Wibrowane posadzki ceramiczne

Gdy planuje się duże obciążenia użytkowe, zwłaszcza znaczne naciski punktowe, należy zadbać o to, żeby płytki całą powierzchnią były przytwierdzone do podłoża. Pozostawienie nie wypełnionych zaprawą przestrzeni pod posadzką może być przyczyną nierównomiernego rozkładania się naprężeń i powodować pękanie płytek.

Posadzka niezbyt dobrze związana z podłożem szybko odspaja się. Wady te zdarzają się w posadzkach układanych tradycyjnie na zaprawie cementowej, gdy płytki są dobijane ręcznie. Przyczyną odspajania się płytek jest niedokładne wykonanie pracy, a także użycie zaprawy o niewłaściwym składzie lub wilgotności.

Podłoże
Płytki ceramiczne układa się na warstwie wilgotnego, świeżo rozłożonego jastrychu cementowego i wwibrowuje w podłoże wibratorami wałeczkowymi lub belkami wibracyjnymi. Dzięki temu uzyskuje się dobrze zagęszczoną warstwę nośną, a płytki są z nią zespolone na całej powierzchni. Prace nie są skomplikowane, należy jednak wyposażyć brygadę roboczą w odpowiednie maszyny i ściśle przestrzegać zasad technologii. Gotową mieszankę jastrychu układa się ręcznie, poziomo lub ze spadkami, wstępnie ją zagęszczając. Rozprowadzona łatą masa stanowi podłoże pod płytki. Podczas wwibrowywania płytek nie powstaną nierówności, jeśli jastrych zostanie dokładnie rozłożony. Niezwykle ważną rolę odgrywa właściwy skład mieszanki jastrychu. Najważniejsze jej cechy to dobra urabialność, uzyskana dzięki dodatkowi plastyfikatorów, oraz opóźniony czas wiązania. Wiązanie musi następować dopiero po około 8-10 godzinach od rozpoczęcia prac. Stosowane cementy powinny mieć klasę 32,5. Piasek może mieć uziarnienie do 8 mm. Wytrzymałość utwardzonego jastrychu powinna osiągnąć wartość około 20-30 MPa. Oznacza to zawartość 240-280 kg cementu w 1 m³. Mieszanka powinna mieć konsystencję gęstoplastyczną. Jeżeli jastrych jest układany na podłożu betonowym, musi mieć grubość 40 mm. Należy zapewnić właściwe zespolenie obu warstw. Dlatego podłoże powinno być oczyszczone i jak najbardziej szorstkie. Przed naniesieniem mieszanki należy je zwilżyć lub nanieść warstwę sczepną. Podłoże powinno być wykonane co najmniej sześć miesięcy wcześniej. Dzięki temu nie zachodzą w nim już odkształcenia. Jastrychy układane na izolacji termicznej lub warstwie rozdzielającej muszą mieć grubość 60 mm. Dodatkowo zbroi się je siatką stalową o oczkach 15x15 cm, z prętów średnicy 6 mm. Sąsiadujące ze sobą siatki muszą zachodzić na siebie. Zbrojenie nie może przechodzić przez szczeliny dylatacyjne. Warstwy rozdzielające stosuje się na przykład podczas układania jastrychu na starych, zanieczyszczonych podłożach, nie zapewniających odpowiedniej przyczepności lub gdy konieczne jest wykonanie w istniejącej posadzce izolacji przeciwwilgociowej.
Na rozłożonym jastrychu wykonuje się warstwę stykową. Powierzchnię mieszanki wzbogaca się, posypując ją cementem w ilości około 1,5 kg/m² lub zaciągając mleczkiem cementowym (o proporcjach cement:woda - 2:1). Jeżeli powierzchnię posypuje się cementem, należy ją dodatkowo nawilżyć. Na tak przygotowanym podłożu układa się płytki wykładziny.

Układanie 
Przy układaniu ceramicznych wykładzin w obiektach przemysłowych i handlowych sprawdza się metoda wibrowania. W metodzie tej nie stosuje się spoin. Prostokątne płytki układa się na styk, z przesunięciem o 1/2 lub 1/3 długości. Dzięki takiemu przesunięciu kształtki blokują się nawzajem i nie przemieszczają podczas wibrowania. Belkę wibracyjną lub wibrator wałeczkowy prowadzi się po ułożonych płytkach w rożnych, wzajemnie prostopadłych kierunkach. Po zakończeniu wibrowania należy wypełnić szczeliny powstałe pomiędzy płytkami.
Używa się do tego celu zaczynu cementowego lub ciekłej zaprawy cementowej, zawierającej piasek kwarcowy. Czynność tę przeprowadza się maszynowo, po trzech dniach od zawibrowania posadzki. Po zakończeniu spoinowania nadmiar zaczynu usuwa się, szlifując posadzkę trocinami z dodatkiem piasku kwarcowego. Wykorzystuje się do tego celu tę samą maszynę co do spoinowania, zmieniając jedynie jej tarczę roboczą. Lekkie zabrudzenia cementowe powierzchni posadzki można usuwać preparatami czyszczącymi o odczynie kwaśnym. Prace przy układaniu posadzek metodą wibrowania można prowadzić, gdy temperatura w pomieszczeniu i temperatura użytych materiałów jest wyższa niż +6^oC. Świeże posadzki należy chronić przed przeciągami, deszczem, mrozem lub przegrzaniem. Wstępne utwardzenie następuje po trzech dniach. Po tym czasie możliwy jest ruch pieszy. Po 10 dniach dopuszcza się średnie obciążenie, a po 28 uzyskuje się pełną wytrzymałość.

Dylatacje i płytki  
Jastrych i wykładzina ceramiczna powinny być oddylatowane od ścian pomieszczeń, słupów i elementów konstrukcyjnych. Należy także zachować dylatacje konstrukcyjne. Wielkość oddylatowanych powierzchni nie powinna przekraczać 60 m². Najwłaściwsze jest stosowanie systemowych profili dylatacyjnych osadzonych jednocześnie w warstwie jastrychu i wykładziny. Systemowe profile z metalu lub tworzywa skutecznie zabezpieczają krawędzie szczeliny dylatacyjnej. Jest to szczególnie ważne w posadzkach, po których poruszają się wózki transportowe. Posadzki przemysłowe muszą być wytrzymałe i trwałe. Technologia układania wykładzin za pomocą wibrowania narzuca dobór właściwego materiału okładzinowego. Odpowiednie są płytki klinkierowe i gresowe. Charakteryzują się one wysoką twardością i niewielką nasiąkliwością. Ważne są także wymiary płytek. Długość każdej z krawędzi nie powinna być większa niż 25 cm, a powierzchnia nie może przekraczać 650 cm². Zbyt duże płytki trudno jest dobrze zawibrować, ryzykuje się więc niedokładne wtopienie ich w jastrych. Najmniejsza dopuszczalna grubość płytki to 10 mm, choć w praktyce stosuje się co najmniej 15 mm. Od grubości płytki zależy, na jaką powierzchnię jastrychu rozkładają się obciążenia punktowe.


Posadzki przewodzące
W pomieszczeniach zagrożonych wybuchami gazów zalecane jest układanie posadzek, które przewodzą ładunki elektrostatyczne. Takie wymogi może spełniać wykładzina ceramiczna układana metodą wibrowania po wykonaniu kilku dodatkowych, prostych zabiegów. Po ułożeniu warstwy jastrychu na jego powierzchnię nanosi się specjalną kwasoodporną, przewodzącą masę (np. BOTACT SF 100). W niej zatapia się taśmy miedziane tworzące pola o powierzchni nie przekraczającej 25 m². Taśmy łączy się z uziomem. Na warstwie masy przewodzącej układa się płytki wykładziny i wibruje tak, jak normalną posadzkę. Do spoinowania należy użyć przewodzącej zaprawy (np. BOTON SF). Do wykonywania posadzek przewodzących zaleca się używanie płytek ze specjalnymi wypustkami na krawędziach, zapewniającymi odpowiednio szeroką spoinę służącą odprowadzaniu ładunków. Często stosowane są płytki o kształcie sześciokątnym, który pozwala wykonać posadzkę o znacznie większej długości spoin niż w wypadku zastosowania płytek prostokątnych. Dzięki temu poprawia się zdolność odprowadzania ładunków z powierzchni posadzki.