Wymiana powietrza - normy dla wentylacji grawitacyjnej i wentylacji mechanicznej

Wymiana powietrza zarówno w pomieszczeniach mieszkalnych, jak i użyteczności publicznej jest niezbędna. Dla wentylacji grawitacyjnej, a także wentylacji mechanicznej ściśle określono normy i przepisy.

Według normy PN-83/B-03430 wraz ze zmianą PN-83/B-03430/Az3:2000 Wentylacja w budynkach mieszkalnych zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej - Wymagania strumień objętości powietrza wentylującego dla mieszkań określa się jako sumę strumieni powietrza usuwanego z pomieszczeń kuchni, łazienki, oddzielnego ustępu i ewentualnie garderoby, w temperaturze wewnętrznej, bez uwzględnienia różnicy ciśnień spowodowanej działaniem wiatru.

Wentylacja w budynkach mieszkalnych

Strumień objętości powietrza wentylacyjnego w budynku mieszkalnym jest określony przez sumę strumieni powietrza usuwanego z pomieszczeń pomocniczych.

Strumienie wymiany powietrza powinny wynosić co najmniej:

• w kuchni z oknem zewnętrznym, wyposażonej w kuchenkę gazową lub węglową - 70 m³/h
• w kuchni z oknem zewnętrznym, wyposażonej w kuchenkę elektryczną - 30 m³/h w mieszkaniu do 3 osób; 50 m³/h w mieszkaniu dla więcej niż 3 osób
• w kuchni bez okna zewnętrznego wyposażonej w kuchnię elektryczną - 50 m³/h
• w łazience (z WC lub bez) - 50 m³/h
• w wydzielonym WC - 30 m³/h
• w pomocniczym pomieszczeniu bezokiennym - 15 m³/h
• w kuchni bez okna zewnętrznego, wyposażonej w kuchnię gazową, obowiązkowo z mechaniczną wentylacją wywiewną - 70 m³/h
• dla pokoju mieszkalnego oddzielonego od pomieszczeń kuchni, łazienki i WC więcej niż dwojgiem drzwi lub pokoju znajdującego się na wyższym poziomie w wielopoziomowym domu jednorodzinnym lub w wielopoziomowym mieszkaniu domu wielorodzinnego - 30 m³/h

Łączny strumień objętości powietrza wentylującego w zależności od układu mieszkania może wynosić:

• dla mieszkania typu A - 120 m³/h
• dla mieszkania typu B - 150 m³/h
• dla mieszkania typu C - 165 m³/h

Mieszkanie typu A - lokal, gdzie łazienka i WC to jedno pomieszczenie, mieszkanie typu B - łazienka oraz WC to oddzielne pomieszczenia, mieszkanie typu C - łazienka i WC jako oddzielne pomieszczenia oraz dodatkowo w tym mieszkaniu znajduje się pomieszczenie bezokienne.

Nocą strumień objętości powietrza wentylującego może być zredukowany do 20 m³/h/osobę.
Zaleca się projektowanie urządzeń, które pozwalają zwiększyć ilość powietrza usuwanego z kuchni w czasie jej użytkowania. Ich wydajnść powinna wynosić co najmniej 120 m³/h.

Zaleca się ponadto projektowanie urządzeń wentylacyjnych, które umożliwiają okresowe zwiększanie strumienia objętości powietrza do co najmniej 120 m³/h. Prawidłowa wentylacja powinna zapewniać doprowadzenie powietrza do pokoi i kuchni z oknem zewnętrznym oraz usuwanie powietrza zużytego z kuchni, łazienki, oddzielnego ustępu, ewentualnego pomocniczego pomieszczenia bezokiennego (składzik, garderoba), pokoju oddzielonego od tych pomieszczeń więcej niż dwojgiem drzwi, pokoju znajdującego się na wyższym poziomie w wielopoziomowym domu jednorodzinnym lub wielopoziomowym mieszkaniu domu wielorodzinnego.

Kiedy wentylacja grawitacyjna, a kiedy wentylacja mechaniczna

W budynku o wysokości do 9 kondygnacji może być stosowana wentylacja grawitacyjna lub wentylacja mechaniczna. W budynkach wyższych należy stosować wentylację mechaniczną wywiewną lub nawiewno-wywiewną.
W mieszkaniach wyposażonych w paleniska na paliwo stałe, kominki lub gazowe podgrzewacze wody z grawitacyjnym odprowadzeniem spalin, może być stosowana tylko wentylacja grawitacyjna lub mechaniczna wentylacja nawiewno-wyciągowa.

Dopływ powietrza zewnętrznego do pokojów mieszkalnych oraz kuchni z oknem zewnętrznym powinien być zapewniony w następujący sposób : a) W przypadku zastosowania okien charakteryzujących się współczynnikiem infiltracji "a" mniejszym niż 0,3 m³/(mhdaPa^2/3), przez nawiewniki powietrza o regulowanym stopniu otwarcia usytuowane:
- w górnej części okna (w ościeżnicy, ramie skrzydła, między ramą skrzydła a górną krawędzią szyby zespolonej) lub
- w otworze okiennym (między nadprożem a górną krawędzią ościeżnicy, w obudowie rolety zewnętrznej) albo
- w przegrodzie zewnętrznej ponad oknem.
Strumień powietrza przepływającego przez całkowicie otwarty nawiewnik, przy różnicy ciśnienia po obu jego stronach 10 Pa, powinien mieścić się w granicach:
- od 20 do 50 m³/h, jeśli zastosowana jest wentylacja grawitacyjna,
- od 15 do 30 m³/h, jeśli zastosowana jest wentylacja mechaniczna wywiewna.

Strumień powietrza przepływającego przez nawiewnik, którego element dławiący znajduje się w pozycji całkowitego zamknięcia, powinien zawierać się w granicach od 20 do 30% strumienia przy jego całkowitym otwarciu.
W budynkach o wysokości do 9 kondygnacji włącznie dopuszcza się doprowadzenie powietrza przez okna charakteryzujące się współczynnikiem infiltracji "a" wyższym niż 0,5 a nie większym niż 1,0 m³/(mhdaPa^2/3), pod warunkiem, że okna wyposażone są w skrzydło uchylno-rozwieralne, górny wywietrznik uchylny lub górne skrzydło uchylne.

b) Przez otwory nawiewne wentylacji mechanicznej
Powietrze z pokojów mieszkalnych powinno być odprowadzane przez otwory wyrównawcze umieszczone nad drzwiami ew. w ich górnej części lub przez otwory wywiewne. Dopuszcza się odprowadzenie powietrza przez szczeliny pomiędzy dolną krawędzią drzwi a podłogą. Przekrój netto otworów lub szczelin powinien wynosić co najmniej 80 cm². Dopływ powietrza wewnętrznego do kuchni, łazienek, ustępów oraz pomocniczych pomieszczeń bezokiennych powinien być zapewniony przez otwory w dolnych częściach drzwi lub przez szczeliny pomiędzy dolną krawędzią drzwi a podłogą lub progiem. Przekrój netto otworów lub szczelin powinien wynosić 200 cm².
Do poszczególnych pionów wentylacyjnych powinny być przyłączone tylko pomieszczenia o tym samym charakterze (kuchenne, sanitarno-higieniczne itd.). Nie dopuszcza się pionów obsługujących mieszkania do usuwania powietrza z pomieszczeń niemieszkalnych (piwnice, pralnie, suszarnie itd.)

• Wentylacja piwnic powinna zapewnić minimum 0,3 wymiany na godzinę.
• Poddasza winny mieć zapewniony dopływ i odpływ powietrza przez otwory w zewnętrznych przegrodach budowlanych.
• Klatki schodowe powinny mieć w górnej części otwór wywiewny o przekroju netto 200 cm²
• Rura zsypu śmieci powinna mieć wylot ponad dachem a strumień powietrza wywiewanego powinien wynosić co najmniej 200 m³/h.
• Pomieszczenia pralni domowych powinny mieć zapewnioną wentylację odpowiadającą minimum dwukrotnej wymianie powietrza na godzinę.
• Pomieszczenia suszarni bielizny powinny mieć zapewnioną wentylację odpowiadającą 1 wymianie powietrza na godzinę.

Wentylacja w budynkach zamieszkania zbiorowego

Strumień objętości powietrza wentylacyjnego powinien wynosić:

- dla pokojów mieszkalnych - 20 m³/h dla każdego mieszkańca, ale nie mniej niż 1 wymiana na godzinę;
- dla pokojów zbiorowego przebywania ludzi (świetlice, pokoje nauki, jadalnie) - 20 m³/h dla każdej przebywającej osoby;
- dla pokojów klimatyzowanych oraz wentylowanych o nieotwieranych oknach - 30 m³/h;
- kuchnie, łazienki oraz ustępy przeznaczone dla użytku indywidualnego - jak dla budownictwa mieszkaniowego.

Wentylacja w budynkach użyteczności publicznej

Strumień objętości powietrza wentylacyjnego w pomieszczeniach przeznaczonych na stały i czasowy pobyt ludzi powinien wynosić:
- 20 m³/h dla każdej przebywającej osoby;
- 30 m³/h dla każdej przebywającej osoby, jeżeli dopuszcza się palenie tytoniu;
- 15 m³/h dla każdego dziecka (żłobki i przedszkola). W klimatyzowanych oraz wentylowanych pomieszczeniach o nieotwieranych oknach strumień objętości powietrza wentylacyjnego powinien wynosić 30 m³/h dla każdej przebywającej osoby, a 50 m³/h, jeśli jest dozwolone palenie.