ABC specjalisty - podłogi a służba zdrowia

Ze względu na swoją funkcję obiekty służby zdrowia mają określone wymagania budowlane. Podłogi i posadzki muszą również spełniać określone warunki użytkowe, zróżnicowane w zależności od pomieszczenia.Poza strefami medycznymi w tego typu obiektach występują też gospodarcze i techniczne. Ich lokalizacja wiąże się z zastosowaniem różnych rozwiązań w zakresie podłóg.

Ogólnymi zasadami, które należy brać pod uwagę podczas ich projektowania, są:

• łatwość utrzymania higieny oraz odporność na stosowane środki dezynfekcyjne, myjące oraz plamy po środkach chemicznych i organicznych; 
• wytrzymałość mechaniczna przy zachowaniu elastyczności nawierzchni;
• antypoślizgowość i uzyskiwanie powierzchni nie-odblaskowych;
• akustyka - izolacyjność od dźwięków powietrznych R_A1 minimalnie 50 dB i uderzeniowych L_n, _w maksymalnie 58÷63;
• inne wymagania: przewodzenie ładunków elektryczności statycznej i elektroprzewodzenie, ochrona przed promieniowaniem jonizującym oraz polami elektromagnetycznymi.

Ze względu na przeznaczenie oraz zróżnicowany zakres prowadzonej działalności i usług wymienione obiekty oraz zakłady opieki medycznej wymagają stosowania specjalnych rozwiązań.

Podłoża
Większość podłóg w obiektach służby zdrowia wykonuje się jako podłogi "pływające". Jest to związane z dotrzymaniem wymagań akustycznych, w tym izolacyjności od dźwięków uderzeniowych. Proponowana grubość warstwy akustycznej powinna dać izolację lepszą o 4 dB od wymaganej normą L_n, _w = 48 dB. Rozwiązanie daje też RA1 = 58 dB od minimum normatywnego 50 dB. Należy zwracać uwagę na fakt prawidłowego odizolowania podłogi pływającej od ścian. Instalowanie nawierzchni oraz cokołów na ścianach nie może powodować powstawania mostków akustycznych.
Do izolacji akustycznych powinno stosować się materiały wolne od dodatków pochodzenia organicznego, a w szczególności lignocelulozy. W tym przypadku korek jest dobrym materiałem izolacyjnym, jednak powinien być preparowany z dodatkami bakteriostatów, aby nie stać się podłożem do rozwoju kolonii infekcyjno-grzybicznych. Płyta pływająca powinna być wytrzymała, o równej powierzchni, co uzyskuje się dzięki dobrej klasy masom samopoziomującym. W obiektach służby zdrowia stosuje się wiele urządzeń, pojemników oraz środków transportu na kółkach. Przetaczanie ich po nawierzchniach grubości 2÷4 mm przenosi siły na warstwy niżej. Waga tych urządzeń przekracza czasami 3÷4 kN (300÷400 kg).

Nawierzchnie podłóg
Można podzielić na: naturalne, z tworzyw sztucznych, kompozytowe. Każdy materiał ma swoje zalety oraz wady, dlatego jego dobór jest pewnym kompromisem. Biorąc pod uwagę higienę najlepsze są nawierzchnie wykonywane z możliwie jak największych wymiarowo odcinków. Wszelkie spoiny i styki materiału powinny być jak najszczelniejsze. Zazwyczaj stosuje się wykończenia bezspoinowe lub bardzo ogranicza się ich ilość i optymalizuje szczelność. Dotyczy to głównie ścian i podłóg najczęściej czyszczonych środkami dezynfekcyjnymi. Wymagane jest też wykonywanie cokołów wysokości 10 cm. Ich prawidłowy montaż bywa problemem. Nawierzchnie stosowane w obiektach służby zdrowia to: ceramiczne, z kamienia naturalnego, linoleum, wykładziny kauczukowe, drewniane i drewnopochodne. Należy zwrócić uwagę na gęstość spoiny, jej zmiany przy częstym myciu oraz odbicie fali akustycznej.

Linoleum umożliwia stosowanie nowych rozwiązań technologicznych, poprawiających walory użytkowe oraz estetyczne. Obecnie dostępne są kolekcje o różnych strukturach, barwach oraz fakturach. Linoleum nie powinno się stosować w miejscach, gdzie może wystąpić zawilgocenie oraz w pomieszczeniach mokrych. Poprawienie ciepłochłonności oraz akustyki od uderzeń, szczególnie na oddziałach dziecięcych, można uzyskać stosując specjalną warstwę kompozytu korkowego pod nawierzchnią linoleum.

1. Podłoga pływająca. Oznaczenia: 1 - wykładzina; 2 - płyta betonowa dy-latowana lub kompozyt 3,5÷4,0 cm; 3-folia izolacyjna; 4 - izolacja akustyczna - wełna mineralna 4,0 cm; 5 - strop i ściana budynku; 6 - wełna mineralna lub pianka poliuretanowa 0,5÷1,5 cm
2. Cokół z wykładzin elastycznych PVC i kauczuku (wywijane z całości).
Oznaczenia: 1 - cokół; 2 -wykładzina; 3 - płyta; 4 - izolacja akustyczna; 5 -strop i ściana budynku; 6 - profil łuku - taśma
5. Podłogi antyelektrostatyczne i elektroprzewodzące
Oznaczenia: 1 - cokół; 2 - wykładzina elektroprzewodząca; 3 - elektroprzewodzący  klej do wykładzin; 4 - taśmy miedziane odprowadzające  ładunki elektryczne; 5 - płyta; 6 - izolacja akustyczna; 7 - strop - 8 - konstrukcja stalowa ścian, ościeżnice; 9 - przewód uziemiający.
7 - Wadliwe wykonanie cokołu z wykładziny - bez łuku spawane lub podcinane za zgięciu
Oznaczenia: 1 - podszlifowanie dla ułatwienia załamania; 2 - spaw

3. Cokół z linoleum.
Oznaczenia: 1 - cokół; 2 - linoleum; 3 - płyta; 4 - izolacja akustyczna; 5 - strop i ściana budynku; 6 - wzmocnienie łuku linoleum - blacha lub tkanina szklana w żywicy chemoutwardzaln
4. Cokół z kauczuku (z wstawianym profilem cokołowym).
Oznaczenia: 1 - cokół; 2 - kauczuk; 3 - płyta; 4 - izolacja; 5 - strop i ściana budynku; 6 - profil cokołu
7. Wadliwe wykonanie cokołu z wykładziny - bez łuku spawane lub podcinane na zgięciu
Oznaczenia: 1 - podszlifowanie dla ułatwienia  załamania; 2 - spaw;
8. Cokół z wykładziny - wadliwe wykonanie
Oznaczenia: 1 - brak wypełnienia lub wzmocnienia prowadzi do cęstych uszkodzeń
 
Wykładziny kauczukowe mają różne kolorach, faktury oraz parametry techniczne. Charakteryzują się dobrymi właściwościami mechanicznymi, antystatycznością, polecane są do miejsc o dużym natężeniu ruchu, w tym transportu na kółkach (schody, pochylnie, przestrzenie publiczne). Ponadto ich wymiary nie ulegają zmianie. Należy uważać jednak na powierzchnie z "pastylki", które podczas toczenia kółek wywołują specyficzne drgania, źle odbierane przez chorych transportowanych na łóżkach i wózkach. Należy raczej stosować powierzchnie "młotkowane". Nie poleca się ich do pomieszczeń, gdzie używa się wielu, silnie plamiących środków medycznych.

Podłogi specjalne
W obiektach służby zdrowia podłogi muszą spełniać odpowiednie warunki. Dotyczy to pomieszczeń diagnostycznych i zabiegowych, które wyposażone są w specjalistyczną aparaturę oraz tam, gdzie ma ona bezpośredni styk z ciałem człowieka. Ważne jest wtedy wyrównanie potencjału elektrycznego pomiędzy elementami budowli, aparatury, pacjenta i personelu. Różnice potencjałów elektrycznych, spowodowane elektrycznością statyczną, zmieniają wskazania aparatury, a w szczególnych przypadkach mogą być groęne dla życia pacjenta. Wykorzystywane obecnie wykładziny mają zdolność odprowadzania ładunków elektrycznych z powierzchni do warstwy kleju elektroprzewodzącego. Przewodzenie ładunków klasyfikuje się opornością w zakresach:

• 10^-6÷10^-8 Ohm - wykładziny antyelektrostatyczne
• 10^-4÷10^-6 Ohm - wykładziny elektroprzewodzące.

Na wypoziomowanej, pokrytej warstwą kleju posadzce układa się taśmy miedziane łączone do przewodów uziemiających, a następnie mocuje się wykładzinę klejem elektroprzewodzącym. Wartość pomiarów wykonanych po zamontowaniu powinna być większa od zakładanego minimum. Należy pamiętać, że wykładzin elektroprzewodzących nie można pokrywać dodatkowymi warstwami. W pomieszczeniach, gdzie stosowane są podłogi elektroprzewodzące, do systemu uziemienia włącza się inne przewodzące elementy budowlane, zwykle metalowe (ościeżnice drzwi, okładziny ścian, konstrukcje szkieletu ścian warstwowych). Poprzez powierzchnię wykładzin elektroprzewodzących uziemia się często wyposażenie pomieszczenia, na przykład mobilne podstawy stołów operacyjnych.

Podłogi z powłoką ołowianą lub baryto-betonową instalowaną w warstwie podłogi pływającej lub bezpośrednio pod nią na konstrukcji są elementem ochrony przed promieniowaniem jonizującym (gabinety RTG). Konstrukcję wykonuje się z blachy ołowiowej grubości 1 ÷2 mm - dla aparatów diagnostycznych; dla aparatów terapeutycznych warstwy są grubsze. Obecnie większość aparatów RTG opiera się na systemach cyfrowych, co wymaga łączenia ochrony przed promieniowaniem jonizującym i elektrycznością statyczną.

Wykładziny z tworzyw sztucznych, a szczególnie z PVC są najczęściej stosowane w obiektach służby zdrowia.
Można wyróżnić dwa rodzaje wykładzin z PVC: homogeniczne, heterogeniczne.
Najpopularniejszą wykładziną jest homogeniczna z nałożonymi fabrycznie powłokami różnych odmian poliuretanu. Sposób zabezpieczenia i grubość warstwy ochronnej wpływa na rodzaj i koszty eksploatacji. Wykładziny z PVC należy dobrze łączyć, ponieważ w miarę upływu czasu "kurczą się", co może powodować powstawanie pustych spoin. Należy też zwracać uwagę, aby ich powierzchnia użytkowa była prawidłowo zabezpieczona.

Nawierzchnie z żywic syntetycznych umożliwiają łatwe usunięcie rozlanego płynu, stosuje się je w pomieszczeniach takich jak pracownie terapii izotopowej. Wylewane nawierzchnie żywiczne są mało elastyczne i rzadko znajdują zastosowanie. Dla zabezpieczenia posadzek cementowych, znajdujących się w strefach gospodarczych oraz technicznych, maluje się ich powierzchnie farbami pochodzenia żywicznego.