Wentylacja i klimatyzacja w świetle nowych warunków technicznych

Nowelizacja warunków technicznych zaostrza minimalne wymagania energetyczne, jakim muszą sprostać poszczególne elementy budynków, w tym także instalacje wentylacji i klimatyzacji. Nowe warunki techniczne dotyczące wentylacji i klimatyzacji obowiązują od tego roku i odnoszą się m.in. do wentylacji hybrydowej oraz wentylatorów.

Od początku 2014 roku obowiązuje znowelizowanie Rozporządzenie Ministra Transportu Budownictwa i Gospodarki Wodnej w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. W nowych warunkach technicznych, w części dotyczącej wentylacji i klimatyzacji jako wyposażenia technicznego budynku, zmianie uległy trzy paragrafy (§148, §151, §154) i załącznik nr 2, które znacząco zaostrzają dotychczasowe wymagania.

Nowe przepisy w przypadku oszczędzania energii i izolacyjności cieplnej powodują stopniowe zaostrzanie wymagań w latach 2014, 2017, 2021. Odnośnie wentylacji i klimatyzacji zmiany są jednorazowe i obowiązują od początku 2014 roku.  Wprowadzone zmiany dotyczą:

• warunków stosowania wentylacji hybrydowej,
• wymogu stosowania wentylatorów o regulowanej wydajności w układach wentylacji mechanicznej oraz hybrydowej,
• wymogu stosowania odzysku ciepła w instalacjach wentylacji mechanicznej ogólnej nawiewno-wywiewnej lub klimatyzacji o wydajności od 500 m³/h,
• wyznaczania maksymalnej dopuszczalnej mocy właściwej wentylatorów,
• wymogu unikania kondensacji pary wodnej na powierzchniach belek chłodzących i chłodzących elementów płaszczyznowych poprzez odpowiedni dobór temperatury zasilania i powrotu czynnika chłodzącego i elementów chłodzących,
• wymogu stosowania pomp o regulowanych parametrach w obiegach chłodzących i grzewczych instalacji klimatyzacji.

Wentylacja hybrydowa budynku

Nowelizacja rozporządzenia wprowadza pojęcie wentylacji hybrydowej, czyli mieszanej - gdzie wentylatory wspomagają pracę wentylacji grawitacyjnej. Zmiany dopuszczają możliwość stosowania wentylacji hybrydowej z wentylacją grawitacyjną wszędzie tam, gdzie zapewnienie odpowiedniej jakości powietrza nie wymaga zastosowania wentylacji mechanicznej, z wykluczeniem budynków wysokich i wysokościowych. W pomieszczeniach z instalacją wentylacji mechanicznej lub klimatyzacji pobierającej powietrze z zewnątrz - nie wolno stosować wentylacji hybrydowej, podobnie jak grawitacyjnej. Wentylacja hybrydowa nie jest dopuszczalna, gdy w budynku znajdują się paleniska na paliwa stałe, kominki lub gazowe podgrzewacze wody z grawitacyjnym odprowadzaniem spalin. Nowelizacja wprowadza także wymóg stosowania wentylatorów o regulowanej wydajności we wszystkich układach wentylacji hybrydowej i mechanicznej wywiewnej oraz nawiewno-wywiewnej w celu obniżenia zapotrzebowania na energię do ich napędu i dostosowania wydajności urządzenia do aktualnych potrzeb.

Odzysk ciepła

Odzysk ciepła jest podstawowym sposobem ograniczania zapotrzebowania na ciepło i chłód na potrzeby wentylacji i klimatyzacji. Wymóg stosowania odzysku ciepła jest obowiązkowy w przypadku instalacji o wydajności od 500 m³/h (poprzednio 2000 m³/h). Wymagana jest minimalna sprawność temperaturowa do odzysku ciepła, co najmniej 50%. Nowe zmiany w warunkach technicznych wprowadzają konieczność stosowania odzysku ciepła prawie we wszystkich układach wentylacji mechanicznej, poza domami jednorodzinnymi i małymi układami lokalnymi (których wydajność nie przekracza tej wartości). W przypadku stosowania recyrkulacji, wymagany udział powietrza zewnętrznego według nowelizacji zależy jedynie od wymagań higienicznych i nie musi stanowić co najmniej 10% udziału w powietrzu nawiewanym.

Właściwa moc wentylatora

Nowe warunki techniczne określają ograniczenie maksymalnej mocy właściwej wentylatorów wraz z zapisem o konieczności ich wydajności. Wprowadzone zmiany mają na celu zmniejszenie zużycia energii elektrycznej do napędu wentylatorów.

Unikanie kondensacji na belkach i płaszczyznach

Nowy zapis w warunkach technicznych nakazuje takie obliczanie temperatury czynnika chłodzącego, aby na powierzchni chłodzącej nie zachodziła kondensacja pary wodnej z powietrza (kondensacja pary wodnej zawartej w powietrzu wewnątrz domu zachodzi w wyniku spadku temperatury wewnętrznej na powierzchniach przegrody poniżej temperatury punktu rosy). Zadaniem projektanta instalacji jest zatem uniknięcie kondensacji pary wodnej na powierzchniach chłodzących, polegające na odpowiednim dobraniu temperatur zasilania i powrotu czynnika chłodzącego, uwzględniając m.in. warunki temperaturowo-wilgotnościowe w pomieszczeniu, rodzaj powierzchni wymiennika czy osuszanie w chłodnicy wstępnej.

Regulacja pomp obiegowych

Podobnie jak w przypadku wentylatorów zmiany obejmują wymóg stosowania regulowanych pomp obiegowych w obiegach chłodzących i grzewczych instalacji klimatyzacji, a ich regulacja powinna odbywać się według obciążenia cieplnego. Rozwiązanie sprzyja ograniczeniu zapotrzebowania na energię elektryczną, poprawiające regulację i równoważenie hydrauliczne w rozległych obiegach zasilających dynamicznie pracujące urządzenia. Tego typu rozwiązanie stosuje się w dużych układach hydraulicznych zasilania klimatyzacji - a obecny zapis wprowadza je również do mniejszych układów.

Szczelność budynku

Przenikanie powietrza przez przegrody budowlane zwiększa energochłonność budynku, dlatego nowelizacja warunków technicznych wprowadza dodatkowe wymagania dotyczące przegród zewnętrznych i przejść elementów instalacji (np. kanały wentylacyjne). Wymaga to projektowania i stosowania specjalistycznych rozwiązań uszczelnień elastycznych, zapobiegających przenikaniu powietrza w budynkach mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego, użyteczności publicznej i produkcyjnych. Wprowadzono zalecenia, aby każdy budynek poddawać próbie szczelności n50.