Ściany i sufity krzywoliniowe

W nowoczesnych trendach aranżacji i wykończenia wnętrz coraz częściej odchodzi się od prostych ścian i sufitów. Właśnie poprzez modelowane powierzchnie wykonywane z płyt gipsowo-kartonowych podkreśla się specyfikę pomieszczeń, uzyskuje klimat wnętrza lub wydziela się je z przestrzeni standardowej. Jednak z racji wyeksponowania powierzchnie krzywoliniowe wymagają perfekcyjnego wykonania.

Budowanie ściany krzywoliniowej rozpoczyna się od wytrasowania jej przebiegu na podłodze i suficie. Aby dokładnie przenieść rzut ściany z podłogi na sufit bardzo przydatne są wykonane wcześniej szablony. W momencie projektowania ściany krzywoliniowej należy pamiętać o tym, że styki pionowe płyt pokrywających jedną i drugą stronę ściany nie będą przypadały na tym samym profilu pionowym "C". Równocześnie sam fakt, że ruszt ściany będzie najczęściej szablonem do wyginania płyt, wymusza poważne zagęszczenie profili pionowych. Rozstaw słupków zależy głównie od promienia krzywizny ściany i jest przedstawiony w tabeli:

Przy wykonywaniu krzywoliniowych ścian największym problemem jest wygięcie profilu "U" zgodnie z projektem i zamocowanie go do podłogi i sufitu. Do tego celu używa się specjalnie wstępnie nacinanego profilu do łuków ściennych. Jest on oferowany w dwóch szerokościach 50 i 75 mm. Fabrycznie nacięty jest tylko co 5 cm środnik profilu. Ręcznymi nożycami do blachy przecina się co 5 cm (lub co 10, ewentualnie 15 cm przy większych promieniach krzywizny) jedną półkę (po zewnętrznej stronie łuku), co umożliwia wygięcie profilu w płaszczyźnie poziomej. Dla ustabilizowania nadanej krzywizny nacinany profil "U" należy zamocować do podłoża kołkami szybkiego montażu, rozmieszczanymi zazwyczaj co 5 cm przy małych promieniach, w fabrycznie wykonanych otworach. Aby uniknąć przemieszczania się słupków przy wyginaniu płyty bezpośrednio na ruszcie (szczególnie przy wyginaniu płyty suchej) słupki muszą być połączone z profilem "U", a przy łukach o małym promieniu dodatkowo połączone paskiem blachy ocynkowanej (40 x 0,5 mm) w połowie wysokości. Do wykonywania tych połączeń bardzo wygodne jest stosowanie zaciskarki do profila. Tak wykonany ruszt pokrywa się płytami (uprzednio wyprofilowanymi, zwilżonymi lub suchymi). Specjalna tablica dotycząca sposobu wyginania płyt ułatwia analizę, kiedy konieczne jest ich profilowanie, kiedy wystarczy zwilżanie, a kiedy można wyginać suchą płytę. Po zamocowaniu płyt do profili trzeba zaszpachlować styki między płytami i skorygować kształt krzywizny. Często wygięcie płyt w sąsiednich pasach pokrycia nie jest jednakowe i wówczas konieczne jest miejscowe nałożenie warstwy gipsu szpachlowego. Przy szpachlowaniu niezwykle pomocny jest szablon krzywizny, gdyż przyłożony do powierzchni ściany wskazuje miejsca konieczne do skorygowania. Zdecydowanie nie wolno korygować krzywizny poprzez zeszlifowanie płyt na grubości. Zostaje wówczas usunięta jedna warstwa kartonu i wytrzymałość materiału ulega drastycznemu obniżeniu. Korekty krzywizny należy wykonywać tylko przez nakładanie gipsu szpachlowego.

Sufity krzywoliniowe
Na rynku dostępne są zestawy profili i akcesoriów, które pozwalają na łatwe konstruowanie rusztu łukowego pod niemal dowolny krzywoliniowy sufit. Odstępy pomiędzy profilami CD, do których będzie mocowana płyta, ustala się adekwatnie do promienia krzywizny (wg tablicy dotyczącej ścian) z ograniczeniem dotyczącym maksymalnego rozstawu. Przy sufitach łukowych rozstaw profili nośnych (do których jest mocowana płyta) nie powinien przekraczać 35 cm. Konstrukcję rusztu łukowego można porównać do krzyżowej, dwuwarstwowej konstrukcji sufitu płaskiego, z tym że zamiast profili CD górnej warstwy używa się specjalnych profili "7x57", przypominających kształtem spłaszczony profil kapeluszowy. Profil ten jest produkowany w odcinkach o dł. 3 m, jeżeli potrzebne są dłuższe, to profile łączy się na zakładkę długości 10 cm używając dwóch śrub M5. Łączniki krzyżowe górną częścią obejmują profil "7x57", a u dołu są zatrzaśnięte na profilach CD. Położenie łącznika krzyżowego na profilu "7x57" jest wzmocnione śrubą M5x25, przechodzącą - patrząc od spodu - kolejno przez: profil "7x57", wieszak noniuszowy do sufitów łukowych i łącznik krzyżowy. Rozstaw profili "7x57" nie może przekraczać 100 cm, a rozstaw łączników krzyżowych - 35 cm. W konstruowaniu rusztu łukowego obowiązuje zasada, że każdy łącznik krzyżowy jest podwieszony do stropu lub ściany, oraz że wieszak musi być prostopadły do stycznej przechodzącej przez punkt przecięcia powierzchni sufitu przez geometryczną oś wieszaka. Aby utrzymać założoną projektem krzywiznę, wieszaki muszą być sztywne, bo czasem mogą być ściskane i w takim przypadku pręt montażowy o średnicy 4 mm uległby wyboczeniu. Wieszak noniuszowy składa się z trzech części połączonych ze sobą przetyczkami: część górna - "wieszak górny noniuszowy", środkowa - odcinek "przedłużacza noniuszowego" (długości handlowej 3 m) i dolna - "wieszak dolny noniuszowy". Do połączenia tych trzech elementów w całość potrzebne są jeszcze cztery przetyczki.
Aby opisany wyżej ruszt poprawnie zmontować, konieczne jest przygotowanie wcześniej szablonu krzywizny oraz prowadnic tego szablonu. Jeżeli łuk sufitowy imituje np. sklepienie kołyskowe, to prowadnice szablonu można zamocować na dwu przeciwnych ścianach, pomiędzy którymi będzie rozpięty łuk. Szablon powinien odwzorowywać projektowaną powierzchnię po opłytowaniu. W momencie regulacji ustawienia rusztu, na szablon należy nałożyć pasek płyty takiej grubości, jaką zakłada projekt. Jeżeli sufit będzie pełnił jedynie funkcję estetyczną, to najczęściej będzie stosowana płyta grubości 6,5 mm. Po opłytowaniu, przy spoinowaniu połączeń płyt znowu będzie potrzebny szablon do ostatecznego wyprowadzenia powierzchni poprzez szpachlowanie korygujące.