Technologia BIM - projekt, budowa, zarządzanie budynkiem

Czym jest technologia BIM? Próba wyjaśnienia pojęcia BIM wymaga od razu zastrzeżenia, że ilu jego użytkowników, tyle może być definicji. Jedna w wielu mówi, że technologia BIM to sposób pracy grupowej, metodologia opisująca, jak w całościowy sposób zaprojektować, wybudować, a następnie zarządzać projektem wspólnie ze wszystkimi partnerami procesu.

Technologia BIM - co to takiego?

Technologia BIM może być rozumiana jako sposób pracy grupowej nad projektem, budową a następnie zarządzaniem budynkiem. Polega na wielostronnej wymianie danych, która w efekcie daje kompletny cyfrowy opis budynku. Na podstawie tego opisu technologia BIM daje cyfrowy model zbudowany z obiektów pochodzących ze specjalnie do tego celu stworzonej biblioteki zawierającej „definicje” wszystkich obiektów występujących w projekcie. Żeby ten mechanizm rzeczywiście był jak najbardziej zbliżony do realnego świata, musimy postarać się ustalić maksymalnie dużo atrybutów istniejących obiektów, a następnie skojarzyć je z odpowiednikami tych obiektów w modelu. Tak więc definicja okna zawierać będzie nie tylko jego wymiary, ale również cenę, informację, że w miejscu jego wstawienia w ścianie musi pojawić się otwór, podane będą rodzaje materiałów, z jakich okno zostało wykonane, a nawet jego parametry, takie jak współczynnik przenikania ciepła U czy przepuszczalności energii słonecznej g, a także czas amortyzacji oraz wszelkie relacje z otaczającym środowiskiem, np. położenie w stosunku do całej budowli czy siły przenoszone na ścianę. Właściwie można by powiedzieć, że wszystkie te dane raczej element budują, niż są do niego przypisywane. Każdy taki wirtualny obiekt stworzony w technologii BIM jest cyfrowym pierwowzorem obiektu realnego i ma w gruncie rzeczy wszystkie jego parametry.

Technologia BIM - symulacje

Dane są wpisywane raz, ale używane mogą być wielokrotnie. Umożliwiają nieograniczone, niemal bezkosztowe symulacje, umożliwiające przewidywanie konsekwecji pewnych zmian. Jakie skutki miałaby np. zmiana grubości styropianu we wszystkich ścianach osłonowych z 12 na 14 cm czy też wymiana wszystkich okien 2-szybowych na 3-szybowe, połączona ze zwiększeniem ich powierzchni o 20%? Dowiemy się, jak zmienią się wydatki na materiały i robociznę, harmonogram prac budowlanych, parametry energetyczne budynku, a nawet koszty jego utrzymania. Wniosek jest następujący: model BIM daje korzyści nie tylko w trakcie tworzenia projektu, ale także podczas realizacji inwestycji, a następnie przez cały okres eksploatacji.

Technologia BIM - dane

To, co uważane jest za największy walor pracy w technologii BIM, to możliwość wspólnego korzystania z modelu oraz rotacji danych do niego wprowadzonych, a także dodawania kolejnych informacji przez obecnych i nowych uczestników projektu, reprezentujących każdą współuczestniczącą branżę. Wszystkie te wprowadzone zapisy są wszak przechowywane w jednym i tym samym nadrzędnym modelu budynku.

• Czytaj też: Czy inwestor potrzebuje BIM?

Taka wymiana informacji może się odbywać na dwa sposoby. Pierwszy z nich to zdalna praca grupowa. W tej metodzie mamy do czynienia z jednym wzorcowym modelem, w którego rozbudowanie zaangażowane są wszystkie strony uczestniczące w projekcie. Drugi sposób polega na ciągłym eksporcie i imporcie plików z danymi przy użyciu formatu IFC. Sposób ten opiera się na standardzie Open BIM, gdzie przez porównywanie własnych plików z najświeższą repliką modelu budynku kontroluje się poprawność nowo wprowadzonych elementów, na przykład instalacji. Zwykle oczywiście dzieje się tak, że to instalacje i elementy wykończeniowe dopasowuje się do zaprojektowanej już konstrukcji budynku. Nie znaczy to jednak, że model bazowy nie może już być zmieniony, bo zdarza się i tak, że nowo dodawane elementy instalacji wymuszają wprowadzenie pewnych zmian w konstrukcji obiektu. W obu metodach model jest zazwyczaj przechowywany na serwerze, a dostęp do niego mają tylko upoważnione osoby.

• Czytaj też: BIM oczami projektanta oświetlenia

Gdyby pokusić się o wybranie metody lepszej, dojdziemy zapewne do wniosku, że zdalny dostęp branżystów do wspólnego modelu o tyle góruje nad wymianą plików z danymi z kopią modelu, że w każdym momencie wszystkie partycypujące strony mogą „zajrzeć” do zawsze aktualnego modelu i dokonać pożądanych modyfikacji. Korzystanie z plików IFC daje także branżystom możliwość wygodniejszej pracy na własnych kopiach roboczych, które później integrowane są z modelem głównym.

Technologia BIM - wyższy poziom projektowania

Technologia BIM jest obecnie jedyną perspektywiczną alternatywą umożliwiającą nowoczesne, spójne projektowanie, jednak brak regulacji prawnych, strach przed nowym i niechęć do zainwestowania większej kwoty w zakup niezbędnych programów sprawiają, że w Polsce projektowanie w BIM-ie wciąż jest na drugim planie. Aby tę sytuację zmienić, dalekowzroczni projektanci i przedsiębiorcy angażują się w działalność mającą na celu popularyzację tej technologii. Wiążąc się w stowarzyszenia, starają się wytyczać szlaki dla innych, opracowując międzybranżowe standardy pracy w BIM-ie czy też wzorcowe warunki kontraktowe, ale przede wszystkim promując tę technologię w obszarach: projektowania, wykonywania kosztorysów i harmonogramów oraz samej realizacji inwestycji. Promocja najczęściej odbywa się poprzez współpracę z władzami, instytucjami publicznymi, placówkami badawczymi, naukowymi, przedsiębiorstwami i indywidualnymi projektantami. Stowarzyszenia te często wspomagają projektantów, wykonawców i producentów w uzyskiwaniu odpowiednich certyfikatów, angażują się w działania mające oddziaływać na proces legislacyjny, organizują przeróżne akcje, takie jak konferencje, seminaria, szkolenia, wykłady czy warsztaty służące upowszechnianiu wiedzy na temat BIM-u.

Pozostaje tylko mieć nadzieję, że również dzięki popularyzacji technologii BIM i świadomości płynących z jej zastosowania korzyści dla wszystkich uczestników procesu inwestycyjnego, z nie do końca zrozumiałej technologii przyszłości - modelowanie informacji o budynkach BIM stanie się już wkrótce standardem.