Prawidłowo działająca wentylacja

Efektywna wentylacja jest jednym z głównych kryteriów branych pod uwagę przy projektowaniu budynków mieszkalnych i użyteczności publicznej. Szczelne drzwi i okna z podwójnymi czy potrójnymi szybami, bardzo efektywne systemy grzewcze oraz szczelna izolacja ścian i stropów powodują, że wentylacja grawitacyjna w budynkach praktycznie przestaje funkcjonować. W pomieszczeniach gromadzi się wilgoć, która prowadzi do powstawania niebezpiecznych dla zdrowia grzybów i pleśni. W takiej sytuacji konieczne jest zastosowanie właściwej wentylacji mechanicznej.

Projektowanie wentylacji - podstawowe kryteria

Podstawowe kryteria, jakie należy brać pod uwagę przy doborze wentylacji, to:

• dostosowanie wydajności wentylatora do wymogów krotności wymian powietrza dla danego pomieszczenia,
• zastosowanie takiego wentylatora, który wytworzy odpowiednie ciśnienie (Pa), zdolne pokonać opory przepływu przez kanały wentylacyjne,
• usytuowanie wentylatora w pomieszczeniu w taki sposób, który zapewni właściwy obieg powietrza,
• zaplanowanie sposobu dostarczenia świeżego powietrza do pomieszczenia poprzez nawietrzaki podokienne lub kratki drzwiowe,
• dobranie systemu kanałów wentylacyjnych o jak najmniejszych oporach przepływu powietrza (gładkie ścianki wewnętrzne i odpowiedni profil) - w takiej sytuacji będzie możliwe zastosowanie tańszego wentylatora, który wytwarza mniejsze ciśnienie.

Umieszczenie wentylatora w nieodpowiednim miejscu może spowodować zdecydowane obniżenie wydajności i jakości wentylacji.

Ewentualne skutki wadliwych rozwiązań można wyeliminować stosując się do następujących zaleceń:

• Wentylator powinien być zainstalowany zawsze w miejscu najbardziej oddalonym od punktu, w którym powietrze wchodzi (drzwi, nawietrzak, okno) i jak najwyżej od podłogi.
• W przypadku instalacji wentylatora w pomieszczeniu, w którym znajduje się urządzenie z otwartym ogniem, należy dostarczyć taką ilość świeżego powietrza, aby starczyło go do spalania płomienia wentylacji (wskazana porada fachowca).
• Wentylator nie może być podłączony do przewodu kominowego odprowadzającego spaliny. Nie należy podłączać wentylatora do pionu wentylacyjnego bez uprzedniej opinii kominiarza o jego stanie.
• Nie należy instalować wentylatora w miejscu, gdzie temperatura może przekroczyć 50ˇC oraz bezpośrednio nad grillami lub palnikami.
• Instalując wentylator w otworze w ścianie zewnętrznej należy wybrać wentylator osiowy. Przy podłączaniu wentylatora do przewodów wentylacyjnych dłuższych niż 1,5 mb stosuje się wentylator o przepływie mieszanym lub odśrodkowym.
• Podłączając wentylator należy się upewnić, czy wszystkie czynności wykonano zgodnie z instrukcją (szczególnie jeżeli chodzi o podłączenie elektryczne).
• Europejskie przepisy budowlane wymagają, aby wentylatory zasilane prądem o napięciu 230 V były umieszczone w odległości 1,25 m od zasięgu ręki osoby kąpiącej się lub biorącej prysznic (mniejsze ryzyko opryskania wodą).
• Jeśli zachodzi konieczność zamontowania wentylatora w odległości mniejszej niż 1,25 m od zasięgu ręki, należy zastosować wentylator niskonapięciowy (12 V) z transformatorem lub wentylator kanałowy umieszczony jak najdalej w kanale wentylacyjnym. Transformator powinien być zamontowany również w odległości nie mniejszej niż 1,25 m.
• Jeżeli kanały wentylacyjne podłączone do wentylatora prowadzone są pionowo przez nieogrzewaną przestrzeń (np. strych), należy je zainstalować poniżej teoretycznego miejsca skraplania.
• Jeżeli kanały wentylacyjne podłączone do wentylatora prowadzone są poziomo przez nieogrzewaną przestrzeń, należy je również zainstalować i nadać lekki spadek kanałów w kierunku ujścia układu, aby ewentualnie skropliny spływały na zewnątrz budynku.
• Montując wentylator w otworze ściany zewnętrznej konieczne jest podłączenie wentylatora z kratką zewnętrzną za pomocą kanału wentylacyjnego (najpraktyczniej teleskopowego) lekko przechylonego na zewnątrz. W przeciwnym razie wyrzucane zimą ciepłe i wilgotne powietrze skropli się i spowoduje powstanie zabrudzenia wokół wentylatora.

Jak dobierać wentylator - przykładowe obliczenia

Przy montowaniu wentylatora osiowego w otworze ściany zewnętrznej należy podjąć następujące kroki:

• określić rodzaj pomieszczenia (np. łazienka) i obliczyć jego objętość (np. 2 m x 3 m x 2,5 m = 15 m³)
• z tabeli dobrać krotność wymian powietrza (np. 5)
• obliczyć, ile metrów sześciennych powietrza musi wyrzucić wentylator w ciągu 1 h (15 m³ x 5 = 75m³/h )
• kanał łączący wentylator z kratką zewnętrzną o długości ok. 0,5 m stawia opór przepływowi powietrza ok. 8 Pa; w narysowany poniżej sposób sprawdzamy, czy wybrany wentylator "S1" spełnia warunki, tzn. pokonuje opór 8 Pa wyrzucając jednocześnie na zewnątrz minimum 75 m³ powietrza.

W przypadku podłączenia wentylatora do kanałów wentylacyjnych o długości większej niż 1,5 m należy stosować co najmniej wentylator o przepływie mieszanym (osiowo odśrodkowym). W takich przypadkach najkorzystniej jest zasięgnąć porady projektanta wentylacji. Zrozumienie zasad działania wentylacji ułatwi przeprowadzenie takiej samej analizy jak w punkcie powyżej. Przyjmując stałą prędkość powietrza (opór szacuje się przez długość kanałów np. 3 m ok. 20 Pa), określamy rodzaj pomieszczenia (np. pokój mieszkalny), obliczamy jego objętość (5 m x 6 m x 2,5 m = 75 m³), z tabeli dobieramy krotność wymiany powietrza (np. 1) i obliczamy, ile metrów sześciennych powietrza musi wyrzucić wentylator w ciągu 1 h (75 m³ x 1 = 75 m³/h - opór stawiany przez kanały przepływającemu powietrzu ok. 20 Pa).