Płyty gk. Jakie są rodzaje płyt gk? Jakie możliwości zastosowania?

Płyty gipsowo-kartonowe, skrótowo nazywane płytami gk, to bardzo popularny materiał budowlany do wykonywania m.in. okładzin ściennych i sufitowych, budowy ścian działowych, sufitów podwieszanych. Jest wiele rodzajów płyt gk o różnym przeznaczeniu. Jakie zalety i właściwości mają płyty gk?

Spis treści

1. Budowa płyt gk
2. Zalety płyt gk
3. Rodzaje płyt gk
4. Rodzaje krawędzi płyt gk
5. Płyty gk jako tynk
6. Budowa ścianek działowych z płyt gk
7. Sufity podwieszane z płyt gk
8. Podłoga z płyt gk

Budowa płyt gk

Płyty gipsowo-kartonowe zbudowane są z rdzenia gipsowego, jedne z gipsu naturalnego, inne - z gipsu syntetycznego tzw. REA, oraz z nałożonej na niego okładziny ze specjalnego, wielowarstwowego kartonu. Jedna strona płyty jest licowa, na drugiej widnieją informacje dotyczące rodzaju płyty gk i grubości.Gips tworzący rdzeń płyty jest odpowiednio modyfikowany dodatkami, które regulują czas wiązania gipsu, obniżają jego gęstość, zwiększają przyczepność do kartonu. Zadaniem kartonu z kolei jest przejmowanie naprężeń rozciągających powstałych przy zginaniu płyty. Wytrzymałość płyt gk na zginanie w kierunku ich długości jest jest trzykrotnie większa niż w kierunku do niej prostopadłym. Deyuduje o tym ułożenie włókien celulozowych w kartonie.

Zalety płyt gk

• Płyty gipsowo-kartonowe są lekki, dzięki czemu wykonane z nich ścianki, można stawiać praktycznie w każdym miejscu.
• Mają gładkie i równe powierzchnie, zapewniając estetyczne wykończenie powierzchni - taka gładkość jest trudna do osiągnięcia za pomocą tradycyjnych technik tynkowania.
• Płyty gk dają możliwość różnego wykończenia ścian - farby dekoracyjne, płytki ceramiczne, tapety. 
• Pod płytami gk można ukryć wszelkiego typu instalacje.
• Montaż ścianek i sufitów jest dość łatwy.
• Ściany i sufity z płyt gk kwalifikują się jako niepalne.
• Płyty gk zwiększają izolacyjność akustyczną pomieszczeń.
• Gips jest materiałem higroskopijnym, co oznacza, ze chłonie wodę. Nasiąkliwość płyt gk sięga 60%. Jednak wilgoć z płyt jest z powrotem oddawana do otoczenia po obniżeniu się jego wilgotności powierza. Proces ten korzystnie wpływa na mikroklimat wnętrza.
• Duży asortyment płyt gk daje możliwość ich doboru odpowiednio do pomieszczenia. Także różne formaty płyt można dopasować do zakresu przewidywanych prac. Łatwiej zabudować poddasze, używając płyt w mniejszym formacie, a przy montażu ścian o dużych powierzchniach wykorzystać formaty większe. 

Rodzaje płyt gk

Typ A: Płyta standardowa, budowlana

Płyta uniwersalna, przeznaczona do pomieszczeń o względnej wilgotności powietrza do 70 %. Zalecana do wznoszenia ścian działowych, zabudów sufitowych na konstrukcji nośnej, poddaszy oraz jako suchy tynk. Rozpoznaje się ją po szarym kolorze kartonu.

Typ H2: Płyta impregnowana o podwyższonej odporności na działanie wilgoci

Płyta gk do stosowania w pomieszczeniach o wilgotności względnej powietrza do 85%, jednak okresy takiej wilgotności nie powinny przekraczać 10h/dobę. Ma ograniczoną nasiąkliwość do 10%, uzyskaną poprzez dodanie do rdzenia gipsowego środków hydrofobowych (preparat krzemoorganiczny). Sprawdza się w kuchniach i łazienkach. Karton tego typu płyty jest ciemnozielony.

Typ F: Płyta ogniochronna

Przeznaczona do budowania przegród klasyfikowanych pod względem odporności ogniowej. Płyta typu F ma dodatek włókna szklanego. Przewidziana jest do stosowania w pomieszczeniach o wilgotności względnej powietrza nie większej niż 70%. Płyty tego typu są koloru szarego z oznaczeniami czerwonymi lub różowe.

Typ DF: Płyta wodo i ogniochronna

Przeznaczona do budowania przegród klasyfikowanych pod względem odporności ogniowej. Ma dodatek włókien szklanych poprawiających spójność rdzenia gipsowego narażonego na działanie wysokich temperatur oraz środka hydrofobizującego. Ten rodzaj płyty gk może być stosowany do wykonywania osłon odpornych na działanie ognia na elementach nośnych budynku w pomieszczeniach o zwiększonej okresowo wilgotności względnej. Polecana m.in. do wykańczania łazienek na poddaszach. Karton w tych płytach jest w kolorze zielonym, oznaczenia fabryczne w kolorze czerwonym.Płyty gk podłogoweOdrębna grupa płyt stosowanych jako podkład pod parkiet, płytki ceramiczne, jako podłogi pływające itp. Płyty grubości 12,5 mm i większej. Odznaczają się zwiększoną odpornością na ściskanie i izolacją akustyczną.

Na rynku dostępne są jeszcze płyty specjalistyczne, a producenci stale wprowadzają nowe rozwiązania. Przykładowe to:

• płyty gk perforowane, dźwiękochłonne, z perforacją okrągłą mieszaną 12, 20 i 35 mm rozłożoną jednolicie na całej powierzchni. Średni wskaźnik pochłaniania dźwięku wynosi 0,45. Służą do wykonywania dźwiękochłonnych, monolitycznych sufitów podwieszanych i okładzin ściennych;
• płyty gk przeznaczona do gięcia na sucho i mokro. Minimalny promień gięcia na mokro 300 mm, na sucho 600 mm. Służy do wykonywania łukowych poszyć, wszelkich zakrzywionych powierzchni w zabudowie wnętrz, okładzin ściennych, ścian działowych, sufitów podwieszanych;
• płyty gk obustronnie wzmocnione matą z włókna szklanego, z powłoką odporną na promieniowanie UV, sprawdzając się w warunkach dużej wilgotności. Płyty te mają impregnowany rdzeń zawierający specjalne dodatki uodporniające na wilgoć i pleśń, a także obniżoną zawartość skrobi, co zapobiega rozwojowi pleśni, dzięki temu nadają się do pomieszczeń o wysokim obciążeniu wodą, jak baseny czy natryski;
• płyty gk o podwyższonym stopniu wytrzymałości na duże obciążenia, uderzenia i uszkodzenia mechaniczne, szczególnie wymagane przy projektowaniu pomieszczeń antywłamaniowych. Zaprojektowane do obiektów sportowych, banków, serwerowni, galerii handlowych, szkół, hoteli, budynków użyteczności publicznej.

Rodzaje krawędzi płyt gk

• półokrągła spłaszczona, stosowana w płytach zwykłych, ognioodpornych, impregnowanych;
• półokrągła - do spoinowania bez taśmy zbrojącej z użyciem systemowej masy szpachlowej;
• spłaszczona - stosowana w płytach zwykłych, ognioodpornych, impregnowanych. Przeznaczone do ręcznego spoinowania z taśmą zbrojącą;
• okrągła - do spoinowania bez taśmy zbrojącej z użyciem systemowej masy szpachlowej,
• prosta - krawędź poprzeczna płyty z widocznym rdzeniem gipsowym.

Płyty gk jako tynk

Płyty gk stosowane jako okładzina ścian murowych tworzą tzw. suchy tynk i zastępują tradycyjne tynkowania na mokro. Dzięki płytom gk można zasłonić nieestetyczne fragmenty ścian, ukryć instalacje, poprawić akustykę i izolacyjność pomieszczenia. Płyty gk montuje się do ściany za pomocą rusztu z profili stalowych.

Budowa ścianek działowych z płyt gk

Lekkie ścianki działowe o konstrukcji szkieletowej, pokryte płytami gipsowo-kartonowymi można stawiać w dowolnym miejscu. Systemy ścianek gipsowo-kartonowych pozwalają uzyskać idealnie równe przegrody, choć istnieje możliwość stawianie ścianek krzywoliniowych. W zależności od rodzaju wykorzystanych płyt, grubości profili i warstwy izolacyjnej uzyskuje się ściany o zwiększonych parametrach akustycznych, wytrzymałościowych czy ognioodporności. Metr kwadratowy typowej przegrody grubości 7,5 cm, oddzielającej np. dwa pokoje, waży ok. 26 kg i zapewnia optymalne wytłumienie hałasu. Ochronę przed przenikaniem dźwięków zapewni wełna mineralna umieszczona między profilami. Ściany, obustronnie pokryte płytami gk grubości 12,5 mm, po zaszpachlowaniu są gotowe do malowania. Wewnątrz konstrukcji ściany bez problemu prowadzi się instalację elektryczną, wodociągową czy grzewczą.

Sufity podwieszane z płyt gk

Na okładziny sufitów podwieszanych stosuje się płyty gk grubości 9,5 lub 12,5 mm, ewentualnie płyty o podwyższonej ognioodporności i grubości 12,5 lub 15 mm. Do budowy sufitów krzywoliniowych wykorzystuje się płyty gięte. Sufit podwieszany z płyt gk stosuje się głównie jako osłonę niewykończonych stropów lub też efektowny detal architektoniczny, często z wbudowanym oświetleniem. Układ warstw sufitu podwieszanego ma właściwości tłumienia niskich częstotliwości. Właściwości te można modyfikować przez pozostawienie pustki między sufitem podwieszanym i właściwym lub wypełnienie odpowiednim materiałem.

Podłoga z płyt gk

Na stropach lub podłogach betonowych, drewnianych, gdzie nie ma możliwości wykonania tradycyjnej wylewki betonowej podkładem pod posadzkę może być suchy jastrych. Są nim ułożone na podłożu płyty gipsowo-kartonowe. Dobór parametrów akustycznych i cieplnych jastrychu zależy od konstrukcji stropu. Suche jastrychy można wykonać z prefabrykowanych elementów zespolonych z najczęściej dwóch płyt i ewentualnie izolacji lub też z pojedynczych płyt standardowych.

Trzeba pamiętać, że płyty gk tworzą rozwiązania systemowe wraz z odpowiednimi profilami, wieszakami, listwami metalowymi. Elementy te służą do budowy szkieletów, do których mocuje się płyty. Parametry profili dobierane są w zależności od wysokości budowanej ściany, wymaganej wartości izolacji termicznej, akustycznej czy odporności ogniowej przegrody, a także rodzaju instalacji jaka będzie ukryta w przegrodzie.

Producenci płyt gk opracowali wiele zaleceń technicznych, ujętych w kompleksowe systemy suchej zabudowy. Wykonawcy podkreślają takie zalety suchej zabudowy jak: lekkość konstrukcji nośnej, szybkość montażu, możliwość użytkowania pomieszczeń zaraz po pracach montażowych, ogniochronność, a także możliwości uzyskania efektów wykończenia. Montaż systemów suchej zabudowy z płyt gk nie jest skomplikowany, jednak wymaga przestrzegania zasad podanych w instrukcjach systemodawców.