wiatrowa rozpoczyna się od 30.06.2023 r. i trwa do 31.12.2028 r., w którym to okresie poniesione koszty związane z inwestycją mogą być uznane za kwalifikowane, jednocześnie w okresie kwalifikowalności kosztów wymagane jest:

1. rozpoczęcie inwestycji, czyli poniesienie pierwszego kosztu kwalifikowanego (data opłacenia pierwszej faktury VAT) lub też data przyłączenia mikroinstalacji wiatrowej czyli data na zaświadczeniu OSD, lub data montażu urządzenia wskazanego w ust. 6 pkt 2 ppkt. B programu moja elektrownia wiatrowa, czyli data instalacji wynikająca z protokołu odbioru prac w zależności, która data jest wcześniejsza,
2. zakończenie inwestycji, czyli zamontowanie i uruchomienie instalacji wiatrowej, wraz z niezbędną infrastrukturą towarzyszącą oraz udokumentowanie opłacenia całości faktur VAT za zakup i montaż kompletu urządzeń wskazanych we wniosku o dofinansowanie.

Należy podkreślić, iż kwalifikowalność kosztów zgodnie z „Wytycznymi w zakresie kosztów kwalifikowanych” z zastrzeżeniem, że kwalifikowane to:

• koszty związane z nabyciem i montażem nowej instalacji wiatrowej,
• zakup i montaż towarzyszących magazynów energii dla instalacji.

Warunki dofinansowania

Zgodnie z pkt. 7. 3 Programu, dofinansowanie jest udzielane na inwestycje zakończone przed dniem złożenia wniosku o dofinansowanie. Za inwestycje zakończone uznaje się inwestycje, w których:

a) za wszystkie elementy (pozycje) wymienione na fakturach lub paragonach imiennych przedstawionych do wniosku o dofinansowanie - dokonano zapłaty w całości,

b) wszystkie urządzenia zostały trwale podłączone i uruchomione,

c) dokonano zgłoszeń lub poinformowano odpowiednie instytucje o dokonanej inwestycji.

Współfinansowane urządzenia muszą być nowe i wyprodukowane w ciągu maksymalnie 24 miesięcy przed montażem. Dofinansowaniu podlegają więc przydomowe instalacje wiatrowe zrealizowane zgodnie z obowiązującym prawem, w szczególności po uprzednim dokonaniu zgłoszenia lub uzyskaniu pozwolenia na budowę, jeśli jest to wymagane prawem. 

Warto podkreślić, iż beneficjent jest zobowiązany do eksploatacji instalacji, oraz innych dofinansowanych urządzeń we wskazanej we wniosku lokalizacji, przez okres co najmniej 5 lat od dnia wypłaty dofinansowania, czyli od daty przelewu na rachunek bankowy.

W okresie trwałości Beneficjent nie może zmienić przeznaczenia budynku z mieszkalnego na inny, czy też zdemontować instalacji lub innych urządzeń zakupionych i zainstalowanych w ramach przedmiotowej inwestycji, za wyjątkiem wymiany wadliwych instalacji lub urządzeń na inne o parametrach nie gorszych od tych z instalacji urządzeń zdemontowanych.

Nie może też zmienić miejsca lokalizacji inwestycji, czy też odsprzedać/zastawić urządzeń pod rygorem wypowiedzenia umowy o dofinansowanie i zwrotu otrzymanych środków, wraz z odsetkami liczonymi jak od zaległości podatkowych.

Inwestycje realizowane w ramach programu muszą być realizowane zgodnie z programami ochrony powietrza, z poszanowaniem wymogów dyrektywy 2008/50/WE.

Trzeba podkreślić, iż w przypadku przyłączenia do sieci dystrybucyjnej mikroinstalacji z magazynem energii elektrycznej, do mocy zainstalowanej mikroinstalacji nie wlicza się mocy zainstalowanej magazynu energii elektrycznej, o ile:

• moc zainstalowana magazynu energii elektrycznej,
• łączna moc możliwa do wprowadzenia do sieci dystrybucyjnej przez mikroinstalację z magazynem energii elektrycznej jest nie większa niż moc zainstalowana elektryczna mikroinstalacji. Łączna moc instalacji nie może przekraczać 50 kW.